Organizacja społeczna wczesnych Słowian na ziemiach polskich
Słowianie zamieszkujący ziemie polskie w okresie plemiennym tworzyli początkowo luźno zorganizowane wspólnoty. Gęste zalesienie terenu utrudniało tworzenie zwartej zabudowy, jednak z czasem wykształciły się struktury opoli i plemion.
Definicja: Opole to wspólnota sąsiedzka złożona z kilku osad i gospodarstw, stanowiąca podstawową jednostkę organizacji społecznej.
Centrum opola stanowił niewielki gródek, natomiast centrum plemienia był większy gród. Początkowo najważniejsze decyzje podejmował wiec plemienny, a władzę sprawował książę.
Highlight: Ludność utrzymywała się głównie z rolnictwa, rybołówstwa i hodowli zwierząt, samodzielnie karczując lasy, budując domy i wytwarzając narzędzia.
Wodzowie plemienni bogacili się dzięki wyprawom wojennym. Organizowali oni osobiste drużyny zbrojne, które służyły do egzekwowania władzy i zdobywania łupów. Z czasem rola wiecu malała na rzecz księcia i podległej mu starszyzny plemiennej.
W wyniku konfliktów międzyplemiennych i zawieranych sojuszy powstały większe jednostki plemienne:
- Polanie w Wielkopolsce
- Goplanie we wschodniej Wielkopolsce i na Kujawach
- Wiślanie w Małopolsce
- Lędzianie w dorzeczu Sanu i Bugu
- Mazowszanie na Mazowszu
Przykład: Plemiona polskie i ich siedziby można zobaczyć na mapach historycznych, które pokazują rozmieszczenie głównych grup plemiennych na ziemiach polskich w X wieku.
Przełomowe wydarzenia dla historii państwa polskiego w drugiej połowie IX wieku to:
- Upadek potęgi Wiślan w wyniku konfliktu zbrojnego z Państwem Wielkomorawskim
- Dojście do władzy rodu Piastów w Gnieźnie, stolicy Polan
Pierwszymi władcami z dynastii Piastów byli Siemowit, Leszek i Siemomysł. Synem Siemomysła był Mieszko I, uznawany za pierwszego historycznego władcę Polski.
Ciekawostka: Początki państwa polskiego są często przedstawiane w formie legend, takich jak opowieść o Lechu, Czechu i Rusie, które miały tłumaczyć powstanie państw słowiańskich.
