Opozycja w Królestwie Polskim

W Królestwie Polskim rozwinęły się dwa rodzaje opozycji: jawna (legalna) i tajna (nielegalna).

Opozycja jawna:

• Kaliszanie - krytykowali rząd i łamanie konstytucji na forum Sejmu
• Postulowali oczynszowanie i uwłaszczenie chłopów
• Konsekwencje ich działań: areszt domowy i rozwiązanie sejmu przez cara

Opozycja tajna:

• Środowiska studenckie i wojskowe tworzyły tajne organizacje
• Cel: niepodległość i przestrzeganie konstytucji przez cara
• Przykłady: Filareci i Filomaci, Związek Przyjaciół "Panta Koina", Związek Wolnych Polaków

Example: Towarzystwo Filomatów na Uniwersytecie Wileńskim, założone w 1817 roku przez Tomasza Zana i Adama Mickiewicza, było jedną z pierwszych tajnych organizacji studenckich.

Przyczyny powstania listopadowego:

• Represje wobec tajnych związków
• Łamanie konstytucji przez cara
• Nieregularne zwoływanie sejmów
• Zwalczanie działalności opozycyjnej
• Odkrycie spisku podchorążych
• Groźba wysłania wojsk polskich do tłumienia powstania w Belgii

Highlight: Powstanie listopadowe wybuchło w nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku.

Przebieg powstania listopadowego

Powstanie listopadowe było jednym z najważniejszych zrywów niepodległościowych w historii Polski XIX wieku. Jego przebieg charakteryzował się szeregiem bitew i zmianami w dowództwie.

Główni dowódcy po stronie polskiej:

1. Generał Józef Chłopicki - dążył do ugody z carem
2. Generał Jan Skrzynecki - brak zdecydowania w dowodzeniu

Główni wodzowie po stronie rosyjskiej:

• Iwan Dybicz
• Iwan Paskiewicz

Najważniejsze bitwy:

1. Bitwa pod Stoczkiem (14.02.1831) - zwycięstwo Polaków pod dowództwem Józefa Dwernickiego
2. Bitwa pod Grochowem (25.02.1831) - powstrzymanie rosyjskiego szturmu na Warszawę
3. Bitwy pod Wawrem i Dębem Wielkim (31.03.1831) - zwycięstwa strony polskiej
4. Bitwa pod Iganiami (10.04.1831) - spektakularne zwycięstwo wojsk polskich
5. Bitwa pod Ostrołęką (20.05.1831) - przegrana strony polskiej
6. Obrona Warszawy (6-7.09.1831) - kapitulacja stolicy

Quote: "Część udało się uratować dzięki działaniom dowodzącego artylerią Józefa Bema" - o bitwie pod Ostrołęką.

Highlight: Przyczyny upadku powstania listopadowego to m.in. nieudolność dowództwa i brak zdecydowanych działań ofensywnych.

Ziemie polskie po kongresie wiedeńskim

Po upadku Napoleona doszło do ponownego podziału ziem polskich na kongresie wiedeńskim w 1815 roku. Utworzono Królestwo Polskie, połączone unią personalną z Rosją, oraz Rzeczpospolitą Krakowską i Wielkie Księstwo Poznańskie.

Highlight: Konstytucja Królestwa Polskiego 1815 nadana przez cara Aleksandra I gwarantowała pewne swobody, ale była systematycznie łamana.

Przykłady łamania konstytucji przez cara Aleksandra I obejmowały:

• Rzadkie i nieregularne zwoływanie sejmu
• Zniesienie jawności obrad sejmu
• Ograniczenie wolności słowa i druku
• Wprowadzenie cenzury rządowej w 1819 roku

Te działania prowadziły do licznych protestów i rozwoju opozycji.

Vocabulary: Kaliszanie - grupa polityków z województwa kaliskiego, działająca w latach 1820-1831, stanowiąca jawną opozycję wobec łamania konstytucji.