Germanizacja i Kulturkampf

W zaborze pruskim Polacy musieli stawić czoła germanizacji i Kulturkampfowi. Germanizacja polegała na narzucaniu języka i kultury niemieckiej, podczas gdy Kulturkampf był próbą podporządkowania duchowieństwa katolickiego państwu.

Definition:

• Germanizacja - proces narzucania języka i kultury niemieckiej
• Kulturkampf - "walka o kulturę", próba podporządkowania duchowieństwa katolickiego państwu niemieckiemu

Polacy wobec germanizacji podejmowali różne formy oporu:

• Protestowali przeciwko nauczaniu religii po niemiecku
• Organizowali strajki szkolne
• Tworzyli polskie instytucje kulturalno-oświatowe
• Zakładali polskie banki i spółdzielnie
• Utworzyli Związek Spółek Zarobkowych, który miał finansować polskie przedsięwzięcia

Władze niemieckie prowadziły antypolską politykę, która obejmowała:

• Rugi pruskie - akcję wysiedlania Polaków przebywających nielegalnie w państwie niemieckim
• Komisję Kolonizacyjną, której celem był wykup ziemi z rąk Polaków i osiedlanie osadników niemieckich
• Nowelę osadniczą, wymagającą zgody Niemców na budowę domu mieszkalnego
• Ustawę kagańcową, nakazującą używanie języka niemieckiego na zebraniach publicznych

Example: Symbolem walki o język polski stał się strajk dzieci we Wrześni w 1901 roku, a symbolem walki o polską ziemię - wóz Drzymały.

Autonomia galicyjska

Autonomia galicyjska była wyjątkowym zjawiskiem na tle polityki zaborców wobec Polaków. Galicja, czyli część ziem Rzeczypospolitej pod zaborem austriackim, cieszyła się znaczną swobodą:

• Władzę przejęli niemal w całości Polacy
• Język polski obowiązywał w administracji i szkolnictwie
• Wprowadzono wolność prasy i wydawnictw oraz prawo zakładania stowarzyszeń
• Najważniejszą instytucją był Sejm Krajowy
• Władza wykonawcza należała do Wydziału Krajowego
• Za edukację odpowiadała Rada Szkolna Krajowa

Highlight: Autonomia galicyjska umożliwiła Polakom zachowanie i rozwój własnej kultury, języka i instytucji, co było niemożliwe w pozostałych zaborach.

Polacy wobec polityki zaborców przyjmowali różne postawy. Jedną z nich był trójlojalizm, którego zwolennicy uznawali konieczność współpracy z władzą we wszystkich trzech zaborach.

Definition: Trójlojalizm - postawa polegająca na uznaniu konieczności współpracy z władzami zaborczymi we wszystkich trzech zaborach.

Podsumowując, sytuacja w zaborach po powstaniu styczniowym była zróżnicowana, ale generalnie trudna dla Polaków. Najcięższe warunki panowały w zaborze rosyjskim i pruskim, gdzie represje po powstaniu styczniowym były najsurowsze. Natomiast autonomia galicyjska dawała Polakom pewną swobodę i możliwość rozwoju narodowego.