Polska pod okupacją niemiecką i sowiecką
28 września 1939 roku III Rzesza i ZSRS podpisały traktat o granicach i przyjaźni, dzieląc między siebie terytorium Polski. Na czym polegała okupacja niemiecka? Hitler utworzył Generalne Gubernatorstwo ze stolicą w Krakowie, które początkowo składało się z czterech dystryktów: warszawskiego, krakowskiego, lubelskiego i radomskiego. Po ataku Niemiec na ZSRS w 1941 roku, do Gubernatorstwa dołączono piąty dystrykt - Galicję ze stolicą we Lwowie.
Jak wyglądała sytuacja Polaków pod okupacją niemiecką? Okupanci prowadzili brutalne akcje wymierzone w polskie elity:
Highlight: Najważniejsze akcje eksterminacyjne to Akcja Inteligencja, Akcja Specjalna Kraków i Akcja AB, które doprowadziły do wymordowania tysięcy przedstawicieli polskiej inteligencji, naukowców i działaczy społecznych.
Example: Podczas Akcji AB zamordowano m.in. byłego marszałka sejmu Macieja Rataja i mistrza olimpijskiego Janusza Kusocińskiego. Miejscem masowych egzekucji były Palmiry koło Warszawy.
Co było celem okupacji niemieckiej? Niemcy dążyli do całkowitego podporządkowania i wyniszczenia narodu polskiego. W Generalnym Gubernatorstwie Polacy byli traktowani jak obywatele drugiej kategorii:
- Zmuszano ich do schodzenia z chodnika, aby przepuścić Niemców
- Wyznaczono im miejsca z tyłu w środkach transportu publicznego
- Pracowali po 10 godzin dziennie bez prawa do urlopu
- Masowo wywożono ich na roboty przymusowe do Niemiec
Vocabulary: Volkslista - lista osób wytypowanych przez Niemców do germanizacji, czyli przymusowego nadania niemieckiego obywatelstwa i kultury.
Okupanci ograniczyli dostęp Polaków do edukacji, pozwalając jedynie na szkolnictwo podstawowe i zawodowe. Utworzono Granatową Policję, która miała pomagać w utrzymaniu porządku. Polacy mogli pracować tylko na podrzędnych stanowiskach w administracji, otrzymując niższe wynagrodzenie niż Niemcy.
Na czym polegał polski opór wobec okupacji niemieckiej? Mimo terroru, Polacy organizowali tajne nauczanie i działalność konspiracyjną. Powstało Polskie Państwo Podziemne i Armia Krajowa, które prowadziły walkę z okupantem.
Definition: Obóz koncentracyjny - miejsce masowego odosobnienia ludzi uznanych za wrogów państwa lub rasy, gdzie więźniowie byli zmuszani do niewolniczej pracy w nieludzkich warunkach.
Definition: Obóz zagłady - miejsce masowej eksterminacji ludności, głównie żydowskiej, gdzie więźniowie byli mordowani na skalę przemysłową.
Okupacja sowiecka na wschodnich terenach Polski przyniosła równie tragiczne skutki. Sowieci wprowadzili komunistyczny system gospodarczy, przeprowadzając nacjonalizację przemysłu i kolektywizację rolnictwa. Dokonano niekorzystnej wymiany waluty i konfiskaty środków finansowych z kont bankowych.
Quote: "5 marca 1940 Stalin podjął decyzję o wymordowaniu polskich jeńców zbrodniakatynˊska"
Ta decyzja doprowadziła do zamordowania ponad 20 tysięcy polskich oficerów, policjantów i przedstawicieli inteligencji w Katyniu i innych miejscach kaźni. Sowieci przeprowadzili także masowe deportacje Polaków na Syberię i do Kazachstanu, co stanowiło kolejny element polityki wyniszczenia polskich elit i złamania oporu społeczeństwa.
