Przedmioty

Język polski

Dwudziestolecie międzywojenne

"proces" franz kafka

Czas i miejsce akcji

Obywatelstwo polskie dla dzieciaków: Jak wpisać obywatelstwo w dokumentach i co to jest sarmatyzm

Name: Knowunity
Brand: Knowunity

Zobacz

Obywatelstwo polskie dla dzieciaków: Jak wpisać obywatelstwo w dokumentach i co to jest sarmatyzm

weronika dąbkowska

@weeronikka

1485 Obserwujących

Obserwuj

Rozwój koncepcji obywatelstwa i reform społecznych w Polsce od XVI do XVIII wieku, ze szczególnym uwzględnieniem roli szlachty i myślicieli politycznych w kształtowaniu ideałów obywatelstwa polskiego.

• Pierwsze użycie terminu "obywatel" w Polsce datuje się na początek XVII wieku, początkowo odnosząc się wyłącznie do szlachty
• Sarmatyzm jako ideologia szlachecka znacząco wpłynął na kształtowanie się pojęcia obywatelstwa
• Reformatorzy tacy jak Andrzej Frycz Modrzewski i inni postulowali rozszerzenie praw obywatelskich na wszystkie stany
• Koncepcja sposobów nabycia obywatelstwa ewoluowała wraz z rozwojem myśli politycznej i społecznej

14.04.2022

413

POLSKIE
WZORCE
OBYWATELA
WYKONAŁA: WERONIKA DĄBKOWSKA KI. IIA Pierwsze poświadczone użycie wyrazu „obywatel” w Polsce
datowane jest na począ

Zobacz

Myśliciele postulujący rozszerzenie praw obywatelskich

Niektórzy ówcześni myśliciele zaczęli analizować pojęcie obywatelstwa i postulować jego rozszerzenie. Jednym z nich był Jan Ostroróg, który opowiadał się za przyznaniem praw wszystkim mieszkańcom, niezależnie od ich stanu społecznego.

Andrzej Frycz Modrzewski był kolejnym ważnym reformatorem, którego idee wyprzedzały jego czasy.

Definition: Andrzej Frycz Modrzewski (1503-1572) - polski pisarz polityczny okresu renesansu, sekretarz królewski i zwolennik reform społecznych.

Modrzewski postulował między innymi:

Wprowadzenie publicznego szkolnictwa
Opiekę państwa nad ubogimi
Zaostrzenie niektórych kar (np. kara śmierci za kradzież)

Quote: "O Poprawie Rzeczypospolitej" - najważniejsze dzieło Andrzeja Frycza Modrzewskiego, w którym zawarł swoje postępowe idee.

Zobacz

Wpływ ruchów religijnych na rozwój idei obywatelskich

Istotny wpływ na rozwój nowych idei społecznych miała demokracja, a zwłaszcza kalwinizm oraz nauki głoszone przez braci polskich. Wspólnoty religijne posiadały własne struktury demokratyczne, co korespondowało z ustrojem Rzeczypospolitej.

Bracia polscy głosili radykalne poglądy społeczne:

Domagali się zrównania statusu wszystkich mieszkańców państwa ze stanem szlacheckim
Postulowali uczynienie z nich pełnoprawnych obywateli

Example: Struktury demokratyczne wspólnot religijnych stanowiły wzór dla postulatów rozszerzenia praw obywatelskich.

Zobacz

Konflikty wewnętrzne i obrona przywilejów szlacheckich

W Rzeczypospolitej Obojga Narodów dochodziło do konfliktów wewnętrznych. Szlachta, współdzieląca władzę z królem, broniła swoich przywilejów i "złotej wolności". Sprzeciwiała się jakimkolwiek zmianom ograniczającym jej prawa lub wzmacniającym władzę królewską.

Highlight: Zasada wyłączności obywatelstwa polskiego była silnie broniona przez szlachtę.

Ukształtowana w XVI wieku ideologia sarmacka była rozwijana przez historyków, publicystów i poetów. Cechy sarmaty obejmowały:

Religijność
Patriotyzm
Dbałość o tradycję
Obronę ustroju Rzeczypospolitej

Vocabulary: Sarmatyzm - ideologia szlachecka głosząca wyjątkowość polskiej szlachty i jej pochodzenie od starożytnych Sarmatów.

Zobacz

Krytyka postawy szlachty i propozycje reform

Jednym z najzagorzalszych krytyków postawy szlachty był Piotr Skarga (1536-1612). W swoim dziele "Kazania sejmowe" domagał się reformy państwa.

Postulaty Piotra Skargi:

Rządy w Rzeczypospolitej powinien sprawować władca przy pomocy rady królewskiej
Krytyka przywilejów szlacheckich jako prowadzących do upadku kraju
Ostrzeżenie przed ideami reformacyjnymi jako zagrożeniem

Quote: "Kazania sejmowe" - dzieło Piotra Skargi, w którym krytykował postawę szlachty i postulował reformy państwowe.

Zobacz

Propozycje reform ustrojowych

Wielu myślicieli i reformatorów przedstawiało propozycje zmian ustrojowych mających na celu modernizację państwa i rozszerzenie praw obywatelskich.

Stanisław Leszczyński w dziele "Głos wolny wolność ubezpieczający" (ok. 1749 r.) postulował:

Uznanie narodu za źródło suwerenności państwa
Wzmocnienie kontroli sejmu nad królem i sprawami państwa
Ograniczenie zasady "liberum veto"
Nadanie chłopom wolności osobistej i ich oczynszowanie

Highlight: Propozycje reform Stanisława Leszczyńskiego miały na celu modernizację ustroju Rzeczypospolitej i rozszerzenie praw obywatelskich.

Zobacz

Reformy Stanisława Konarskiego

Stanisław Konarski w dziele "O skutecznym rad sposobie" (1760-1763) proponował:

Zniesienie "liberum veto" i zatwierdzanie uchwał sejmu większością głosów
Zwiększenie liczby posłów i wprowadzenie ich dwuletnich kadencji
Powołanie Rady Rezydentów składającej się z departamentów wojny, skarbu, sprawiedliwości i porządku generalnego
Zwiększenie funkcji kontrolnych sejmu

Example: Propozycja zniesienia "liberum veto" miała na celu usprawnienie prac sejmu i zapobieganie paraliżowi decyzyjnemu.

Zobacz

Reformy Stanisława Staszica

Stanisław Staszic w "Przestrogach dla Polski" (1790 r.) postulował:

Zniesienie wolnej elekcji i wprowadzenie monarchii konstytucyjnej
Ustanowienie jednoizbowego sejmu z władzą wykonawczą i ustawodawczą
Zniesienie poddaństwa i opieka prawna nad chłopami
Zatwierdzanie uchwał sejmu większością głosów

Highlight: Propozycje Stanisława Staszica miały na celu głęboką reformę ustroju Rzeczypospolitej i rozszerzenie praw obywatelskich na inne grupy społeczne.

Podsumowując, sposoby nabycia obywatelstwa i jego zakres ewoluowały w Polsce od XVII do XVIII wieku. Myśliciele i reformatorzy proponowali rozszerzenie praw obywatelskich poza stan szlachecki, dążąc do stworzenia nowoczesnego społeczeństwa obywatelskiego.

Zobacz

Początki pojęcia obywatelstwa w Polsce

Termin "obywatel" pojawił się w Polsce na początku XVII wieku. Początkowo odnosił się głównie do szlachty, która cieszyła się licznymi przywilejami. W Rzeczypospolitej Obojga Narodów obywatelstwo polskie w skrócie oznaczało przynależność do stanu szlacheckiego.

Highlight: Pierwsze poświadczone użycie wyrazu "obywatel" w Polsce datowane jest na początek XVII wieku.

W tamtym okresie świadomość narodową i prawa obywatelskie posiadali wyłącznie przedstawiciele szlachty. Odwoływali się oni do tradycji sarmackich i nie traktowali członków innych stanów jako równych sobie.

Vocabulary: Sarmatyzm - ideologia i styl życia polskiej szlachty w XVI-XVIII wieku, oparta na przekonaniu o wyjątkowości narodu szlacheckiego.

Zobacz

Podobne notatki

Know Pytania i odpowiedzi do Ferdydurke thumbnail

909

4/5

Pytania i odpowiedzi do Ferdydurke

Opracowanie pytań.

166

2929

1/2

Miasta w literaturze

Motyw miast w literaturze

Know Rodzina Paczesiów - Chłopi thumbnail

1632

1/2

Rodzina Paczesiów - Chłopi

Język polski - Rodzina Paczesiów - Chłopi

197

7840

1/2

Oświecenie.

Epoka oświecenia, najważniejsze pojęcia, Laura i Filon, Pieśni nabożne, Hymn do miłości Ojczyzny, życie oświecenia,rokoko, sentymentalizm, klasycyzm. Użyto tutaj zdjęć i pojęć z Wikipedii i eszkoły <3.

687

4/1

Średniowiecze

jako epoka literacka

2002

1/2

Językoznawstwo

Typy liryki, stylizacje językowe, frazeologizmy, zapożyczenia, style funkcjonalne, funkcje komunikatów... To i wiele innych zagadnień znajdziesz właśnie w tej notatce.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

13 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 12 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.

Przedmioty

Język polski

Dwudziestolecie międzywojenne

"proces" franz kafka

Czas i miejsce akcji

Obywatelstwo polskie dla dzieciaków: Jak wpisać obywatelstwo w dokumentach i co to jest sarmatyzm

weronika dąbkowska

@weeronikka

1485 Obserwujących

Obserwuj

14.04.2022

413

1/2

Język polski

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Myśliciele postulujący rozszerzenie praw obywatelskich

Andrzej Frycz Modrzewski był kolejnym ważnym reformatorem, którego idee wyprzedzały jego czasy.

Definition: Andrzej Frycz Modrzewski (1503-1572) - polski pisarz polityczny okresu renesansu, sekretarz królewski i zwolennik reform społecznych.

Modrzewski postulował między innymi:

Wprowadzenie publicznego szkolnictwa
Opiekę państwa nad ubogimi
Zaostrzenie niektórych kar (np. kara śmierci za kradzież)

Quote: "O Poprawie Rzeczypospolitej" - najważniejsze dzieło Andrzeja Frycza Modrzewskiego, w którym zawarł swoje postępowe idee.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Wpływ ruchów religijnych na rozwój idei obywatelskich

Bracia polscy głosili radykalne poglądy społeczne:

Domagali się zrównania statusu wszystkich mieszkańców państwa ze stanem szlacheckim
Postulowali uczynienie z nich pełnoprawnych obywateli

Example: Struktury demokratyczne wspólnot religijnych stanowiły wzór dla postulatów rozszerzenia praw obywatelskich.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Konflikty wewnętrzne i obrona przywilejów szlacheckich

Highlight: Zasada wyłączności obywatelstwa polskiego była silnie broniona przez szlachtę.

Ukształtowana w XVI wieku ideologia sarmacka była rozwijana przez historyków, publicystów i poetów. Cechy sarmaty obejmowały:

Religijność
Patriotyzm
Dbałość o tradycję
Obronę ustroju Rzeczypospolitej

Vocabulary: Sarmatyzm - ideologia szlachecka głosząca wyjątkowość polskiej szlachty i jej pochodzenie od starożytnych Sarmatów.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Krytyka postawy szlachty i propozycje reform

Jednym z najzagorzalszych krytyków postawy szlachty był Piotr Skarga (1536-1612). W swoim dziele "Kazania sejmowe" domagał się reformy państwa.

Postulaty Piotra Skargi:

Rządy w Rzeczypospolitej powinien sprawować władca przy pomocy rady królewskiej
Krytyka przywilejów szlacheckich jako prowadzących do upadku kraju
Ostrzeżenie przed ideami reformacyjnymi jako zagrożeniem

Quote: "Kazania sejmowe" - dzieło Piotra Skargi, w którym krytykował postawę szlachty i postulował reformy państwowe.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Propozycje reform ustrojowych

Wielu myślicieli i reformatorów przedstawiało propozycje zmian ustrojowych mających na celu modernizację państwa i rozszerzenie praw obywatelskich.

Stanisław Leszczyński w dziele "Głos wolny wolność ubezpieczający" (ok. 1749 r.) postulował:

Uznanie narodu za źródło suwerenności państwa
Wzmocnienie kontroli sejmu nad królem i sprawami państwa
Ograniczenie zasady "liberum veto"
Nadanie chłopom wolności osobistej i ich oczynszowanie

Highlight: Propozycje reform Stanisława Leszczyńskiego miały na celu modernizację ustroju Rzeczypospolitej i rozszerzenie praw obywatelskich.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Reformy Stanisława Konarskiego

Stanisław Konarski w dziele "O skutecznym rad sposobie" (1760-1763) proponował:

Zniesienie "liberum veto" i zatwierdzanie uchwał sejmu większością głosów
Zwiększenie liczby posłów i wprowadzenie ich dwuletnich kadencji
Powołanie Rady Rezydentów składającej się z departamentów wojny, skarbu, sprawiedliwości i porządku generalnego
Zwiększenie funkcji kontrolnych sejmu

Example: Propozycja zniesienia "liberum veto" miała na celu usprawnienie prac sejmu i zapobieganie paraliżowi decyzyjnemu.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Reformy Stanisława Staszica

Stanisław Staszic w "Przestrogach dla Polski" (1790 r.) postulował:

Zniesienie wolnej elekcji i wprowadzenie monarchii konstytucyjnej
Ustanowienie jednoizbowego sejmu z władzą wykonawczą i ustawodawczą
Zniesienie poddaństwa i opieka prawna nad chłopami
Zatwierdzanie uchwał sejmu większością głosów

Highlight: Propozycje Stanisława Staszica miały na celu głęboką reformę ustroju Rzeczypospolitej i rozszerzenie praw obywatelskich na inne grupy społeczne.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Początki pojęcia obywatelstwa w Polsce

Highlight: Pierwsze poświadczone użycie wyrazu "obywatel" w Polsce datowane jest na początek XVII wieku.

Vocabulary: Sarmatyzm - ideologia i styl życia polskiej szlachty w XVI-XVIII wieku, oparta na przekonaniu o wyjątkowości narodu szlacheckiego.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Podobne notatki

Język polski - Pytania i odpowiedzi do Ferdydurke

Opracowanie pytań.

909

Język polski - Miasta w literaturze

Motyw miast w literaturze

166

2929

Język polski - Rodzina Paczesiów - Chłopi

1632

Język polski - Oświecenie.

197

7840

Język polski - Średniowiecze

jako epoka literacka

687

Język polski - Językoznawstwo

Typy liryki, stylizacje językowe, frazeologizmy, zapożyczenia, style funkcjonalne, funkcje komunikatów... To i wiele innych zagadnień znajdziesz właśnie w tej notatce.

2002

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

4.9+

Średnia ocena aplikacji

13 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 12 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS