Alternatywny zapis:

Zgromadzenie ludowe (eklezja) ● Rada Pięciuset (boule) Ostracyzm - sąd ludowy ● Areopagrada złożona z byłych archontów, urzędnicy zbierali się na wzgórzu Aresa ● Heliaja - inna forma sądu ludowego Eutyna procedura przedstawiania sprawozdania przez urzędnika państwowego po złożeniu kadencji. Perykles - w latach 444-429 p.n.e. pełnił funkcję stratega, rozbudował Ateny. Społeczeństwo Aten: Obywatele - ● Cudzoziemcy - metojkowie ● Kobiety Niewolnicy Agora - główny plac w Atenach w środku miasta, na którym odbywały się zgromadzenia ludowe, a także sądy lub targowiska. Akropol - wzgórze świątynne nad miastem. Odbywały się tam najważniejsze uroczystości religijne. Lakonia (Lacedemon) - Sparta. Likurg - pierwszy prawodawca Sparty. Otrzymał on tzw. Retrę od wyroczni, w której zapisane były najważniejsze prawa Sparty. Heloci - niewolnicy w Sparcie. Inną warstwę społeczną Sparty oprócz obywateli stanowili rzemieślnicy - Periojkowie, którzy w przeciwieństwie do helotów posiadali wolność osobistą. Ustrój Sparty: ● Dwóch królów Geruzja - rada starszych (28 os.) Zgromadzenie ludowe Eforzy (10 os. wykonujących polecenia geruzji) Rządy w Sparcie miały charakter oligarchiczny, czyli elitarny. Władzę sprawowała wyłącznie uprzywilejowana grupa społeczna, stanowiąca znaczną mniejszość Polis. Agoga - spartańskie wychowanie. 3. Wojny grecko-perskie Powstanie w Jonii W 499 r. p.n.e. wybuchło powstanie antyperskie, krwawo stłumione przez Persów. Bitwa pod Maratonem - 12 września 490 rok p.n.e. Zwyciężyli Grecy pod dowództwem Miltiadesa. W 485 roku zmarł Dariusz I, a jego miejsce zajął Kserkses. Postanowił on podejść Greków atakując jednocześnie drogą lądową i morską. W sierpniu 480 roku p.n.e. Leonidas rozpoczął bitwę pod Termopilami. Leonidas przegrał bitwę pod Termopilami, ale do dzisiaj stoi tam pomnik przypominający o odwadze i męstwie Spartan z napisem: ,,Przechodniu [cudzoziemcze] powiedz Sparcie, że tu spoczywamy wierni jej prawom". Bitwa pod Artemizjonem - sierpień 480 rok p.n.e. Bitwa trwała trzy dni, zakończyła się bez rozstrzygnięcia. Bitwa pod Salaminą – wrzesień 480 rok p.n.e. 28 września 480 roku p.n.e. floty grecka i perska spotkały się w okolicach przylądka Salamina na południu Grecji. Grecy walczyli pod dowództwem Temistoklesa. Zwyciężyli Grecy w czym pomogły im floty morskie. Triery okręty trzy- lub pięciorzędowe, o bardzo zwrotnym, napędzie zarówno wioślarskim, jak i żaglowym. Z przodu umieszczony miała taran, dzięki któremu zdobywano dominację na wodzie. Bitwa pod Platejami 479 rok p.n.e. Temistokles pokonał Persów. 4. Podboje Macedońskiego (Wielkiego) W 478 r. p.n.e. z inicjatywy Aten utworzono Związek Morski, czyli sojusz obronny greckich polis. Kimon (wróg Persji) był ateńskim Strategiem, zwolennikiem współpracy Związku Morskiego ze Spartą. W 461 roku [3 roku 78 olimpiady] Kimon został wygnany z Aten. Aleksandra Wojna Pelopeneska - 431 – 404 p.n.e. Strony konfliktu: • Związek Morski (na czele z Atenami) • Związek Peloponeski (na czele ze Spartą) Celem tej wojny było uzyskanie hegemonii w świecie greckim. Oblężenie Aten: Drugą fazę wojny zakończyło oblężenie Aten, które miało miejsce w 404 roku p.n.e. Macedonia Filipa II: Aktywność Makedonów na Peloponezie uaktywniła się dopiero po wojnie peloponeskiej (432 – 404 r. p.n.e.). Reformy Filipa II: Upowszechnienie W wojsku macedońskim Sarissy - 5-cio metrowej włóczni Utworzenie dodatkowego korpusu piechoty - hypaspistów Wprowadzenie konnicy (kawalerii) Utworzenie sił zaczepnych Podział falangi na 16 szeregów Bitwa pod Cheroneą – 338 rok p.n.e. Filip II pokonał grecką koalicję. W wyniku bitwy pod Cheroneą Macedonia przejęła kontrolę nad większością polis greckich. Wiosną 336 roku Filip II został zamordowany (rzekomo przez perskiego szpiega), a władzę w Imperium przejął jego syn Aleksander. ● Rok przemian - rok 355 p.n.e.: ● Aleksander stłumił bunt w Tebach Dariusz odbił Egipt Bitwa nad Granikiem - 334 rok p.n.e. Zwyciężył Aleksander, który podbój Persji rozpoczął od przejmowania ziem tzw. Azji Mniejszej, m.in. Graniku. W 333r.p.n.e. Aleksander pokonał Dariusza III w bitwie pod Issos. Bitwa pod Gaugamelą - 331 p.n.e. Aleksander pokonał Dariusza III. Po bitwie pod Gaugamelą pokonany Dariusz uciekł i został zamordowany przez jednego ze swoich satrapów. Satrapa - perski namiestnik. Do 324 roku Aleksander starał się maksymalnie rozszerzyć swoje państwo na Wschód, aż do Indusu. W czerwcu 323 roku po powrocie do Babilonu zapadł na gorączkę i zmarł w wieku 33 lat. Reakcje na śmierć Aleksandra: ● Grecy - dwa powstania: jedno w Baktrii, drugie w Grecji właściwej Diadochowie - odsunęli Greków od udziału w rządach imperium Po śmierci Aleksandra III Macedońskiego Imperium stanęło na skraju wojny domowej. Ok. 281 roku p.n.e. Wykształcił się podział dawnego Imperium: ● Ptolemeusze (Egipt) - Ptolemeusz Soter • Antygonidzi (Macedonia i Tracja) – Lizymach Seleukidzi (Babilonia i Bliski Wschód) Seleukos I 5. Kultura starożytnej Grecji Pisarze starożytnej Grecji: Homer • Hezjod - Tegonia, Prace i dni Historycy starożytnej Grecji: Herodot - Dzieje Tukidydes - Elementy Greckiego teatru: Skene - budynek do zmiany kostiumów ● Proskenion-scena Orchestra - półkolisty plac pomiędzy sceną a widownią Theatron - widownia ● Tragikomicy Greccy: Sofokles, Ajschylos, Eurypides. Komediopisarz: Arystofanes. zeźbiarze: ● Fidiasz- Atena i Zeus Myron - ,,Dyskobol" Filozofia – z j. greckiego umiłowanie mądrości (philosophia), w starożytności każdy rodzaj nauki, dzięki któremu można było poznawać świat. Szkoła jońska: Heraklit z Efezu - pantha rei – wszystko płynie Tales z Miletu - arche, physis Pitagoras z Samos ● Sokrates - nauczyciel Platona Platon ● Arystoteles ● ● ● Cander aus Black Sea Antigonus Mediterranean Ptolemy Seleucus Olimpiada okres czterech lat między igrzyskami olimpijskimi, według których Grecy liczyli czas. Czas w Grecji liczono od pierwszych igrzysk w 776 r. p.n.e. Igrzyska olimpijskie - zawody sportowe rozgrywane co cztery lata. W starożytności odbywały się w Olimpii, a od 1896 roku organizowane są w różnych miejscach świata. Tzw. hieroj olympiakoj agones – święte igrzyska olimpijskie. Gimnazjon - specjalne miejsce do ćwiczeń. Agon - zawody sportowe rozgrywane przy okazji świąt religijnych. Oprócz tego na agonach odbywały się też konkursy teatralne. - Dyscypliny sportowe igrzysk olimpijskich: • Pentation - pięciobój Skok w dal Biegi na 192 m Rzut oszczepem ● ● ● Rzut dyskiem Walki zapaśnicze + Boks Pankration Hipodrom stadion do rozgrywania wyścigów rydwanów. Igrzyska olimpijskie odbywały się regularnie aż do 393 r. n.e. Zniósł je Cesarz Teodozjusz.