Wybuch i przebieg powstania styczniowego
Powstanie styczniowe wybuchło 22 stycznia 1863 roku, w trudnych warunkach dla Polaków. Powstańcy byli nieprzygotowani, osłabieni branką i brakowało im broni. Rosjanie dysponowali 100-tysięczną, dobrze uzbrojoną armią.
Highlight: Pierwszym dyktatorem powstania został Ludwik Mierosławski, znany z udziału w Wiośnie Ludów i jako pierwszy dyktator powstania listopadowego.
Centralnym ośrodkiem władzy był Rząd Narodowy w Warszawie, który stał na czele konspiracyjnego państwa polskiego. Powstańcy stworzyli własną infrastrukturę, w tym pocztę, gazety i służbę dyplomatyczną.
Przebieg powstania styczniowego objął obszar Królestwa Polskiego, Białorusi i Litwy. Z Galicji i zaboru pruskiego przybywali ochotnicy. Polacy prowadzili wojnę partyzancką, odnosząc sukcesy w małych bitwach, ale nie udało im się opanować żadnego większego miasta.
Quote: "Powstańcy mieli własną pocztę, gazety, służbę dyplomatyczną" - to świadczy o skali organizacji konspiracyjnego państwa polskiego.
Car Aleksander II zaostrzył represje, rozpoczynając publiczne egzekucje powstańców i masowe aresztowania. W tej sytuacji władzę nad powstaniem przejął były oficer armii rosyjskiej, Romuald Traugutt, dzięki któremu powstańcom udało się przetrwać zimę.
Upadek powstania był związany z brakiem poparcia ze strony chłopów, którzy nie chcieli dołączyć do walki przeciwko carowi. Car Aleksander II, wydając 2 marca 1864 roku ukaz o uwłaszczeniu chłopów, ostatecznie przekreślił szanse na ich udział w powstaniu.
Vocabulary: Uwłaszczenie chłopów - nadanie chłopom prawa własności do uprawianej przez nich ziemi.
3 skutki powstania styczniowego to:
- Wzmożone represje carskie wobec Polaków
- Uwłaszczenie chłopów w Królestwie Polskim
- Głębokie zmiany społeczno-ekonomiczne na ziemiach polskich
Powstanie styczniowe, mimo klęski militarnej, miało ogromny wpływ na kształtowanie się nowoczesnej świadomości narodowej Polaków i przyczyniło się do zachowania ducha oporu przeciwko zaborcom.
