Knowunity
Dziel się wiedzą
Historia /
Panowanie Stefana Batorego
Megi
197 Followers
24
Udostępnij
Zapisz
znajdziesz tutaj: - jak Stefan Batory został królem? - konflikt z Gdańskiem - reformy wewnętrzne - piechota wybraniecka - rozprawa z Moskwą - Rozejm w Jamie Zapolskim (postanowienia)
8/1
Prezentacja
Panowanie Stefana Batorego Stefan Batory - jak został królem? Po ucieczce Henryka Walezego w 1574 roku pojawił się w państwie polsko-litewskim problem z wybraniem króla. Wybranie go było bardzo pilne z powodu sporów wewnętrznych i Tatarów, którzy atakowali granice. Jesienią 1575 roku zwołano sejm konwokacyjny*. Poparcie magnaterii zyskał kandydat rodu Habsburgów - cesarz Maksymilian II. W gronie ubiegających się o koronę RP znajdowali się: król szwedzki, syn rosyjskiego cara oraz książę Siedmiogrodu Stefan Batory. Na sejmie elekcyjnym pod koniec 1575 roku prymas, wyłącznie na podstawie głosów senatu ogłosił Batorego królem Polski. Szlachta nie chciała się zgodzić na lekceważenie zasad elekcji i na takie rozstrzygnięcie, więc taka decyzja wywołała gwałtowne oburzenie. By nie dopuścić do tego obóz szlachecki zaproponował przekazanie tronu Annie Jagiellonce - siostrze Zygmunta Augusta, którą Batory miał poślubić. Do ślubu doszło wiosną 1576 r. i to właśnie wtedy został koronowany. *w I Rzeczypospolitej pierwszy sejm odbywający się w momencie nastania bezkrólewia. Był sejmem poprzedzającym wolną elekcję, podczas której ustalani byli kandydaci do władzy. Ustalał także czas i miejsce elekcji oraz określał pacta conventa obowiązujące przyszłego króla Cesarz Maksymilian II (1527 - 1576) Anna Jagiellonka (1523 - 1596) Jan Zamoyski (1542 - 1605) - nieformalny przywódca obozu szlacheckiego Książę Siedmiogrodu Stefan Batory (1533-1586) Konflikt z Gdańskiem Wojna z Gdańskiem zdominowała początek rządów Batorego. Spór toczył się od czasów Zygmunta Augusta, który chciał by...
Pobierz aplikację
miasto stało się posłuszne poprzez ograniczenie kompetencje rady miasta, a zwiększenie uprawnień króla. Gdańszczanie podczas elekcji głosowali na Maksymiliana II, ponieważ mieli nadzieję na cofnięcie postanowień. Nie chcieli zaakceptować Batorego, więc postanowił zadziałać siłą i wobec miasta i obywateli zastosowano dotkliwe restrykcje. Sąd królewski skazał miasto na karę infamii, polegającej na pozbawieniu praw publicznych, a czasami wygnanie, również wykluczenie. Nakazał również prowadzić bałtycki handel RP przez konkurencyjny port w Elblągu. Gdańsk dla obrony interesów zawarł sojusz z Danią. Doszło do bitwy pod Lubiszewem w 1577 roku, w której Gdańsk poniósł klęskę. Ostatecznie doszło do zawarcia porozumienia. Władza Batorego została zaakceptowana i miasto musiało zapłacić kontrybucję. Prawa niekorzystne dla niego po kilku latach zostały zniesione Reformy wewnętrzne W 1577 roku do Inflant wkroczyła moskiewska armia, która zajęła wiele miast i twierdz. W ramach odpowiedzi Batory zwołał litewskie pospolite ruszenie. RP toczyła wojnę z Moskwą bez wsparcia innych państw. Król próbował odnowić sojusz ze Szwecją, lecz nie udało się to ze względu na rozbieżności dotyczące podziału stref wpływów w Inflantach. Żeby zrobić to co zamierzał musiał wcześniej uzyskać poparcie szlachty i uchwalenie przez sejm podatków na wojnę, by tak się stało musiał zrzec się części królewskich uprawnień sądowniczych, które przejęły Trybunał Koronny i Trybunał Litewski. Reprezentantów szlachty zasiadających w trybunałach wybierano podczas sejmików deputackich. Powołano piechotę wybraniecką. Batory zmuszony sytuacją, zachęcony obietnicą finansową zezwolił nad opiekę nad księciem pruskim. Ta decyzja przyczyniła się do połączenia tych dwóch państw. Wojna o inflanty w latach 1578 - 1581 (mapa) WOJNA O INFLANTY W LATACH 1578-1581 KRÓL SZWECJI Onla Zatuke Kownd Figa Wesenberg on Wilno Dorpat Narwicy Dyneburg Gębokie Ingria Psków Polock Czasnik Nowogród Jam Zapolski 1582 W Newel Stara Russa O Wielkie Joropiec S Witebsk Cholm Smoletsk LEGENDA Rzeczpospolita Obojga Narod lenna Rzeczypospolitej ziemie włączone do Rzeczyposp 1583 granice obszarów zdobytych przez Szwecję w 1583 c granice obszarów zajętych przez Carstwo Rosyjskie w 1570 granice obszarów zajętych przez Carstwo Rosyjskie w 1577 granice Rzeczypospolitej po podpisan traktatu w Jamie Zapolskim w 1582 oblężenia miast i kierunki dzialan wojsk rosyjskich w 1577 Wyprawy wojenne Stefana Batorego działania w 1579 - dzialania w 1580 t działania w 1581 O miasta oblegane przez Polaków rozejm kończący wojne a Inflanty O Selizarowo Starica SKIE Dorohobut Piechota wybraniecka Ze względu na polepszenie armii, Stefan Batory powołał piechotę wybraniecką, która składała się z chłopów z dóbr królewskich tzw. wybrańców, zobowiązanych do udziału w wyprawach wojennych oraz regularnych ćwiczeń wojskowych. W zamian za służbę nie płacili pańszczyzny. Przyjęto zasadę, że z każdych 20 łanów ziemi miał zgłosić się jeden żołnierz. Chłopi z pozostałych 19 łanów mieli obowiązek złożyć się na jego wyposażenie i zająć się jego gospodarstwem w trakcie trwania służby. Strzelec piechoty wybranieckiej uzbrojony był w: rusznicę szablę topór Strzelał po uklęknięciu na jedno kolano. Jan Matejko Stefan Batory pod Pskowem Dziesiętnik dowodził oddziałem piechoty 10 żołnierzy, uzbrojony był w: szablę topór dardę Rozprawa z Moskwą Batory działając w Inflantach miał na celu odwrócenie uwagi cara Iwana Groźnego od właściwego kierunku uderzenia. Zdecydował się, że przeniesie walki na terytorium wroga. Nie doszło jednak do decydującej bitwy, a o wyniku zadecydowały oblężenia należących do wroga twierdz położonych niedałeko granicy RP. W 1579 r. armia polsko-litewska zajęła twierdzę w Połocku, rok później zdobyto Wielkie Łuki i zajęto szereg niewielkich zamków, ostatnim etapem walk była wyprawa na Psków w 1581 r., który był trudniejszy do zdobycia. Szwedzi podjęli działania zbrojne blokując żeglugę narewską, czyli główną drogę moskiewskiego eksportu na zachód. W związku z tym car został zmuszony do pokojowych negocjacji z Batorym. Zakończyły się one 1582 r. rozejmem w Jamie Zapolskim. Rozejm w Jamie Zapolskim Postanowienia: - zawieszenie walk na 10 lat - zwrot Rzeczypospolitej przez państwo moskiewskie całych Inflant oraz ziemi płockiej - wycofanie się państwa polsko-litewskiego ze zdobytych podczas wojny twierdz MORZE BAŁTYCKIE Ozylia (dun.) Prusy Książęce Rewal Pamawa Ryga (szw.) Niemen n Narwa Dorpat Ks.Kurlandii Wenden ant Wilno y Iwangorod Dyneburg Dźwina Świr J. Pejpus Psków Jam Zapolski Uświat Połock Nowogród Wielki Czaśniki Stara Russa Cholm Toropiec Wielkie Łuki Wieliz Witebsk Dniepr Mohylew Kampanie wojenne Stefana Batorego w wojnie inflanckiej: połocka (1579) - wielkołucka (1580) granice Rzeczypospolitej po rozejmie w Jamie Zapolskim (1582) PAŃSTWO Smoleńsk Rzew Dorohobuz pskowska (1580/81) O- MOSKIEWSKIE 200 km Wolga Moskwa Oka zasięg zdobyczy moskiewskich (1575-1579) oblężenia, bitwy miejsce zawarcia rozejmu Król i kanclerz Zwycięstwo Batorego w wojnie z Moskwą zostało przyjęte w Polsce z radością, ale wzrosła też nieufność szlachty wobec króla, ponieważ obawiała się o ograniczenie jej przywilejów szlacheckich. Niechęć pojawiła się także wobec kanclerza wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego, który został najbliższym doradcą króla, który uhonorował go dożywotnim urzędem hetmana wielkiego koronnego. Wielkie zamieszanie i wzburzenie szlachty wywołało ścięcie głowy Samuela Zborowskiego na rozkaz Zamoyskiego, po tym jak po otrzymaniu kary wygnania z kraju i schronieniu się w Siedmiogrodzie i walce w wojnie z Moskwą, by uzyskać unieważnienie dawnego wyroku został oskarżony o organizację antykrólewskiego spisku. Dziękuję za uwagę! Źródła informacji: podręcznik do historii klasa 2 wyszukiwarka internetowa
Historia /
Panowanie Stefana Batorego
Megi
197 Followers
znajdziesz tutaj: - jak Stefan Batory został królem? - konflikt z Gdańskiem - reformy wewnętrzne - piechota wybraniecka - rozprawa z Moskwą - Rozejm w Jamie Zapolskim (postanowienia)
222
2577
panowanie Stefana Batorego
notatka z historii
4
89
Stefan Batory
Stefan Batory
47
734
Wojny z Rosją
Notatka na temat wojen z Rosją, zawiera daty oraz opis każdej wojny. Chce zaznaczyć że w jednym opisie inspirowałam się notatką innej osoby :) Jeśli chcesz abym zrobiła jakąś notatkę, możesz napisać do mnie na priv ❤️
3
83
W obronie granic Rzeczypospolitej (wiek XVII podsumowanie działu)
Notatka z lekcji: W obronie granic Rzeczypospolitej (wiek XVII podsumowanie działu)
45
548
notatki z historii złoty wiek rzeczpospolitej
przerobione tematu z działu złoty wiek rzeczpospolita 2 klasa lo (2.1-2.8)
50
461
Stefan Batory
Stefan Batory Anna Jagiellonka Iwan Groźny samodzierżawie piechota wybraniecka wojny z Moskwą
Panowanie Stefana Batorego Stefan Batory - jak został królem? Po ucieczce Henryka Walezego w 1574 roku pojawił się w państwie polsko-litewskim problem z wybraniem króla. Wybranie go było bardzo pilne z powodu sporów wewnętrznych i Tatarów, którzy atakowali granice. Jesienią 1575 roku zwołano sejm konwokacyjny*. Poparcie magnaterii zyskał kandydat rodu Habsburgów - cesarz Maksymilian II. W gronie ubiegających się o koronę RP znajdowali się: król szwedzki, syn rosyjskiego cara oraz książę Siedmiogrodu Stefan Batory. Na sejmie elekcyjnym pod koniec 1575 roku prymas, wyłącznie na podstawie głosów senatu ogłosił Batorego królem Polski. Szlachta nie chciała się zgodzić na lekceważenie zasad elekcji i na takie rozstrzygnięcie, więc taka decyzja wywołała gwałtowne oburzenie. By nie dopuścić do tego obóz szlachecki zaproponował przekazanie tronu Annie Jagiellonce - siostrze Zygmunta Augusta, którą Batory miał poślubić. Do ślubu doszło wiosną 1576 r. i to właśnie wtedy został koronowany. *w I Rzeczypospolitej pierwszy sejm odbywający się w momencie nastania bezkrólewia. Był sejmem poprzedzającym wolną elekcję, podczas której ustalani byli kandydaci do władzy. Ustalał także czas i miejsce elekcji oraz określał pacta conventa obowiązujące przyszłego króla Cesarz Maksymilian II (1527 - 1576) Anna Jagiellonka (1523 - 1596) Jan Zamoyski (1542 - 1605) - nieformalny przywódca obozu szlacheckiego Książę Siedmiogrodu Stefan Batory (1533-1586) Konflikt z Gdańskiem Wojna z Gdańskiem zdominowała początek rządów Batorego. Spór toczył się od czasów Zygmunta Augusta, który chciał by...
Pobierz aplikację
Knowunity
Dziel się wiedzą
miasto stało się posłuszne poprzez ograniczenie kompetencje rady miasta, a zwiększenie uprawnień króla. Gdańszczanie podczas elekcji głosowali na Maksymiliana II, ponieważ mieli nadzieję na cofnięcie postanowień. Nie chcieli zaakceptować Batorego, więc postanowił zadziałać siłą i wobec miasta i obywateli zastosowano dotkliwe restrykcje. Sąd królewski skazał miasto na karę infamii, polegającej na pozbawieniu praw publicznych, a czasami wygnanie, również wykluczenie. Nakazał również prowadzić bałtycki handel RP przez konkurencyjny port w Elblągu. Gdańsk dla obrony interesów zawarł sojusz z Danią. Doszło do bitwy pod Lubiszewem w 1577 roku, w której Gdańsk poniósł klęskę. Ostatecznie doszło do zawarcia porozumienia. Władza Batorego została zaakceptowana i miasto musiało zapłacić kontrybucję. Prawa niekorzystne dla niego po kilku latach zostały zniesione Reformy wewnętrzne W 1577 roku do Inflant wkroczyła moskiewska armia, która zajęła wiele miast i twierdz. W ramach odpowiedzi Batory zwołał litewskie pospolite ruszenie. RP toczyła wojnę z Moskwą bez wsparcia innych państw. Król próbował odnowić sojusz ze Szwecją, lecz nie udało się to ze względu na rozbieżności dotyczące podziału stref wpływów w Inflantach. Żeby zrobić to co zamierzał musiał wcześniej uzyskać poparcie szlachty i uchwalenie przez sejm podatków na wojnę, by tak się stało musiał zrzec się części królewskich uprawnień sądowniczych, które przejęły Trybunał Koronny i Trybunał Litewski. Reprezentantów szlachty zasiadających w trybunałach wybierano podczas sejmików deputackich. Powołano piechotę wybraniecką. Batory zmuszony sytuacją, zachęcony obietnicą finansową zezwolił nad opiekę nad księciem pruskim. Ta decyzja przyczyniła się do połączenia tych dwóch państw. Wojna o inflanty w latach 1578 - 1581 (mapa) WOJNA O INFLANTY W LATACH 1578-1581 KRÓL SZWECJI Onla Zatuke Kownd Figa Wesenberg on Wilno Dorpat Narwicy Dyneburg Gębokie Ingria Psków Polock Czasnik Nowogród Jam Zapolski 1582 W Newel Stara Russa O Wielkie Joropiec S Witebsk Cholm Smoletsk LEGENDA Rzeczpospolita Obojga Narod lenna Rzeczypospolitej ziemie włączone do Rzeczyposp 1583 granice obszarów zdobytych przez Szwecję w 1583 c granice obszarów zajętych przez Carstwo Rosyjskie w 1570 granice obszarów zajętych przez Carstwo Rosyjskie w 1577 granice Rzeczypospolitej po podpisan traktatu w Jamie Zapolskim w 1582 oblężenia miast i kierunki dzialan wojsk rosyjskich w 1577 Wyprawy wojenne Stefana Batorego działania w 1579 - dzialania w 1580 t działania w 1581 O miasta oblegane przez Polaków rozejm kończący wojne a Inflanty O Selizarowo Starica SKIE Dorohobut Piechota wybraniecka Ze względu na polepszenie armii, Stefan Batory powołał piechotę wybraniecką, która składała się z chłopów z dóbr królewskich tzw. wybrańców, zobowiązanych do udziału w wyprawach wojennych oraz regularnych ćwiczeń wojskowych. W zamian za służbę nie płacili pańszczyzny. Przyjęto zasadę, że z każdych 20 łanów ziemi miał zgłosić się jeden żołnierz. Chłopi z pozostałych 19 łanów mieli obowiązek złożyć się na jego wyposażenie i zająć się jego gospodarstwem w trakcie trwania służby. Strzelec piechoty wybranieckiej uzbrojony był w: rusznicę szablę topór Strzelał po uklęknięciu na jedno kolano. Jan Matejko Stefan Batory pod Pskowem Dziesiętnik dowodził oddziałem piechoty 10 żołnierzy, uzbrojony był w: szablę topór dardę Rozprawa z Moskwą Batory działając w Inflantach miał na celu odwrócenie uwagi cara Iwana Groźnego od właściwego kierunku uderzenia. Zdecydował się, że przeniesie walki na terytorium wroga. Nie doszło jednak do decydującej bitwy, a o wyniku zadecydowały oblężenia należących do wroga twierdz położonych niedałeko granicy RP. W 1579 r. armia polsko-litewska zajęła twierdzę w Połocku, rok później zdobyto Wielkie Łuki i zajęto szereg niewielkich zamków, ostatnim etapem walk była wyprawa na Psków w 1581 r., który był trudniejszy do zdobycia. Szwedzi podjęli działania zbrojne blokując żeglugę narewską, czyli główną drogę moskiewskiego eksportu na zachód. W związku z tym car został zmuszony do pokojowych negocjacji z Batorym. Zakończyły się one 1582 r. rozejmem w Jamie Zapolskim. Rozejm w Jamie Zapolskim Postanowienia: - zawieszenie walk na 10 lat - zwrot Rzeczypospolitej przez państwo moskiewskie całych Inflant oraz ziemi płockiej - wycofanie się państwa polsko-litewskiego ze zdobytych podczas wojny twierdz MORZE BAŁTYCKIE Ozylia (dun.) Prusy Książęce Rewal Pamawa Ryga (szw.) Niemen n Narwa Dorpat Ks.Kurlandii Wenden ant Wilno y Iwangorod Dyneburg Dźwina Świr J. Pejpus Psków Jam Zapolski Uświat Połock Nowogród Wielki Czaśniki Stara Russa Cholm Toropiec Wielkie Łuki Wieliz Witebsk Dniepr Mohylew Kampanie wojenne Stefana Batorego w wojnie inflanckiej: połocka (1579) - wielkołucka (1580) granice Rzeczypospolitej po rozejmie w Jamie Zapolskim (1582) PAŃSTWO Smoleńsk Rzew Dorohobuz pskowska (1580/81) O- MOSKIEWSKIE 200 km Wolga Moskwa Oka zasięg zdobyczy moskiewskich (1575-1579) oblężenia, bitwy miejsce zawarcia rozejmu Król i kanclerz Zwycięstwo Batorego w wojnie z Moskwą zostało przyjęte w Polsce z radością, ale wzrosła też nieufność szlachty wobec króla, ponieważ obawiała się o ograniczenie jej przywilejów szlacheckich. Niechęć pojawiła się także wobec kanclerza wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego, który został najbliższym doradcą króla, który uhonorował go dożywotnim urzędem hetmana wielkiego koronnego. Wielkie zamieszanie i wzburzenie szlachty wywołało ścięcie głowy Samuela Zborowskiego na rozkaz Zamoyskiego, po tym jak po otrzymaniu kary wygnania z kraju i schronieniu się w Siedmiogrodzie i walce w wojnie z Moskwą, by uzyskać unieważnienie dawnego wyroku został oskarżony o organizację antykrólewskiego spisku. Dziękuję za uwagę! Źródła informacji: podręcznik do historii klasa 2 wyszukiwarka internetowa