Wojny Rzeczypospolitej z Moskwą za panowania Zygmunta III Wazy

Wojny z Moskwą w pierwszej połowie XVII wieku osiągnęły punkt kulminacyjny za panowania Zygmunta III Wazy. Konflikt, który trwał w latach 1609-1619, wybuchł z powodu zawarcia przez cara Wasyla Szujskiego sojuszu ze Szwecją, co Rzeczpospolita uznała za zagrożenie dla swoich interesów.

Przebieg wojny z Rosją w 17 wieku za rządów Zygmunta III Wazy obejmował kilka kluczowych wydarzeń:

1. Atak wojsk polsko-litewskich na państwo moskiewskie, rozpoczynający oblężenie Smoleńska.
2. Zawarcie porozumienia między hetmanem Stanisławem Żółkiewskim a bojarami, zgodnie z którym syn Zygmunta III, Władysław Waza, miał przyjąć prawosławie i zostać nowym carem.
3. Zwycięstwo Żółkiewskiego nad siłami moskiewsko-szwedzkimi w bitwie pod Kłuszynem w 1610 roku.

Highlight: Zdobycie Moskwy przez Polaków nastąpiło w 1610 roku, a okupacja trwała do 1612 roku.

4. Utrata Moskwy przez Rzeczpospolitą w listopadzie 1612 roku w wyniku antypolskiego powstania.
5. Nieudana wyprawa wojenna królewicza Władysława Wazy w 1617 roku.

Quote: "Skutkiem wojny było zawarcie w 1619 r. rozejmu w Dywilinie. Państwo polsko-litewskie otrzymało ziemie smoleńską, siewierską i czernihowską."

Skutki wojny z Rosją w 17 wieku za panowania Zygmunta III Wazy obejmowały znaczące zmiany terytorialne, które umocniły pozycję Rzeczypospolitej w regionie, ale jednocześnie zaostrzyły napięcia z Moskwą.

Późniejsze konflikty i ich konsekwencje

Wojny z Rosją w 17 wieku nie zakończyły się wraz z panowaniem Zygmunta III Wazy. Za rządów Władysława IV Wazy doszło do kolejnego konfliktu w latach 1632-1634, którego przyczyną było dążenie państwa moskiewskiego do odzyskania utraconych wcześniej ziem.

Highlight: Wojna zakończyła się podpisaniem pokoju w Polanowie w 1634 roku, na mocy którego Moskwa odzyskała jedynie niewielką część utraconych terytoriów.

Za panowania Jana Kazimierza Wazy wybuchła kolejna wojna polsko-rosyjska (1609), trwająca od 1654 do 1667 roku. Jej bezpośrednią przyczyną było zawarcie ugody perejasławskiej, oddającej Kozaków i Ukrainę pod protekcję Moskwy.

Example: W 1660 roku wojska polsko-litewskie odniosły znaczące zwycięstwa nad Rosjanami w bitwach pod Połonką i Cudnowem.

Skutki wojny z Moskwą w 17 wieku były dla Rzeczypospolitej niekorzystne. Rozejm andruszowski z 1667 roku przyznał Moskwie ziemie smoleńską, siewierską i czernihowską oraz wschodnią Ukrainę z Kijowem.

Ostateczne uregulowanie stosunków z Moskwą nastąpiło za panowania Jana III Sobieskiego. W 1686 roku podpisano pokój Grzymułtowskiego, który:

1. Potwierdził postanowienia rozejmu andruszowskiego.
2. Zobowiązał Rosję do wypowiedzenia wojny Turcji.
3. Zapewnił tolerancję religijną dla prawosławnych w Rzeczypospolitej i katolików w Rosji.

Vocabulary: Pokój Grzymułtowskiego - traktat pokojowy zawarty między Rzecząpospolitą a Rosją w 1686 roku, kończący serię konfliktów z XVII wieku.

Skutki wojny z Rosją w 17 wieku miały dalekosiężne konsekwencje dla Rzeczypospolitej, osłabiając jej pozycję w Europie Wschodniej i przyczyniając się do wzrostu znaczenia Moskwy jako regionalnej potęgi.