Początki i rozwój państwa spartańskiego
Sparta powstała z połączenia czterech osad położonych nad rzeką Eurotas. W toku swojej historii Spartanie podbili całą Lakonię oraz żyzną Messenię, gdzie miejscową ludność zmienili w helotów. Do połowy VI wieku p.n.e. państwo spartańskie rozrosło się do imponujących 8500 km², stając się największą grecką polis.
Po zakończeniu ekspansji terytorialnej Sparta zmieniła strategię. Zamiast dalszych podbojów, skupiła się na umacnianiu swojej pozycji poprzez sojusze polityczne. Stworzyła Związek Peloponeski - sojusz polityczno-wojskowy (symmachia), który obejmował prawie wszystkie państwa Peloponezu z wyjątkiem wrogiego Argos.
Fundamenty ustrojowe Sparty przypisywane są legendarnemu prawodawcy Likurgowi. Chociaż historycy nie są pewni, kiedy dokładnie żył, Spartanie wierzyli, że zastąpił on dawne "złe prawo" doskonałymi regulacjami, spisanymi w tzw. Wielkiej Rhetrze.
Warto zapamiętać: Spartańskie przywództwo nad innymi państwami nazywano "hegemonią", a ich ustrój polityczny stał się wzorem dla myślicieli krytykujących demokrację ateńską.