Początek III Rzeczypospolitej - Obrady Okrągłego Stołu i Wybory Czerwcowe 1989
Przyczyny, przebieg i skutki Okrągłego Stołu były kluczowe dla transformacji ustrojowej w Polsce. Pogarszająca się sytuacja ekonomiczna kraju pod koniec lat 80. XX wieku oraz strajki w maju i sierpniu 1988 roku, podczas których żądano podniesienia płac i ponownej legalizacji NSZZ "Solidarność", doprowadziły do podjęcia rozmów między władzą a opozycją.
Highlight: Obrady Okrągłego Stołu odbywały się od lutego do kwietnia 1989 roku i były kluczowym momentem w historii Polski.
Okrągły Stół 1989 Uczestnicy to przede wszystkim przedstawiciele władz komunistycznych, na czele których stał minister spraw wewnętrznych, generał Czesław Kiszczak, oraz opozycji demokratycznej pod przewodnictwem Lecha Wałęsy. Kościół katolicki pełnił rolę mediatora w tych rozmowach.
Vocabulary: Okrągły Stół - symboliczne określenie negocjacji między władzą komunistyczną a opozycją demokratyczną w Polsce w 1989 roku.
Postanowienia Okrągłego Stołu obejmowały kilka kluczowych punktów:
- Przeprowadzenie częściowo wolnych wyborów do Sejmu i całkowicie wolnych do nowo utworzonego Senatu.
- Zagwarantowanie stronie rządowej 65% miejsc w przyszłym Sejmie.
- Ponowna legalizacja NSZZ "Solidarność".
- Przywrócenie urzędu prezydenta Polski.
Definition: Częściowo wolne wybory oznaczały, że 65% miejsc w Sejmie było zagwarantowane dla strony rządowej, a o pozostałe 35% mogli ubiegać się kandydaci niezależni i opozycyjni.
Wybory 4 czerwca 1989 były przełomowym momentem w historii Polski. W kwietniu działacze opozycji związani z Lechem Wałęsą wystawili wspólną listę kandydatów do parlamentu. W maju zaczęła ukazywać się pierwsza gazeta opozycyjna w oficjalnym obiegu - "Gazeta Wyborcza", która swoim tytułem bezpośrednio nawiązywała do planowanych wyborów. Wznowiono również wydawanie "Tygodnika Solidarność".
Example: Podział miejsc w Sejmie po wyborach: PZPR - 173, ZSL - 76, SD - 27, Unia Chrześcijańsko-Społeczna - 8, Polski Związek Katolicko-Społeczny - 5, OKP - 161.
Obrady Okrągłego Stołu skutki były dalekosiężne. Wybory zakończyły się zdecydowanym zwycięstwem opozycji solidarnościowej przy frekwencji 62%. Solidarność zdobyła maksymalną możliwą liczbę miejsc w Sejmie (35%) oraz 99 na 100 miejsc w Senacie. W rezultacie utworzono Obywatelski Klub Parlamentarny (OKP) pod przewodnictwem Bronisława Geremka.
Quote: "Kto wygrał wybory 4 czerwca 1989?" - Odpowiedź jest jednoznaczna: opozycja solidarnościowa.
Warto zauważyć, że Lech Wałęsa nie startował w tych wyborach, zachowując pozycję obserwatora i komentatora wydarzeń. Te wybory, często określane jako pierwsze wolne wybory w Polsce 1989, stały się symbolicznym początkiem III Rzeczypospolitej i zapoczątkowały proces transformacji ustrojowej w kraju.
