Wybory do Sejmu Ustawodawczego i umacnianie władzy komunistycznej

Wybory do Sejmu Ustawodawczego z 19 stycznia 1947 roku stanowiły punkt zwrotny w historii Polski 1945-1989. Komuniści, tworząc tzw. Blok Demokratyczny, przeprowadzili agresywną kampanię propagandową, połączoną z zastraszaniem opozycji i masowym fałszowaniem wyników.

Cytat: "Cuda nad urną" - określenie używane do opisania masowego fałszowania wyników wyborów w 1947 roku.

W wyniku tych działań, komuniści oficjalnie przejęli pełnię władzy w Polsce. Bolesław Bierut został prezydentem, a Józef Cyrankiewicz objął stanowisko premiera. 19 lutego 1947 roku uchwalono tzw. małą konstytucję, która wprowadzała nowy system władzy, zacierając granice między kompetencjami poszczególnych urzędów.

Słownictwo: Mała konstytucja - tymczasowa ustawa zasadnicza regulująca podstawy ustroju państwa.

W tym okresie ważną rolę w informowaniu społeczeństwa o rzeczywistej sytuacji w kraju i na świecie odgrywało Radio Wolna Europa, którego polska sekcja rozpoczęła działalność w 1951 roku.

Komunistyczne władze przeprowadziły szereg reform gospodarczych, które fundamentalnie zmieniły strukturę ekonomiczną kraju:

1. Reforma rolna $wrzesień 1944$ - rozparcelowanie wielkich majątków ziemskich.
2. Nacjonalizacja przemysłu $styczeń 1946$ - przejęcie przez państwo kluczowych gałęzi gospodarki.
3. "Bitwa o handel" $kwiecień 1947$ - próba likwidacji prywatnego handlu.
4. Plan trzyletni $lipiec 1947$ - pierwszy centralnie sterowany plan gospodarczy.

Highlight: Wprowadzenie "wyścigu pracy" miało na celu zwiększenie wydajności poprzez zachęcanie robotników do przekraczania norm produkcyjnych.

Opór wobec nowej władzy i sytuacja społeczna w powojennej Polsce

W okresie powojennym społeczeństwo polskie żyło w atmosferze strachu i niepewności. Mimo to, część obywateli wciąż żywiła nadzieję na upadek sowieckiej dominacji. Jednocześnie, rosnąca presja propagandowa i groźba represji sprawiały, że wielu Polaków zaczęło ulegać komunistycznej ideologii, choćby pozornie.

Przykład: Rząd Rzeczypospolitej na uchodźstwie, mimo utraty międzynarodowego uznania, kontynuował swoją działalność, symbolizując ciągłość przedwojennej państwowości polskiej.

Komunizm w Polsce trwał oficjalnie od 1945 do 1989 roku, ale jego wpływ na społeczeństwo i gospodarkę był odczuwalny jeszcze długo po formalnym upadku systemu. Okres ten charakteryzował się głębokimi przemianami społecznymi, gospodarczymi i kulturowymi, które ukształtowały współczesną Polskę.

Highlight: Pytanie "Kiedy upadł komunizm w Polsce?" nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Proces ten był stopniowy i za symboliczną datę często przyjmuje się rok 1989, kiedy odbyły się częściowo wolne wybory parlamentarne.

Podsumowując, lata 1945-1970 w Polsce to okres intensywnych przemian, które głęboko wpłynęły na kształt państwa i społeczeństwa. Od zmian terytorialnych, przez masowe przesiedlenia, aż po reformy gospodarcze i polityczne - wszystkie te wydarzenia stanowiły fundamenty dla późniejszego rozwoju kraju i jego drogi do demokracji.

Opór społeczny wobec nowej władzy

Społeczeństwo polskie stawiało opór wobec komunistycznej władzy na różne sposoby.

Highlight: Działalność kontynuował Rząd RP na uchodźstwie, mimo braku uznania międzynarodowego.

Example: Powstało Zrzeszenie "Wolność i Niezawisłość" oraz inne organizacje podziemne.

Definition: Podziemie antykomunistyczne - zbrojny ruch oporu przeciwko władzy komunistycznej w Polsce.

Okres odwilży i Polski Październik

Śmierć Stalina w 1953 roku zapoczątkowała okres zmian w bloku wschodnim.

Highlight: Poznański Czerwiec 1956 był pierwszym masowym wystąpieniem robotniczym przeciwko władzy.

Quote: "Bardzo zła sytuacja gospodarcza, braki w zaopatrzeniu sklepów, kolejki, niskie zarobki" były głównymi przyczynami protestów.

Konflikt z Kościołem i wydarzenia Marca 1968

Relacje między władzą a Kościołem katolickim uległy zaostrzeniu w okresie przygotowań do obchodów Millenium Chrztu Polski.

Highlight: Władze komunistyczne zorganizowały konkurencyjne obchody Tysiąclecia Państwa Polskiego.

Example: List biskupów polskich do niemieckich został wykorzystany propagandowo przeciwko Kościołowi.

Początki rządów komunistów w Polsce po 1945 roku

Po zakończeniu II wojny światowej Polska po 2 wojnie światowej doświadczyła fundamentalnych zmian terytorialnych i politycznych. Nowe granice kraju zostały ustalone w wyniku decyzji podjętych przez aliantów w Teheranie, Jałcie i Poczdamie. Polska utraciła znaczne tereny na wschodzie, otrzymując w zamian tzw. Ziemie Odzyskane na zachodzie i północy.

Definicja: Ziemie Odzyskane to terytoria przyłączone do Polski po II wojnie światowej, obejmujące m.in. Dolny Śląsk, Pomorze Zachodnie i część Prus Wschodnich.

Okres powojenny charakteryzował się masowymi przesiedleniami ludności. Ukraińcy, Białorusini i Litwini byli wysiedlani z Polski do ZSRR, podczas gdy na Ziemie Odzyskane sprowadzano Polaków z terenów wschodnich oraz reemigrantów z różnych krajów Europy.

Highlight: Akcja "Wisła" w 1947 roku była kontrowersyjną operacją przesiedleńczą, mającą na celu likwidację zaplecza dla Ukraińskiej Powstańczej Armii $UPA$ oraz rozproszenie mniejszości ukraińskiej.

Komuniści stopniowo przejmowali kontrolę nad państwem. Kluczowe etapy tego procesu to:

1. Utworzenie Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego $PKWN$ w lipcu 1944 roku.
2. Przekształcenie PKWN w Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej w grudniu 1944 roku.
3. Powołanie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej w czerwcu 1945 roku.

Przykład: Powstanie Polskiego Stronnictwa Ludowego $PSL$ w sierpniu 1945 roku stanowiło próbę stworzenia legalnej opozycji wobec rosnących wpływów komunistów.

Referendum ludowe z 30 czerwca 1946 roku było kluczowym momentem w procesie umacniania władzy komunistycznej. Mimo masowego fałszerstwa wyników, stanowiło ono preludium do wyborów parlamentarnych w 1947 roku.