Ewolucja ustroju starożytnych Aten - reformy kluczowych postaci

Ewolucja ustroju starożytnych Aten przebiegała przez szereg reform wprowadzanych przez wybitne postacie:

1. Drakon (VII w. p.n.e.) - wprowadził surowe prawa pisane, znane jako "prawa drakońskie".

2. Reformy Solona (594-593 r. p.n.e.):

   • Zniósł "niewolę za długi"
   • Unieważnił istniejące długi
   • Stworzył Radę 400
   • Podzielił Ateny na 4 części
   • Ustanowił trybunał (heliaja) składający się z 6000 obywateli

3. Reformy Klejstenesa (508-507 r. p.n.e.):

   • Wprowadził nowy podział terytorialny na 10 fyl
   • Zreformował nazewnictwo (imię, nazwa gminy) w celu osłabienia wpływów rodów
   • Powiększył Radę do 500 członków
   • Wprowadził ostracyzm (sąd skorupkowy)

4. Reformy Peryklesa (V w. p.n.e.):

   • Zwiększył kompetencje Rady 500
   • Rozbudował mury Aten
   • Ograniczył rolę Areopagu
   • Wprowadził prawo o obywatelstwie - obywatelem mógł być tylko człowiek, którego oboje rodzice byli Ateńczykami

Definition: Ostracyzm - procedura w starożytnych Atenach pozwalająca na czasowe wygnanie obywatela uznanego za zagrożenie dla państwa.

Highlight: Reformy Solona były kluczowe dla rozwoju demokracji ateńskiej, znosząc "niewolę za długi" i tworząc podstawy systemu sądowniczego.

Quote: "Żeby wyjechać z Aten trzeba było brać pożyczki, na warunkach rodziny" - to zdanie ilustruje trudną sytuację ekonomiczną wielu Ateńczyków przed reformami Solona.

Te reformy stopniowo przekształciły Ateny z państwa arystokratycznego w demokrację, tworząc podwaliny pod system, który stał się wzorem dla późniejszych demokracji na całym świecie.

Instytucje demokracji ateńskiej i ustrój społeczny

Ustrój starożytnych Aten charakteryzował się złożoną strukturą społeczną i polityczną. Ateny, położone w środkowej Grecji, posiadały ważny port Pireus. Początkowo rządzone przez arystokrację, miasto stopniowo ewoluowało w kierunku demokracji.

Instytucje demokracji ateńskiej obejmowały:

1. Zgromadzenie Ludowe - składające się ze wszystkich obywateli, decydowało o wojnie, polityce i sprawowało kontrolę nad urzędnikami.

2. Rada Pięciuset - powoływana w wyborach i losowaniu, kierowała bieżącą polityką państwa.

3. Sądy - sędziowie wybierani przez losowanie, rozstrzygali większość przestępstw.

4. Urzędnicy - wybierani lub losowani, współpracowali z Radą Pięciuset i wykonywali uchwały Zgromadzenia.

5. Areopag - najważniejszy organ doradczy w okresie archaicznym, składający się z byłych archontów.

6. Strategowie - 10 dowódców wojskowych wybieranych przez Zgromadzenie.

Ustrój społeczny Aten obejmował:

• Obywateli - głównie rolników i rzemieślników
• Metojków - cudzoziemców płacących podatki, ale bez praw politycznych
• Niewolników - pracujących w kopalniach i instytucjach publicznych

Highlight: Pozycja kobiet w starożytnej Grecji była bardzo ograniczona - nie miały żadnych praw politycznych ani nie podejmowały działań publicznych.

Vocabulary: Metojkowie - cudzoziemcy mieszkający w Atenach, płacący podatki, ale pozbawieni praw politycznych.

Example: Niewolnicy w Atenach dzielili się na prywatnych (należących do obywateli) i publicznych (pracujących dla państwa).