Panowanie Stefana Batorego

Alternatywny zapis:

się posłuszne poprzez ograniczenie kompetencje rady miasta, a zwiększenie uprawnień króla. Gdańszczanie podczas elekcji głosowali na Maksymiliana II, ponieważ mieli nadzieję na cofnięcie postanowień. Nie chcieli zaakceptować Batorego, więc postanowił zadziałać siłą i wobec miasta i obywateli zastosowano dotkliwe restrykcje. Sąd królewski skazał miasto na karę infamii, polegającej na pozbawieniu praw publicznych, a czasami wygnanie, również wykluczenie. Nakazał również prowadzić bałtycki handel RP przez konkurencyjny port w Elblągu. Gdańsk dla obrony interesów zawarł sojusz z Danią. Doszło do bitwy pod Lubiszewem w 1577 roku, w której Gdańsk poniósł klęskę. Ostatecznie doszło do zawarcia porozumienia. Władza Batorego została zaakceptowana i miasto musiało zapłacić kontrybucję. Prawa niekorzystne dla niego po kilku latach zostały zniesione Reformy wewnętrzne W 1577 roku do Inflant wkroczyła moskiewska armia, która zajęła wiele miast i twierdz. W ramach odpowiedzi Batory zwołał litewskie pospolite ruszenie. RP toczyła wojnę z Moskwą bez wsparcia innych państw. Król próbował odnowić sojusz ze Szwecją, lecz nie udało się to ze względu na rozbieżności dotyczące podziału stref wpływów w Inflantach. Żeby zrobić to co zamierzał musiał wcześniej uzyskać poparcie szlachty i uchwalenie przez sejm podatków na wojnę, by tak się stało musiał zrzec się części królewskich uprawnień sądowniczych, które przejęły Trybunał Koronny i Trybunał Litewski. Reprezentantów szlachty zasiadających w trybunałach wybierano podczas sejmików deputackich. Powołano piechotę wybraniecką. Batory zmuszony sytuacją, zachęcony obietnicą finansową zezwolił nad opiekę nad księciem pruskim. Ta decyzja przyczyniła się do połączenia tych dwóch państw. Wojna o inflanty w latach 1578 - 1581 (mapa) WOJNA O INFLANTY W LATACH 1578-1581 KRÓL SZWECJI Onl mud2 Rew Estonia Fige 2 Dorpat Narkos Dyneburg Gębokie Ingria Psków Polock Czaśnik Nowogród A 4 Jam Zapolski 1582 Wielkie tuki Newel Witebsk Stara Russa Choln O Joropiec S Smoletsk LEGENDA Rzeczpospolita Obega Na lena Recypospolitej ziemie wiączone do Rzeczyposp W 1583 granice obszarów zdobytych przez Szwecję w 1583 granice obszarów zajętych przez Carstwo Rosyjskie w 1570 granice obszarów zajętych przez Carstwo Rosyjskie w 1577 granke Rzeczypospolitej po podp traktatu w lainie Zapolskim w 15821 oblężenia miast i kierunki dralan wojsk rosyjskich w 1577 ( Wyprawy wojenne Stefana Batorego działania w 1579x działania w 1580 t działania w 1581 O miasta oblegane przez Polaków rozejm kończący wojnę a Inflanty Sellizarowo Starica JSKIE Dorohobut Piechota wybraniecka Ze względu na polepszenie armii, Stefan Batory powołał piechotę wybraniecką, która składała się z chłopów z dóbr królewskich tzw. wybrańców, zobowiązanych do udziału w wyprawach wojennych oraz regularnych ćwiczeń wojskowych. W zamian za służbę nie płacili pańszczyzny. Przyjęto zasadę, że z każdych 20 łanów ziemi miał zgłosić się jeden żołnierz. Chłopi z pozostałych 19 łanów mieli obowiązek złożyć się na jego wyposażenie i zająć się jego gospodarstwem w trakcie trwania służby. Strzelec piechoty wybranieckiej uzbrojony był w: rusznicę szablę topór Strzelał po uklęknięciu na jedno kolano. - Jan Matejko Stefan Batory pod Pskowem Dziesiętnik dowodził oddziałem piechoty 10 żołnierzy, uzbrojony był w: szablę topór dardę Rozprawa z Moskwą Batory działając w Inflantach miał na celu odwrócenie uwagi cara Iwana Groźnego od właściwego kierunku uderzenia. Zdecydował się, że przeniesie walki na terytorium wroga. Nie doszło jednak do decydującej bitwy, a o wyniku zadecydowały oblężenia należących do wroga twierdz położonych niedałeko granicy RP. W 1579 r. armia polsko-litewska zajęła twierdzę w Połocku, rok później zdobyto Wielkie Łuki i zajęto szereg niewielkich zamków, ostatnim etapem walk była wyprawa na Psków w 1581 r., który był trudniejszy do zdobycia. Szwedzi podjęli działania zbrojne blokując żeglugę narewską, czyli główną drogę moskiewskiego eksportu na zachód. W związku z tym car został zmuszony do pokojowych negocjacji z Batorym. Zakończyły się one 1582 r. rozejmem w Jamie Zapolskim. Rozejm w Jamie Zapolskim Postanowienia: - zawieszenie walk na 10 lat - zwrot Rzeczypospolitej przez państwo moskiewskie całych Inflant oraz ziemi płockiej - wycofanie się państwa polsko-litewskiego ze zdobytych podczas wojny twierdz MORZE BAŁTYCKIE R Ozylia (dun.) Rewal Prusy Książęce Estonia (Szw.) Pamawa Narwa Ryga Ks.Kurlandii Niemen Dorpat O Wenden Dyneburg Wilno Iwangorod Świr J. Pejpus Dzwina Psków Nowogród Wielki Jam Zapolski Cholm Polock Uświat o Czaśniki Stara Russa O Wielkie Łuki Toropiec Witebsk Dniepr PAŃSTWO MOSKIEWSKIE Wieliz Mohylew Kampanie wojenne Stefana Batorego w wojnie inflanckiej: połocka (1579) - wielkołucka (1580) Granice Rzeczypospolitej po rozejmie w Jamie Zapolskim (1582) Rzew Dorohobuż Smoleńsk 0 200 km Wolga Moskwa zasięg zdobyczy moskiewskich (1575-1579) pskowska (1580/81) oblężenia, bitwy miejsce zawarcia rozejmu Król i kanclerz Zwycięstwo Batorego w wojnie z Moskwą zostało przyjęte w Polsce z radością, ale wzrosła też nieufność szlachty wobec króla, ponieważ obawiała się o ograniczenie jej przywilejów szlacheckich. Niechęć pojawiła się także wobec kanclerza wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego, który został najbliższym doradcą króla, który uhonorował go dożywotnim urzędem hetmana wielkiego koronnego. Wielkie zamieszanie i wzburzenie szlachty wywołało ścięcie głowy Samuela Zborowskiego na rozkaz Zamoyskiego, po tym jak po otrzymaniu kary wygnania z kraju i schronieniu się w Siedmiogrodzie i walce w wojnie z Moskwą, by uzyskać unieważnienie dawnego wyroku został oskarżony o organizację antykrólewskiego spisku. Dziękuję za uwagę! Źródła informacji: podręcznik do histórii klasa 2 wyszukiwarka internetowa