Powstanie Chmielnickiego i potop szwedzki to kluczowe wydarzenia w historii XVII-wiecznej Rzeczypospolitej, które znacząco wpłynęły na jej dalsze losy. Okres ten charakteryzował się licznymi konfliktami zbrojnymi, które doprowadziły do znacznego osłabienia państwa polsko-litewskiego.
• Powstanie Chmielnickiego (1648) pod przywództwem Bohdana Chmielnickiego doprowadziło do podziału Ukrainy między Polskę a Rosję
• Potop szwedzki (1655-1660) spowodował ogromne zniszczenia materialne i kulturowe w Rzeczypospolitej
• Kluczowe postacie tego okresu to hetman Stefan Czarniecki, Augustyn Kordecki i król Jan Kazimierz
• Skutkiem tych konfliktów była utrata części terytoriów i osłabienie pozycji międzynarodowej Rzeczypospolitej