Rządy kardynała Mazarina

Po śmierci kardynała Richelieu w 1642 roku i Ludwika XIII w 1643 roku, tron objął 4-letni Ludwik XIV. W jego imieniu rządy sprawowała matka Anna Austriaczka i pierwszy minister, kardynał Jules Mazarin.

Okres regencji i rządów Mazarina był naznaczony licznymi wyzwaniami:

1. W latach 1643-1645 wybuchło powstanie chłopskie spowodowane nowymi podatkami wprowadzonymi na sfinansowanie wojny trzydziestoletniej.
2. W 1648 roku parlament paryski wystąpił przeciwko nakładaniu nowych obciążeń, co doprowadziło do wybuchu Frondy.

Vocabulary: Fronda - bunt skierowany przeciwko rządom kardynała Mazarina, obejmujący zarówno wystąpienia ludności Paryża, jak i bunt arystokracji.

Mazarin zdecydował się spacyfikować Paryż siłą, co doprowadziło do wojny domowej trwającej do 1649 roku. Zakończyła się ona kapitulacją tzw. Frondy parlamentarnej. Następnie wybuchła Fronda Książąt, wzniecona przez arystokrację, która również poniosła klęskę.

Highlight: Mimo wewnętrznych problemów, bilans polityki zagranicznej Mazarina był pozytywny. W 1659 roku podpisano pokój pirenejski, na mocy którego Francja uzyskała część południowych Niderlandów i północnej Katalonii.

Władza absolutna Ludwika XIV

Po śmierci Mazarina w 1661 roku, 22-letni Ludwik XIV przejął pełnię władzy. Jego rządy stanowią apogeum absolutyzmu we Francji. Ludwik XIV nie zamierzał dzielić się władzą z nikim, co wyraził słynnym powiedzeniem "Państwo to ja".

Quote: "Państwo to ja" - Ludwik XIV

Kluczowe aspekty rządów Ludwika XIV:

1. Budowa pałacu w Wersalu, który stał się centrum władzy i "złotą klatką" dla arystokracji.
2. Utworzenie Wysokiej Rady (Rady Senatu), która podejmowała najważniejsze decyzje państwowe.
3. Reorganizacja administracji państwowej, w tym utworzenie Rady Finansów, Rady Depesz i Rady Prywatnej.
4. Wzmocnienie roli intendentów w prowincjach.
5. Ograniczenie wpływów arystokracji i wzmocnienie pozycji szlachty urzędniczej.

Example: W 1685 roku Ludwik XIV zniósł edykt nantejski, co zmusiło wielu hugenotów do opuszczenia kraju.

Ludwik XIV stworzył system, w którym król nie podlegał żadnej kontroli, tworzył prawo i stał ponad nim. Opozycję likwidował za pomocą policji.

Highlight: System zależności politycznej urzędów Ludwika XIV najlepiej wyrażają jego słowa: "Państwo to ja".

Warunki rządów absolutnych

Silna władza królewska we Francji była uwarunkowana wieloma czynnikami. Absolutyzm we Francji opierał się na:

1. Centralizacji władzy w rękach monarchy.
2. Ograniczeniu wpływów arystokracji i lokalnych ośrodków władzy.
3. Rozbudowie aparatu administracyjnego podległego bezpośrednio królowi.
4. Stworzeniu silnej armii i sprawnej dyplomacji.
5. Kontroli nad gospodarką i finansami państwa.

Definition: Monarchia absolutna we Francji to system rządów, w którym władza króla była nieograniczona, a wszystkie instytucje państwowe były mu podporządkowane.

Warto zauważyć, że absolutyzm we Francji rozwijał się stopniowo, począwszy od rządów Henryka IV, poprzez działania kardynałów Richelieu i Mazarina, aż do apogeum za panowania Ludwika XIV.

Highlight: Absolutyzm we Francji stał się wzorem dla innych monarchii europejskich w XVII i XVIII wieku.

Ludwik XIII i kardynał Richelieu

Absolutyzm we Francji zaczął kształtować się za panowania Henryka IV Burbona, który objął tron w 1589 roku. Henryk IV ustabilizował sytuację wewnętrzną po latach wojen domowych i wprowadził tolerancję religijną. Wzmocnił władzę centralną, ograniczając feudalne wpływy lokalne i wprowadzając urzędy centralne. Każdą prowincją zarządzał intendent podległy bezpośrednio królowi.

Highlight: Henryk IV przestał zwoływać Stany Generalne, co było znaczącym krokiem w kierunku absolutyzmu.

Po śmierci Henryka IV w 1610 roku, tron objął jego 9-letni syn Ludwik XIII. Początkowo rzeczywistą władzę sprawowała regentka Maria Medycejska, co doprowadziło do kryzysu i osłabienia władzy królewskiej. W 1617 roku Ludwik XIII przejął samodzielne rządy.

Vocabulary: Szlachta urzędnicza - nowa grupa społeczna powstała w wyniku sprzedaży urzędów, co miało zapewnić dodatkowe dochody dla korony.

Kluczowym momentem było mianowanie w 1624 roku kardynała Armanda Jeana du Plessis de Richelieu na stanowisko pierwszego ministra rady królewskiej. Jego celem było wzmocnienie władzy Burbonów i podniesienie autorytetu państwa na arenie międzynarodowej.

Example: Richelieu pokonał dwie główne siły opozycyjne: hugenotów (w 1628 roku zdobył ich główną twierdzę La Rochelle) i arystokrację.

Kardynał Richelieu działał zgodnie z zasadą, że wszystko musi być podporządkowane racji stanu, czyli interesowi państwa. Reformował istniejące instytucje, wzmacniając władzę centralną. Intendenci otrzymali szerokie uprawnienia ustawodawcze, sądownicze, administracyjne i podatkowe.

Definition: Absolutyzm we Francji to system rządów, w którym władza monarchy była nieograniczona, a wszystkie instytucje państwowe były mu podporządkowane.