Ekspansja terytorialna i testament Bolesława Krzywoustego

Bolesław Krzywousty prowadził aktywną politykę ekspansji terytorialnej, skupiając się głównie na Pomorzu. Około 1116 roku podbił i przyłączył do swojego państwa Pomorze Gdańskie, a w 1122 roku podporządkował sobie Pomorze Zachodnie, zdobywając główne grody - Kołobrzeg i Szczecin.

Definition: Seniorat - zasada, zgodnie z którą dziedziczy zawsze najstarszy z rodu.

Ważnym aspektem rządów Bolesława była chrystianizacja Pomorza. Organizował on wyprawy misyjne na te tereny, gdzie ludność i możnowładcy wciąż wyznawali pogaństwo.

Najbardziej znaczącym aktem prawnym Bolesława Krzywoustego był jego testament, znany również jako statut, ogłoszony w 1138 roku. Dokument ten wprowadzał zasadę senioratu i dzielił państwo między synów władcy:

• Najstarszy książę (senior) miał sprawować władzę zwierzchnią nad pozostałymi (juniorami)
• Senior miał prawo wypowiadania wojny, reprezentowania państwa za granicą i bicia własnej monety

Highlight: Testament Bolesława Krzywoustego 1138 miał na celu zapobieżenie konfliktom o sukcesję, ale paradoksalnie doprowadził do rozbicia dzielnicowego Polski.

Mimo starań Bolesława o zachowanie jedności państwa, wkrótce po jego śmierci synowie rozpoczęli bratobójcze walki, co zapoczątkowało długi okres rozbicia dzielnicowego w Polsce.

Example: Synowie Bolesława Krzywoustego otrzymali różne dzielnice, np. Władysław II Wygnaniec jako senior otrzymał Śląsk i zwierzchnictwo nad pozostałymi braćmi.

Początki rządów Bolesława Krzywoustego

Bolesław Krzywousty objął władzę w Polsce na początku XII wieku, w okresie osłabienia państwa po rządach jego ojca, Władysława Hermana. Sytuacja polityczna była skomplikowana ze względu na silną pozycję palatyna Sieciecha oraz rywalizację z przyrodnim bratem Zbigniewem.

Vocabulary: Palatyn (wojewoda) - w średniowiecznej Polsce najwyższy urzędnik państwowy, zastępujący władcę w sprawach dotyczących sądownictwa i wojskowości.

Bolesław i Zbigniew początkowo współpracowali, aby obalić wpływy Sieciecha. Udało im się pokonać jego wojska i wygnać go z kraju. Po tym sukcesie bracia wymusili na ojcu podział Polski:

• Zbigniew otrzymał Wielkopolskę i Kujawy
• Bolesław objął władzę nad Małopolską i Śląskiem
• Władysław Herman zachował Mazowsze

Ten podział był jednak tylko tymczasowy i zapoczątkował okres rywalizacji między braćmi o pełnię władzy w Polsce.

Highlight: Społeczeństwo w czasach pierwszych Piastów było silnie zhierarchizowane, a konflikty o władzę między członkami dynastii panującej były częstym zjawiskiem.