Powstanie cesarstwa rzymskiego i pryncypat
Czy wiesz, że republika rzymska przekształciła się w cesarstwo w bardzo sprytny sposób? Oktawian August, po pokonaniu Marka Antoniusza, nie ogłosił się wprost władcą absolutnym. W 27 r. p.n.e. pozornie przekazał senatowi swoje nadzwyczajne uprawnienia, a w zamian otrzymał tytuł Augusta (wywyższony).
Tak powstał pryncypat – nowy ustrój, w którym Oktawian był pierwszym senatorem (princeps senatus). Zachowano republikańskie urzędy, ale większość z nich przejął cesarz. Kontrolował armię, administrację, był najwyższym kapłanem i kierował wymiarem sprawiedliwości. Utworzono też nowe stanowiska, w tym prefekta pretorianów, który dowodził gwardią cesarską.
Ciekawą kwestią była sukcesja władzy. Oktawian nie wprowadził formalnego dziedziczenia tronu, co byłoby zbyt jawnym złamaniem tradycji republikańskich. Zamiast tego cesarze wyznaczali następców i nadawali im wysokie urzędy za życia, a senat zazwyczaj akceptował wskazanego kandydata.
Warto zapamiętać! Okres panowania Oktawiana Augusta rozpoczął epokę znaną jako Pax Romana (pokój rzymski) – czas względnej stabilizacji i rozkwitu imperium rzymskiego, który trwał prawie dwa wieki.