Strona 2: Kryzys polityczny i Rokosz Lubomirskiego

Na czym polegał kryzys Rzeczypospolitej w 17 wieku w sferze politycznej? Kluczowe problemy to ograniczenie roli sejmu i osłabienie władzy królów elekcyjnych. Skutki tych zjawisk obejmowały:

1. Nadużywanie zasady liberum veto
2. Przekupstwo posłów
3. Rokosze (zbrojne wystąpienia szlachty przeciwko królowi)

Definition: Liberum veto co to? To zasada umożliwiająca posłom zrywanie obrad sejmu i unieważnianie wcześniej podjętych postanowień.

Liberum veto w Polsce działało na zasadzie jednomyślności - sprzeciw choćby jednego posła mógł zakończyć obrady sejmu.

Highlight: Liberum veto pierwszy raz zostało użyte w 1652 roku, co zapoczątkowało okres paraliżu polskiego parlamentaryzmu.

Example: Dlaczego liberum veto było szkodliwe dla Polski? Magnaci i obce dwory wykorzystywali tę zasadę, przekupując posłów, by zrywali sejmy i blokowali reformy.

Rokosz Lubomirskiego przyczyny tkwiły w sporze o reformę elekcji królewskiej.

Definition: Rokosz to zbrojne wystąpienie szlachty przeciwko królowi.

Rokosz Lubomirskiego data to lata 1665-1666. Przyczyny i skutki rokoszu Lubomirskiego obejmowały:

• Przyczyna: Sprzeciw części szlachty wobec projektu Jana Kazimierza dotyczącego wyboru nowego króla za życia panującego.
• Przywódca: Hetman Jerzy Lubomirski
• Przebieg: Krwawa wojna domowa
• Skutki:
  1. Skazanie Lubomirskiego na wygnanie (banicję)
  2. Abdykacja króla Jana Kazimierza w 1668 roku

Quote: "Rozkosz doprowadził do krawawej wojny domowej, w latach 1665-1666r. i zakończyła się ugodą."

Kryzys Rzeczypospolitej w XVIII wieku był w dużej mierze kontynuacją i pogłębieniem problemów, które zaczęły się w XVII stuleciu.