Powstanie Chińskiej Republiki Ludowej

Po zakończeniu II wojny światowej w Chinach wybuchła wojna domowa między siłami Komunistycznej Partii Chin (KPCh) a partią narodową Kuomintang. Na czele komunistów stał Mao Zedong, który cieszył się poparciem ZSRR i zyskał szerokie poparcie chłopów dzięki obietnicy reformy rolnej.

1 października 1949 roku Mao Zedong proklamował powstanie Chińskiej Republiki Ludowej (ChRL). Komunistom udało się opanować cały kraj, w tym podbić Tybet. Nowe państwo wprowadziło politykę typową dla krajów komunistycznych.

Highlight: Mao Zedong stał się przywódcą chińskiej republiki ludowej w latach 1949-1976, wprowadzając radykalne zmiany w kraju.

Chiny w czasach Mao Zedonga

W 1958 roku Mao zainicjował program gospodarczy znany jako "Wielki Skok", mający na celu przekształcenie Chin z państwa rolniczego w przemysłowe. W ramach tego programu:

• W każdej wsi wybudowano prymitywne piece hutnicze do wytopu żelaza
• Chłopi zaniedbali pracę na roli, co przyczyniło się do kryzysu ekonomicznego i klęski głodu

Vocabulary: Maoizm - ideologia polityczna opracowana przez Mao Zedonga, łącząca elementy marksizmu-leninizmu z chińską specyfiką.

Mimo utraty funkcji przewodniczącego państwa, Mao zachował wpływy w partii i armii. W 1966 roku zainicjował "rewolucję kulturalną", powołując grupę do jej przeprowadzenia. Kluczową rolę odegrały oddziały Czerwonej Gwardii (hunwejbinów), które służyły do przeprowadzania czystek politycznych.

Example: Jednym z najbardziej kontrowersyjnych aspektów rządów Mao była kampania "Mao Zedong wróble", w ramach której nakazano masowe tępienie wróbli, co doprowadziło do zachwiania równowagi ekologicznej i przyczyniło się do klęski głodu.

Opisz rządy Mao Zedonga w Chinach jako okres radykalnych przemian społecznych i gospodarczych, charakteryzujących się:

1. Kolektywizacją rolnictwa
2. Forsowną industrializacją
3. Intensywną indoktrynacją ideologiczną
4. Represjami wobec przeciwników politycznych

Mao Zedong ciekawostki obejmują fakt, że był on również poetą i kaligrafem, a jego wizerunek do dziś zdobi chińskie banknoty.

Definition: Doktryna Mao Zedonga to zestaw idei politycznych i militarnych, które kładły nacisk na rolę mas chłopskich w rewolucji i adaptację komunizmu do warunków chińskich.

Jak zmarł Mao - przywódca Chin zmarł 9 września 1976 roku w Pekinie w wieku 82 lat. Po jego śmierci władzę w 1978 roku przejął Deng Xiaoping, który zainicjował reformy gospodarcze i otwarcie Chin na świat.

Wojna koreańska

Wojna koreańska była jednym z najważniejszych konfliktów zimnowojennych w Azji. Wojna koreańska w skrócie przebiegała następująco:

1. W 1945 roku Korea została podzielona wzdłuż 38. równoleżnika: Północna część znalazła się pod kontrolą ZSRR Południowa część pod kontrolą USA
2. Na północy powstał komunistyczny rząd dowodzony przez Kim Ir Sena, który we wrześniu 1948 roku proklamował utworzenie Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej (KRL-D).
3. W czerwcu 1950 roku KRL-D zaatakowała i opanowała Republikę Korei (południe).

Highlight: Wojna koreańska przyczyny, przebieg i skutki są ściśle związane z zimnowojenną rywalizacją między blokiem wschodnim a zachodnim.

Przebieg wojny koreańskiej:

1. ONZ podjęła decyzję o udzieleniu pomocy Korei Południowej.
2. 25 października 1950 roku nastąpiła chińska interwencja na rzecz Korei Północnej.
3. Zagrożenie wojny atomowej skłoniło strony do podjęcia rozmów pokojowych w Panmundżomie.
4. W lipcu 1953 roku podpisano zawieszenie broni.

Example: Polacy w wojnie koreańskiej nie brali bezpośredniego udziału w działaniach zbrojnych, ale Polska była członkiem Komisji Nadzorczej Państw Neutralnych, która nadzorowała przestrzeganie zawieszenia broni.

Wojna koreańska ciekawostki obejmują fakt, że był to pierwszy konflikt, w którym na dużą skalę użyto śmigłowców do ewakuacji rannych i zaopatrzenia wojsk.

Skutki wojny koreańskiej:

1. Trwały podział Korei na dwa przeciwstawne państwa.
2. Utrwalenie zimnowojennego podziału świata.
3. Wzrost wydatków zbrojeniowych na świecie.
4. Wzmocnienie pozycji Chin na arenie międzynarodowej.

Quote: "Nie ma zwycięzców w wojnie, są tylko ci, którzy stracili mniej" - to stwierdzenie dobrze oddaje charakter wojny w korei 1950-53 skutki, która zakończyła się bez wyraźnego zwycięzcy.

Wyzwolenie Indochin i Indonezji

Proces dekolonizacji objął również tereny Indochin i Indonezji, prowadząc do powstania nowych niepodległych państw w regionie.

Indochiny

Indochiny, podzielone wcześniej między Wielką Brytanię i Francję, stały się areną walki o wpływy między ZSRR a Chinami. W Wietnamie działała organizacja Viet Minh, na czele której stał Ho Chi Minh. Proklamował on powstanie Demokratycznej Republiki Wietnamu.

W 1946 roku wybuchła I wojna indochińska między Francją a siłami Viet Minhu. Początkowo przewagę miała Francja, ale dzięki dostawom broni sytuacja się odwróciła. Kluczowym momentem było zdobycie przez Wietnamczyków twierdzy Dien Bien Phu 7 maja 1954 roku.

W lipcu 1954 roku podpisano porozumienie genewskie, w wyniku którego powstały cztery państwa:

1. Demokratyczna Republika Wietnamu (Wietnam Północny) pod przywództwem Ho Chi Minha
2. Republika Wietnamu (Wietnam Południowy) - sojusznik USA
3. Kambodża
4. Laos

Highlight: Podział Wietnamu na część północną i południową stał się zarzewiem kolejnego konfliktu, znanego jako wojna wietnamska.

Indonezja

Na Archipelagu Malajskim lider Narodowej Partii Indonezji proklamował powstanie Republiki Indonezji 17 sierpnia 1945 roku. Konflikt o niepodległość zakończył się w 1949 roku, kiedy Indonezja stała się niepodległym państwem.

Definition: Czerwoni Khmerzy - radykalne ugrupowanie komunistyczne, które przejęło władzę w Kambodży w latach 70. XX wieku. Na ich czele stał Pol Pot, który wprowadził jeden z najbardziej zbrodniczych systemów totalitarnych w historii.

Proces dekolonizacji w Azji Południowo-Wschodniej był skomplikowany i często krwawy, prowadząc do powstania nowych państw, ale również do długotrwałych konfliktów i napięć w regionie.

Walka o niepodległość Indii

Indie, będące najbogatszą kolonią Wielkiej Brytanii, stały się areną intensywnej walki o niepodległość. Na czele tego ruchu stanął Mahatma Gandhi, lider Indyjskiego Kongresu Narodowego.

Mahatma Gandhi z czego zasłynął przede wszystkim z propagowania biernego oporu i odrzucenia walki zbrojnej na rzecz metod pokojowych. Jego strategia obejmowała:

1. Bojkot brytyjskich towarów
2. Organizację pokojowych manifestacji
3. Ogłaszanie strajków
4. Składanie petycji do władz w Londynie

Highlight: Mahatma Gandhi stał się symbolem pokojowej walki o niepodległość, inspirując ruchy wolnościowe na całym świecie.

Mimo początkowych sukcesów, proces uzyskiwania niepodległości był skomplikowany ze względu na wewnętrzne podziały w społeczeństwie indyjskim. W 1947 roku doszło do podziału subkontynentu na dwa państwa:

1. Hinduistyczne Indie
2. Muzułmański Pakistan (podzielony na Pakistan Wschodni i Zachodni)

Podział ten doprowadził do masowych migracji ludności i zamieszek między społecznościami. W 1971 roku ze wschodniej części Pakistanu wyodrębnił się muzułmański Bangladesz.

Quote: "Bądź zmianą, którą pragniesz ujrzeć w świecie" - jedno z najbardziej znanych Mahatma Gandhi cytaty, które odzwierciedla jego filozofię pokojowej transformacji.