Styl gotycki

Styl gotycki rozwijał się w Europie od połowy XII do XV wieku, stanowiąc znaczącą zmianę w architekturze i sztuce średniowiecznej. W przeciwieństwie do stylu romańskiego, styl gotycki charakteryzował się strzelistością i lekkością konstrukcji.

Styl romański i gotycki porównanie ukazuje istotne różnice:

• Budowle gotyckie wznoszono z kamienia lub cegły.
• Charakterystyczne elementy to ostre łuki, sklepienia krzyżowo-żebrowe i system przyporowy.
• Wielkie okna wypełnione kolorowymi witrażami, wpuszczające dużo światła do wnętrza.

Przykład: Znakomitymi przykładami budowli w stylu gotyckim są katedry w Amiens i Kolonii, ratusz w Brugii oraz Brama Holsztyńska w Lubece.

W sztuce gotyckiej rozwinęło się malarstwo tablicowe, technika polegająca na malowaniu na deskach. Rzeźby gotyckie charakteryzowały się większą ekspresją i realizmem w porównaniu do tych tworzonych w stylu romańskim.

Kultura rycerska i miejska

Kultura rycerska w średniowieczu i kultura miejska wyodrębniły się z odmiennych grup społecznych - rycerstwa i mieszczaństwa.

Co to jest kultura rycerska? Opierała się ona na etosie rycerskim, zbiorze wartości i zasad określających idealne postępowanie rycerza. Obejmowały one m.in. waleczność w obronie wiary, pomoc słabszym, lojalność, prawdomówność i honorową walkę.

Definicja: Etos rycerski to zbiór wartości i zasad, które wyznaczały sposób postępowania idealnego rycerza w średniowieczu.

Ważnymi elementami kultury rycerskiej były eposy rycerskie - dzieła wierszowane wychwalające czyny rycerzy, utwory miłosne opiewające miłość rycerza do ukochanej, oraz turnieje - zawody pozwalające rycerzom doskonalić umiejętności walki i zdobywać sławę.

Kultura miejska z kolei charakteryzowała się wznoszeniem okazałych budowli, rozwojem teatru poprzez wystawianie przedstawień religijnych i świeckich, oraz zrzeszaniem się bogatych mieszkańców miast w różnych organizacjach, takich jak bractwa.

Nauka

Nauka w średniowieczu znajdowała się pod silnym wpływem Kościoła. We wczesnym średniowieczu główne ośrodki nauki to klasztory, szkoły parafialne i katedralne. Od końca XI wieku zaczęły powstawać uniwersytety w miastach, z najbardziej znanymi w Bolonii, Padwie, Paryżu, Oksfordzie i Cambridge.

Highlight: Krucjaty miały znaczący wpływ na ożywienie intelektualne w średniowieczu, przyczyniając się do lepszego poznania dorobku naukowego bizantyjskich i arabskich uczonych oraz ponownego odkrycia dzieł antycznych autorów.

Ważną metodą naukową w średniowieczu była scholastyka, która zakładała znalezienie prawdy poprzez dociekania rozumowe. Dzięki niej starano się pogodzić filozofię antyczną z wiarą chrześcijańską, co stanowiło istotny element uniwersalizmu kultury średniowiecznej Europy.

Uniwersalizm kultury średniowiecza

Uniwersalizm kultury średniowiecznej Europy był zjawiskiem obejmującym kraje znajdujące się pod wpływem zachodniego chrześcijaństwa. Kształtowanie się wspólnej kultury w średniowiecznej Europie było wynikiem działalności Kościoła oraz wpływu dorobku antycznego. Szczególnie istotny był okres panowania Karola Wielkiego, kiedy to nastąpiło odrodzenie kultury i nauki, znane jako renesans karoliński. W tym czasie przywrócono m.in. antyczne sztuki wyzwolone.

Na czym polegał uniwersalizm kultury średniowiecznej? Charakteryzował się on jednolitymi wzorcami w sztuce, jednakowym modelem kształcenia oraz używaniem łaciny jako wspólnego języka w prawie, literaturze i nauce. Ponadto, upowszechniał się wspólny pogląd na temat świata.

Highlight: Ważnym elementem uniwersalizmu średniowiecza była koncepcja Biblii ubogich (łac. Biblia pauperum), która zakładała przedstawianie ważnych opowieści biblijnych i historii świętych za pomocą dzieł sztuki, co było szczególnie istotne w społeczeństwie, gdzie większość wiernych nie umiała czytać i pisać.

Styl romański

Styl romański rozwijał się w Europie od XI do połowy XIII wieku. Charakteryzował się on przede wszystkim masywnością konstrukcji, która służyła nie tylko celom estetycznym, ale również obronnym. Budowle w stylu romańskim w Europie to głównie obiekty sakralne, wznoszone z kamienia.

Przykład: Do najbardziej znanych budowli w stylu romańskim w Europie należą kościół w opactwie Saint-Nectaire i Maria Laach, katedra w Durham oraz rotunda św. Marcina w Pradze.

Sztuka romańska cechy to przede wszystkim grube mury i kolumny podtrzymujące ciężkie sklepienia i dachy, małe okna wpuszczające niewiele światła do wnętrza, oraz bogata dekoracja w postaci fresków i elementów rzeźbiarskich, takich jak płaskorzeźby czy portale. Warto również wspomnieć o księgach, głównie religijnych, zdobionych kolorowymi ilustracjami zwanymi miniaturami.