Odzyskanie Niepodległości i Kształtowanie się II Rzeczypospolitej

Droga Polski do niepodległości w punktach rozpoczęła się 11 listopada 1918 roku, gdy Józef Piłsudski przejął władzę wojskową od Rady Regencyjnej. Trzy dni później otrzymał również władzę cywilną, co stanowiło kluczowy moment w procesie odradzania się państwa polskiego. Rząd Jędrzeja Moraczewskiego wprowadził przełomowe reformy społeczne, w tym prawa wyborcze dla kobiet i 8-godzinny dzień pracy.

Definicja: Mała konstytucja z 20 lutego 1919 roku była pierwszym aktem prawnym Sejmu Ustawodawczego, określającym tymczasowe zasady ustrojowe odrodzonej Polski. Ustanawiała jednoizbowy parlament jako najwyższą władzę oraz określała kompetencje Naczelnika Państwa.

Problemy II RP po odzyskaniu niepodległości były znaczące i wielowymiarowe. Głównym wyzwaniem była unifikacja obszarów znajdujących się przez 123 lata pod różnymi zaborami. Różnice dotyczyły systemów prawnych, walut, infrastruktury kolejowej i drogowej. Szczególnie trudna sytuacja panowała w byłym zaborze rosyjskim i austriackim, gdzie poziom rozwoju gospodarczego był znacznie niższy niż w zaborze pruskim.

Trudności w odbudowie państwa polskiego pogłębiały zniszczenia wojenne i konieczność scalenia trzech różnych systemów administracyjnych. Proces unifikacji prawa trwał przez cały okres międzywojenny, a niektóre różnice, szczególnie w prawie rodzinnym, nigdy nie zostały całkowicie zniwelowane.

Kształtowanie Granic II Rzeczypospolitej

Proces kształtowania granic II RP charakteryzował się dwoma głównymi koncepcjami: inkorporacyjną Romana Dmowskiego i federacyjną Józefa Piłsudskiego.

Porównanie: Koncepcja Dmowskiego zakładała państwo narodowe z dominacją polską, podczas gdy wizja Piłsudskiego przewidywała federację wielonarodowościową jako przeciwwagę dla Rosji.

Jak Polska odzyskała niepodległość w skrócie można przedstawić przez pryzmat kluczowych wydarzeń militarnych i dyplomatycznych. Powstanie Wielkopolskie (27.12.1918-16.02.1919) zakończyło się sukcesem i przyłączeniem Wielkopolski do Polski. Traktat wersalski z 28 czerwca 1919 roku przyznał Polsce Pomorze Gdańskie (bez Gdańska), a także zadecydował o przeprowadzeniu plebiscytów na spornych terenach.

Sukcesy i porażki II RP w punktach w kwestii kształtowania granic obejmowały:

• Zwycięskie Powstanie Wielkopolskie
• Korzystne postanowienia traktatu wersalskiego
• Utworzenie Wolnego Miasta Gdańska
• Trzy powstania śląskie, z których ostatnie doprowadziło do korzystniejszego podziału Górnego Śląska

Konflikty Zbrojne i Kształtowanie Wschodniej Granicy

II Rzeczpospolita rząd musiał zmierzyć się z licznymi konfliktami zbrojnymi na wschodzie. Wojna polsko-ukraińska (1918-1919) rozpoczęła się od walk o Lwów i zakończyła się włączeniem Galicji Wschodniej do Polski.

Highlight: Wojna polsko-bolszewicka (1919-1921) była największym konfliktem zbrojnym młodego państwa polskiego, decydującym o jego niepodległości i kształcie granic wschodnich.

Problemy gospodarcze 2 RP były ściśle związane z prowadzonymi działaniami wojennymi. Konflikty zbrojne pochłaniały znaczne środki finansowe i hamowały odbudowę gospodarczą kraju. Szczególnie trudna sytuacja panowała podczas wojny polsko-bolszewickiej, gdy cały wysiłek państwa został skierowany na obronę niepodległości.

Problemy społeczne II RP wynikały z wielonarodowościowego charakteru państwa i napięć etnicznych, szczególnie widocznych na Kresach Wschodnich. Sytuację komplikowały różnice religijne i kulturowe między poszczególnymi grupami narodowościowymi.

Wojna polsko-bolszewicka i jej zakończenie

Droga Polski do niepodległości w punktach obejmowała kluczowe wydarzenia z 1920 roku. Wielka ofensywa armii rosyjskiej rozpoczęła się w czerwcu, gdy Armia Konna Siemiona Budionnego ruszyła na Polskę. W odpowiedzi na zagrożenie, 1 lipca 1920 roku utworzono Radę Obrony Państwa pod przewodnictwem Józefa Piłsudskiego.

Przełomowym momentem wojny była Bitwa Warszawska, znana jako "Cud nad Wisłą" (13-15 sierpnia 1920). Wojska polskie nie tylko obroniły stolicę przed naporem bolszewików, ale także przeprowadziły skuteczną kontrofensywę według planów Piłsudskiego i Rozwadowskiego. Kolejne zwycięstwa pod Komarowem (31 sierpnia) i podczas operacji niemeńskiej (20-28 września) doprowadziły do ostatecznego rozbicia sił Tuchaczewskiego.

Ważne: Pokój Ryski podpisany 18 marca 1921 roku oficjalnie zakończył wojnę. Ustalono granicę polsko-rosyjską, uzgodniono wymianę jeńców oraz zobowiązano się do nieingerowania w sprawy wewnętrzne obu państw.