I wojna światowa - przyczyny, przebieg i skutki
Przyczyny 1 wojny światowej sięgają głęboko w stosunki międzynarodowe początku XX wieku. Powstały dwa wrogie sojusze: Trójprzymierze Niemcy,Austro−WęgryiWłochy oraz Trójporozumienie (Francja, Wielka Brytania i Rosja). Rywalizacja o kolonie oraz napięcia na Bałkanach dodatkowo zaogniły sytuację.
Iskrą zapalną konfliktu stał się zamach w Sarajewie 28 czerwca 1914 roku, gdy serbscy nacjonaliści zabili arcyksięcia Franciszka Ferdynanda Habsburga. To wydarzenie doprowadziło do wypowiedzenia wojny Serbii przez Austro-Węgry 28 lipca 1914 roku.
Przebieg I wojny światowej obfitował w krwawe starcia na kilku frontach. Na froncie zachodnim kluczowe były bitwy pod Marną (wrzesień 1914), która zniweczyła niemiecki plan błyskawicznej wojny, oraz pod Verdun (1916), nazwana "piekłem Verdun". Na froncie wschodnim rozegrały się bitwy pod Tannenbergiem i Gorlicami, gdzie wojska niemieckie odnosiły zwycięstwa nad Rosjanami.
Warto zapamiętać! Najkrwawsza bitwa 1 wojny światowej rozegrała się nad rzeką Sommą (1916), gdzie zginęło lub zostało rannych ponad milion żołnierzy.
Skutki 1 wojny światowej były ogromne i wielopłaszczyznowe. Zginęło 8-10 milionów ludzi, a Europa doświadczyła głodu i epidemii. Politycznie świat zmienił się nie do poznania - upadły cztery cesarstwa, powstała republika w Niemczech, a na mapie Europy pojawiły się nowe państwa, w tym Polska, Litwa, Łotwa, Estonia, Finlandia, Jugosławia i Czechosłowacja. Utworzono też Ligę Narodów, która miała zapobiegać przyszłym konfliktom.
Wojna zakończyła się podpisaniem rozejmu w Compiègne 11 listopada 1918 roku, a formalnie traktatem wersalskim w 1919 roku, który ustanowił nowy porządek w Europie.