I Wojna Światowa - geneza i początek konfliktu
I wojna światowa była globalnym konfliktem, który rozpoczął się 28 lipca 1914 roku. Jej geneza sięga rywalizacji między dwoma blokami państw: trójprzymierzem i trójporozumieniem.
Trójprzymierze, zwane też państwami centralnymi, tworzyły Austro-Węgry, Niemcy i Włochy. Z kolei trójporozumienie, znane również jako ententa, skupiało Wielką Brytanię, Francję i Rosję. Te dwa sojusze rywalizowały o wpływy w Europie, szczególnie na Bałkanach, co doprowadziło do narastania napięć międzynarodowych.
Vocabulary: Kocioł bałkański - określenie używane do opisania napiętej sytuacji politycznej na Bałkanach przed wybuchem I wojny światowej.
Bezpośrednie przyczyny 1 wojny światowej związane są z wydarzeniami w Sarajewie. 28 czerwca 1914 roku doszło tam do zamachu, w którym zginął arcyksiążę Franciszek Ferdynand Habsburg, następca tronu austro-węgierskiego. To tragiczne wydarzenie stało się iskrą zapalną konfliktu.
Highlight: Zamach w Sarajewie jest uznawany za bezpośrednią przyczynę wybuchu I wojny światowej.
W odpowiedzi na zamach, 28 lipca 1914 roku Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii. To wydarzenie uruchomiło lawinę wypowiedzeń wojny między państwami sojuszniczymi. Rosja stanęła po stronie Serbii, co z kolei spowodowało przystąpienie do wojny Niemiec po stronie Austro-Węgier.
Niemcy, przygotowując się do wojny, opracowali plan Schlieffena. Zakładał on błyskawiczne pokonanie Francji w ciągu 6 tygodni, a następnie przerzucenie głównych sił na front wschodni w celu pokonania Rosji.
Definition: Plan wojny błyskawicznej (Blitzkrieg) to strategia militarna zakładająca szybkie i niespodziewane uderzenie wojsk w celu szybkiego pokonania przeciwnika.
Jednak plany Niemiec zostały pokrzyżowane we wrześniu 1914 roku podczas bitwy nad Marną, gdzie wojska francuskie zatrzymały niemiecką ofensywę na Paryż. To wydarzenie, znane jako "cud nad Marną", znacząco wpłynęło na dalszy przebieg wojny.
Example: Bitwa nad Marną jest przykładem, jak skuteczna obrona może zmienić losy wojny, uniemożliwiając realizację planu błyskawicznego zwycięstwa.