Polska, Europa i świat w okresie Wielkiej Wojny

Alternatywny zapis:

Rosji. Jednak swoje oddziały zgodnie z planem Shlieffena koncentrowaty na zachodzie kraju. Armia niemiecka uderzyła na neutralną Belgię i przez jej terytorium rozpoczęła marsz w głąb Francji, kłórej Niemcy wypowiedziały wojnę. W tej sytuacji do konfliktu włączyła się Wielka Brytania, która była jednym z gwarantów neutralności Belgii, wypowiadając wojnę Niemcom. W ten sposób już w pierwszych dniach sierpnia doszło do wybuchu wojny ogólnoeuropejskiej nazwanej Wielką Wojną, która później przekształciła się w konflikt o zasięgu światowym. Z jednej strony do walk stanął blok państw trójporozumienia – Rosja, Francja, Wielka Brytania, do których stopniowo przyłączały się inne kraje. Oprócz Belgii i Serbii zaatakowana została m.in. Japonia, Rumunia w 1916 r., w 1917 r. Stany Zjednoczone. Z kolei po stronie Niemiec i Austro- Węgier - z powodu położenia w środkowej części kontynentu europejskiego zwanych państwami centralnymi - opowiedziały się Turcja oraz Bułgaria. Sojuszników z trójprzymierza nie wsparty Włochy, jednak w 1915 r. przystąpiły do wojny po stronie ententy. • PRZEBIEG DZIAŁAŃ WOJENNYCH 1914-1915: W pierwszych dniach działania sił niemieckich koncentrowały się na Belgii i północnej Francji. Jednak we wrześniu 1914 r. w pobliżu francuskiej stolicy nad rzeką Marną armia niemiecka została powstrzymana przez wojska brytyjsko-francuskie. Mordercza bitwa trwała kilka dni. Niemcy zostali zmuszeni do wycofania się, ale wciąż okupowali niemal cate terytorium Belgii i znaczne obszary północno-wschodniej Francji. Z kolei na froncie wschodnim w sierpniu 1914 r. Niemcy pokonali Rosjan, którzy wkroczyli do Prus Wschodnich w bitwie pod Tannenbergiem. To zwycięstwo przyniosło sławę dwóm generatom - Paulowi Hindenburgowi i Erichowi Ludendorffowi. Lepiej wiodło się Rosjanom w walkach z siłami Austro-Węgier - opanowali niemal całą Galicje, a na przełomie 1914 i 1915 r. front rosyjsko-austriacki ustabilizował się na linii Karpat. W maju 1915 r. Rosjanie zostali pokonani w bitwie pod Gorlicami. Zmusiło to wojska rosyjskie do odwrotu niemal na całym froncie. W 1915 r. na froncie zachodnim wojska ententy bezskutecznie usiłowały przełamać pozycje biernie zachowujących się Niemców, natomiast Austro-Węgry zostały zaatakowane od południa zostały jednak ustabilizowane na rzece Isonzo. Jesienią 1915 r. przez Włochy. Wojskdowite ierskie zajęły terytorium Serbii. W tych działaniach pomogła im oddziały niemieckie i Bułgaria. W miarę przystępowania kolejnych państw do wojny, otwierały się nowe fronty. Walki toczyły się również na innych kontynentach. Kolonie zamorskie państw europejskich dostarczały metropoliom żywności i surowców. • WOJNA TOTALNA: Wbrew powszechnym przewidywaniom, wojna nie zakończyła się w krótkim czasie. Użycie nowoczesnej broni, takiej jak karabiny maszynowe czy szybkostrzelne działa, spowodowało, że oddziały prowadzące natarcia ponosiły duże straty. Działania szczególnie na froncie zachodnim nie miały już charakteru manewrowego, przybrały postać wojny pozycyjnej i okopowej. Budowano okopy ciągnace się setkami kilometrów, ziemianki, bunkry i stanowiska artylerii. Na tyłach frontu powstawało potężne zaplecze, działające na rzecz walczących żołnierzy budowano m.in. drogi, linie kolejowe, szpitale, magazyny, sztaby, polowe lotniska. W okresie I wojny światowej po raz pierwszy użyło gazów bojowych i czołgów. Zaczęto wykorzystywać również okręty podwodne i samoloty bojowe. Na finansowanie działań zbrojnych rządy państw zaciągały pożyczki. W rezultacie takiej polityki drastycznie obniżył się poziom życia - ludność niewcielona do wojska musiała utrzymywać nie tylko siebie, ale też walczących żołnierzy czy inwalidów. Tego rodzaju wojnę, w którą zaangażowani są nie tylko żołnierze na froncie, lecz w zasadzie wszyscy obywatele, i w której strony walczące podporządkowują realizacji celów militarnych wszystkie zasoby ludzkie i ekonomiczne nazywa się wojną totalną. WOJNA TOTALNA - wojna prowadzona przy użyciu wszelkich dostępnych środków, angażująca całe społeczeństwo, której skutki dotyczą nie tylko sił zbrojnych, lecz także cywilów. • DZIAŁANIA WOJENNE 1916 R.: Na początku 1916 r. Niemcy rozpoczęli ofensywę przeciwko wojskom francuskim. wielomiesięczna bitwa pod Verdun, nie przyniosła rozstrzygnięcia. Verdun urosto do symbolu masowej, bezsensownej śmierci żołnierzy, a jego obrońca -gen. Philippe Petain, który powstrzymał natarcie Niemców - został uznany za bohatera narodowego. W połowie 1916 r., aby wspomóc swoich zachodnich sojuszników, Rosjanie kastaw podjęli na Wołyniu działania zaczepne, zwane ofensywą Brusiłowa. Podczas prowadzonych wówczas walk armia austro-węgierska była bliska klęski, lecz znów z pomocą przyszły jej Niemcy. 2. Rewolucja lutowa i przewrót bolszewicki w Rosji • SYTUACJA W ROSJI PRZED REWOLUCJĄ: Na przełomie 1916 i 1917 r. w Rosji narastała sytuacja rewolucyjna. Armia rosyjska poniosła na froncie wiele klęsk. Latem 1915 r. została wyparta z ogromnych obszarów. Do końca 1916 r. straty armii rosyjskiej sięgały 3,6 mln zabitych i 2,1 mln rannych. Gospodarka pogrążała się w kryzysie - wysokie ceny, brak surowców czy trudności z zaopatrzeniem powodowały niezadowolenie społeczeństwa. Dodatkowo carski dwór Romanowów kompromitował się jawną korupcją oraz skandalami obyczajowymi. Wiele z nich wiązało się z Grigorijem Rasputinem. • REWOLUCJA LUTOWA: Na początku marca 1917 (w kalendarzu gregoriańskim, wg kalendarza juliańskiego był jeszcze luty) doszło do poważnych zamieszek społecznych i strajków robotniczych w Piotrogrodzie (zmieniono nazwę Petersburgowi). Policja nie była w stanie opanować sytuacji, domagano się abdykacji Mikołaja II. Zaczęły powstawać nowe ośrodki władzy. Większość parlamentarna w Dumie zawiązała Blok Postępowy. Tworzące go partie domagały się demokratyzacji życia politycznego w Rosji oraz nowej konstytucji. W połowie marca Duma powołała do życia Rząd Tymczasowy, w którego skład weszły liberalna burżuazja i ziemiaństwo. Tego samego dnia 15 marca (2 w kalendarzu juliańskim) Mikotaj II Romanow zrezygnował z tronu. Rosja stała się republika. Władzę Rządu Tymczasowego początkowo uznał inny ośrodek polityczny - Piotrogrodzka Rada Delegatów Robotniczych i Żołnierskich. Te wydarzenia przeszły do historii jako rewolucja lutowa. Rząd Tymczasowy zapowiedział przeprowadzenie wolnych i powszechnych wyborów do Konstytuanty - parlamentu, który miał nadać państwu nowy ustrój. Wprowadził wolność prasy i ogłosił amnestię dla więźniów politycznych. Niestety zmiany te nie przynosiły poprawy sytuacji bytowej szerokich warstw społecznych. Rewolucjoniści, skupieni w istniejących równolegle radach delegatów robotniczych i żołnierskich, uznawali posunięcia rządu za niewystarczające i niezależnie od niego podejmowali działania. W stolicy ukształtował się stan dwuwładzy: z jednej strony decyzje podejmował Rząd Tymczasowy, a z drugiej Piotrogrodzka Rada Delegatów Robotniczych i Żołnierskich. • REWOLUCJA PAŹDZIERNIKOWA: To niezadowolenie posłanowili wykorzystać bolszewicy. W kwietniu 1917 r. z wieloletniej emigracji do kraju przyjechał Włodzimierz Ilicz Lenin, jeden z ich przywódców. Po przyjeździe do kraju zapowiedział w tzw. tezach kwietniowych likwidację dawnej armii i policji, konfiskatę gruntów należących do wielkich właścicieli i rozdanie ziemi chłopom, a także nacjonalizację (upaństwowienie) przemysłu. Domagał się przekazania całej władzy w ręce rad robotniczych i żołnierskich. W radach toczyła się ostra rywalizacja między bolszewikami, a mienszewikami - umiarkowanymi socjalistami. Stopniowo kontrolę przejęli bolszewicy, planując przewrót. Latem 1917 r. bolszewicy, korzystając ze złych nastrojów panujących z powodu klęsk Rosji, próbowali przejąć władzę, lecz próba przewrotu została stłumiona. Na czele Rządu Tymczasowego stanał umiarkowany socjalista - adwokat Aleksander Kiereński. Lenin, obawiając się braku poparcia dla bolszewików wraz z wyborami do parlamentu postanowił zacząć działać. We wrześniu 1917 r. bolszewicy przejęli kontrolę nad Piotrogrodzką Radą Delegatów. W nocy z 6 na 7 listopada (według starego kalendarza 24-25 października) przeprowadzili w stolicy zbrojny przewrót. Rankiem Lenin ogłosił przejęcie władzy przez Radę Komisarzy Ludowych. Na czele stanął on sam. Te wydarzenia nazwano rewolucją październikową. BOLSZEWICY - ugrupowanie powstałe w wyniku rozpadu Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji; jego zwolennicy dążyli do wywołania rewolucji, która miała obalić carat i ustrój kapitalistyczny oraz wprowadzić system tzw. dyktatury proletariatu. MIENSZEWICY - ugrupowanie powstałe w wyniku rozpadu Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji; jego zwolennicy opowiadali się za wprowadzeniem ustroju socjalistycznego w sposób ewolucyjny, w ramach systemu parlamentarnego oraz za wprowadzeniem odgórnie reform społecznych, które miały poprawić warunki bytowe niższych warstw społecznych. • RZĄDY BOLSZEWIKÓW: W pierwszej chwili bolszewicy kontrolowali tylko stolicę. Aby pozyskać zwolenników i ugruntować swą władzę, II zjazd Rad ogłosił dekret o pokoju. Mimo sprzeciwu naczelnego dowództwa bolszewicka Rosja podpisała w marcu 1918 r. w Brześciu Litewskim niekorzystny pokój z państwami centralnymi Z kolei dekret o ziemi zniósł prywatną własność gruntów. Wobec przeciwników bolszewicy stosowali bezwzględny terror. Walkę z nimi koordynowała Ogólnorosyjska Nadzwyczajna Komisja do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem. Kierował nią Feliks Dzierżyński. Bolszewicy zakazali działaności partiom politycznym (poza własną), wprowadzili cenzurę. Zaczęli organizować pierwsze łagry - obozy pracy przymusowej. Aby zapewnić żywność dla miast i oddziałów wojska bolszewickiego (w styczniu 1918 bolszewicy utworzyli armię czerwoną), wprowadzono tzw. wojenny komunizm. Państwo bolszewickie przejęło kontrolę nad całym handlem i przemysłem. W 1918 r. bolszewicy uchwalili pierwszą konstytucję państwa, którego oficjalna nazwa @kaasiawifek brzmiała Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Sowiecka. Partia bolszewicka nosiła nazwę Rosyjska Komunistyczna Partia (bolszewików). • WOJNA DOMOWA W ROSJI: Wraz z przejęciem władzy przez bolszewików w listopadzie 1917 r. zaczęła się brutalna i krwawa wojna domowa, między zwolennikami nowych porządków zwanych „czerwonymi" a ich przeciwnikami - białymi". W 1. połowie 1919 r. biali osiągali sukcesy, a kontrrewolucyjna armia dowodzona przez gen. Antona Denikina zagroziła nawet Moskwie, która po rewolucji bolszewickiej stała się stolicą państwa. Na Syberii walczył ze swoimi oddziałami admirał Aleksander Kołczak, a na Krymie - gen. Piotr Wrangel. Za zakończenie wojny domowej uznaje się zajęcie przez bolszewików Władywostoku w 1922 r. 3. Sprawa polska w czasie I wojny światowej • POLACY WOBEC STRON KONFLIKTU: Wybuch I wojny światowej oznaczał radykalną zmianę w sytuacji międzynarodowej Polski. Polacy mogli mieć nadzieję, że w rozpoczynającym się konflikcie sprawa polska nabierze międzynarodowego znaczenia, a walczące strony będą się starały o wsparcie polskiego społeczeństwa. Polscy politycy obrali jednak różne drogi działania: tzw. obóz niepodległościowy oraz konserwatyści krakowscy poparli Austro-Węgry, jendecy i ich sojusznicy stanęli po stronie Rosji. Przywódcy obu orientacji - proaustriackiej i prorosyjskiej - kierowali się odmienną oceną zagrożeń. Piłsudski widział głównego wroga w Rosji, natomiast Dmowski chciał pokonania Niemiec. • SYTUACJA POLAKÓW W PIERWSZYCH LATACH WIELKIEJ WOJNY: W chwili wybuchu wojny państwa zaborcze unikały jednoznacznych deklaracji w sprawie przyszłości Polski, jednak chciały zapewnić sobie przychylność mieszkańców tych ziem. W sierpniu 1914 r. zostało obiecane Polakom, że po Wielkiej Wojnie wszystkie ziemie polskie zostaną zjednoczone, jednak nie poszły za tym dalsze działania. Latem 1915 r. w wyniku sukcesów państw centralnych na froncie wschodnim, cały obszar Królestwa Polskiego i znaczne tereny leżące na wschód od Bugu, znalazły się pod okupacją niemiecką i austro-węgierską. Na terytorium Kongresówki utworzono dwie strefy okupacyjne - niemiecką i austriacką. Królestwo Polskie poniosło w tym okresie duże straty. Wycofujący się Rosjanie ewakuowali w głąb Rosji zakłady przemysłowe z Kongresówki, następnie Niemcy i Austriacy eksploatowali te tereny w sposób rabunkowy. • UMIĘDZYNARODOWIENIE SPRAWY POLSKIEJ: Przełom w sprawie polskiej przyniósł Akt 5 listopada 1916 r., zwany także aktem dwóch cesarzy - austriackiego Franciszka Józefa I i cesarza niemieckiego Wil Wilhelma II. Obydwoje zapowiedzieli w nim powstanie pod ich opieką państwa polskiego na terenach odebranych Rosji. Obaj cesarze liczyli na sformowanie się milionowej armii polskiej, która miała walczyć u ich boku wbrew Rosjanom. Zawiedli się jednak na swoich oczekiwaniach, ponieważ Polacy nie wierzyli w ich szczere intencje. W kolejnych miesiącach władze okupacyjne w Królestwie Polskim stopniowo zaczęły wprowadzać w życie polskie instytucje polityczne, m.in. zastępującą niepowołanego jeszcze monarchę Radę Regencyjną. Spolonizowano także szkolnictwo i sądownictwo. Rosja uznała Akt 5 za nielegalny. W grudniu 1916 r. zapowiedziano utworzenie zjednoczonej Polski w unii z Rosją, jednak w 1917 r. carat upadł. Rosyjski Rząd Tymczasowy uznał rozbiory Polski za gwałt i niesprawiedliwość, co przyczyniło się do przyznania Polsce prawa do budowy niepodległego państwa w marcu 1917 r. przez Piotrogrodzką Radę Delegatów Robotniczych i Żołnierskich. KOMITET NARODOWY POLSKI: W sierpniu 1917 r. powstał Komitet Narodowy Polski (KNP), którego prezesem był Roman Dmowski. W jego skład wszedł również Ignacy Jan Paderewski. Komitet podejmował działania dyplomatyczne na arenie międzynarodowej w celu uzyskania niepodległości i dalszej rozbudowy polskich sił zbrojnych u boku ententy. za niepodległością wyraźnie opowiedziały się Stany Zjednoczone. Prezydent Woodrow Wilson przedstawił program na rzecz światowego pokoju, gdzie zawarł wizję nowego ładu międzynarodowego po zakończeniu się wojny, m.in. Wilson przedstawił powstanie niepodległej Polski, ze swobodnym dostępem do morza. 3 czerwca 1918 r. premierzy wielkiej Brytanii Francji i Włoch wygłosili deklarację wersalską, przedstawiającą niepodległość Polski za jeden z warunków trwałego i sprawiedliwego pokoju w Europie. LEGIONY POLSKIE: W obliczu zbliżającego się wybuchu wojny Austro-Węgier z Rosją Józef Piłsudski sformował z członków organizacji strzeleckich w Krakowie Pierwszą Kompanię Kadrową. Piłsudski planował wesprzeć państwa centralne i wywołać antyrosyjskie powstanie w Królestwie. 6 sierpnia 1914 r. Pierwsza Kompania Kadrowa przekroczyła granicę Rosji. W połowie sierpnia 1914 r. w Krakowie powstał Naczelny Komitet Narodowy. Pod koniec sierpnia 1914 r. po interwencji wpływowych polityków z Galicji powołano Legiony Polskie. Do końca roku sformowano je w dwie brygady. Pierwsza, dowodzona przez Piłsudskiego walczyła w królestwie Polskim i Galicji. W grudniu 1914 r. jej żołnierze stoczyli bitwę pod Łowczówkiem. Z kolei w maju 1915 r. brygada stoczyła ciężkie, tygodniowe walki na Kielecczyźnie pod Konarami. Druga brygada, zwana żelazną, zimą z 1914 na 1915 r. toczyła walki na froncie w Karpatach Wschodnich. Jedną z grup tej brygady dowodził Józef Hallen. Wiosną zaczęto formować kolejną, III brygadę. Pod koniec 1915 r. wszystkie trzy brygady skierowano na front na Wołyniu. Tam w lipcu 1916 r. rozegrała się krwawa bitwa pod Kostiuchnówką. •KRYZYS PRZYSIĘGOWY: Józef Piłsudski domagał się od państw centralnych konkretnych działań na rzecz w sprawie polskiej. Aby je do tego zmusić, odszedł we wrześniu 1916 r. z Legionów i poświecił się działalności politycznej. Latem 1917 r. Piłsudski doprowadził do tzw. kryzysu przysięgowego, w wyniku którego Legiony zostały rozwiązane, a ich żołnierzy wcielono albo do armii austro- węgierskiej albo internowano. Józef Piłsudski został uwięziony w twierdzy magdeburskiej. @kaasiawitek Przysięgę na dochowanie sojuszu z państwami centralnymi do końca trwającej wojny złożyła tylko większość żołnierzy II brygady z Józefem Hallerem. INNE POLSKIE FORMACJE ZBROJNE: Polskie formacje walczyły także po stronie ententy. W latach 1914-1915 u boku wojsk rosyjskich istniał niewielki ochotniczy Legion Puławski, w 1915 r. rozbudowany i przekształcony w Brygadę, a w 1917 r. w Dywizję Strzelców Polskich. Do polskich korpusów w ramach armii rosyjskiej wstępowali głównie dawni żołnierze carscy polskiej narodowości. Pierwszym korpusem dowodził gen. Józef Dowbor-Muśnicki. Jednak po pokoju brzeskim Niemcy zmusili te formacje do rozformowania. Na początku wojny we Francji sformowano polską kompanię ochotniczą, której żołnierzy zwany bajończykami. W 1915 r. oddział rozformowano. W czerwcu 1917 r. prezydent Francji wydał dekret o utworzeniu Armii Polskiej, od kolorów mundurow zwaną Armią Błękitną. Powstała ona z inicjatywy Romana Dmowskiego. Jej pododdziały wzięły udział w walkach na froncie zachodnim z Niemcami w ostatnich tygodniach wojny. 4. Koniec Wielkiej Wojny. Odzyskanie niepodległości przez Polskę •PRZYSTĄPIENIE STANÓW ZJEDNOCZONYCH DO WOJNY: Rok 1917 okazał się w wojnie przełomowy, nie tylko ze względu na obalenie caratu w Rosji. Niemcy, dotknięte od początku wojny blokadą morską prowadzoną przez Wielka Brytanię i odcięte od większości dostaw spoza Europy, boleśnie odczuwały jej skutki. Istniało również zagrożenie wynikające z niezadowolenia społecznego. z tego względu władze w Berlinie zdecydowały się na ryzykowny krok. Chociaż zdawały sobie sprawę, że to doprowadzi do przyłączenia się Stanów Zjednoczonych do wojny, postanowiły od lutego 1917 r. rozpocząć nieograniczoną wojnę podwodną. W kwietniu 1917 r. prezydent Stanów Zjednoczonych Woodrow Wilson wypowiedział Niemcom wojnę. POKÓJ BRZESKI: Na początku 1918 r. zwycięstwo państw centralnych wydawało się bliskie. W wyniku rewolucji październikowej w Rosji do władzy doszli bolszewicy. zakończenie wojny było im potrzebne, by mogli rozprawić się z wrogiem wewnętrznym - „białymi". Zaproponowali oni państwom centralnym rozpoczęcie negocjacji pokojowych. Te toczyły się w Brześciu Litewskim i doprowadzity w marcu 1918 r. do zawarcia pokoju. Na jego mocy bolszewicy w imieniu Rosji zawarli sojusz z ententą i wycofali się z działań wojennych. Warunki pokoju bardzo siawitel niekorzystne dla bolszewików, ale ze względu na wojnę domową nie mogli sobie kontynuowanie wojny z wrogami zewnętrznymi. @kaaszwolić na Pokój brzeski kończył I wojnę światową na froncie wschodnim. Niemcy mogły skoncentrować cate siły na froncie zachodnim, gdzie wiosną i latem 1918 r. przeprowadziły wiele działań ofensywnych.Wskutek wyraźnej przewagi wojsk państw ententy, wspartych przez oddziały amerykańskie, dowództwo niemieckie zdecydowało się wycofać. • REWOLUCJA W NIEMCZECH I ROZPAD AUSTRO-WĘGIER: Pod koniec października 1918 r. w Niemczech wyczerpanych przeciągającą się wojną wybuchta rewolucja. Pierwsi bunt wzniecili marynarze marynarki wojennej. Protestujący domagali się proklamowania republiki, abdykacji cesarza, zawarcia pokoju i poprawy warunków bytowych. W obawie o swoje życie cesarz Wilhelm II uciekł do Niderlandów, gdzie abdykował. W Berlinie proklamowano republike. Wczesną jesienią 1918 r. skapitulowali niemieccy sojusznicy - Bułgaria i Turcja - a w październiku 1918 r. w wielonarodowej monarchii habsburskiej rozpoczął się szybki i niekontrolowany rozpad państwa. W sytuacji, gdzie inne państwa zaczęły ogłaszać niepodległość i budować własne kraje, nowy rząd niemiecki zdecydował się na podpisanie zawieszenia broni (11 listopada 1918 r.) kończącego działania na froncie zachodnim. • POLSKIE OŚRODKI WŁADZY W OSTATNICH DNIACH WIELKIEJ WOJNY: W obliczu rozkładu niemieckiego i austriackiego aparatu państwowego oraz wojska zaczęły powstawać lokalne polskie ośrodki polityczne, które przejmowały władzę na poszczególnych obszarach ziem polskich. W Królestwie Polskim na początku października 1918 r., na wieść o rozpoczęciu negocjacji niemiecko-amerykańskich dotyczących warunków zawieszenia broni, Rada Regencyjna proklamowała zjednoczoną i niepodległa Polskę oraz zapowiedziała przeprowadzenie demokratycznych wyborów do Sejmu. Od końca października 1918 r. trwał proces przejmowania władzy w Galicji z rąk Austriaków, który koordynowała Polska Komisja Likwidacyjna, pod przewodnictwem Wincentego Witosa. W Poznaniu, na począłku listopada 1918 r. ukonstytuowała się Naczelna Rada Ludowa. 7 listopada w Lublinie, ukonstytuował się Tymczasowy Rząd Republiki Polskiej pod kierownictwem socjalisty Ignacego Daszyńskiego. Równocześnie powstawały rady delegatów robotniczych. Bliskie programowo PPS-Lewica i SDKPiL zjednoczyły się w Komunistyczną Partię Robotniczą Polski w grudniu 1918 r. • ODRODZENIE PAŃSTWA POLSKIEGO: Wobec rewolucji w Niemczech i zbliżającego się końca wojny Niemcy uwolnili Józefa Piłsudskiego z twierdzy w Magdeburgu. @kaasiawitek Cieszący się olbrzymim autorytetem, piłsudski przybył do Warszawy 10 listopada 1918 r. 11 listopada 1918 r. Rada Regencyjna przekazała mu władzę nad tworzącym się wojskiem, a trzy dni później także władzę cywilną, po czym uznała swoją misję za wypełnioną i się rozwiązała. Na nowego premiera rządu Piłsudski powołał socjalistę Jędrzeja Moraczewskiego. Niestety, nie cieszył się on powszechną sympatią mieszkańców Królestwa Polskiego. Problemem było też to, że państwa ententy z nieufnością odnosiły się do Piłsudskiego. Ich uznaniem cieszył się natomiast Komitet Narodowy Polski kierowany przez Romana Dmowskiego. W styczniu 1919 r. doszło do porozumienia - Piłsudski powołał Ignacego Paderewskiego na stanowisko premiera, powstał rząd koalicyjny, któremu podporządkował się KNP.