Greckie poleis i wielka kolonizacja

Z wieków ciemnych Grecja weszła w okres archaiczny. Nastąpiło odrodzenie kultury i otwarcie na świat. W tym czasie ukształtowała się charakterystyczna dla Grecji forma państwowości - polis.

Definition: Polis - miasto-państwo w starożytnej Grecji, stanowiące niezależną jednostkę polityczną i społeczną.

W starożytnych poleis wyróżniano trzy główne ustroje:

1. Monarchia (rządy jednego) - sprzeczna z ideą polis jako wspólnoty obywateli.
2. Oligarchia (rządy nielicznych) - często przekształcała się w tyranię.
3. Demokracja (rządy ludu) - rozwinęła się w późniejszym okresie.

Początkowo greckimi państwami rządzili królowie, a potem elita arystokratyczna. W IX-VII w. p.n.e. pojawili się ciężkozbrojni piechurzy - hoplici, którzy walczyli w szyku zwanym falangą. Ich powstanie doprowadziło do tzw. rewolucji hoplickiej, która zmieniła strukturę społeczną poleis.

Vocabulary: Falanga - szyk bojowy piechoty, charakterystyczny dla starożytnej Grecji, polegający na ścisłym ustawieniu ciężkozbrojnych żołnierzy.

Przeludnienie i niedostatek skłoniły Greków do masowej migracji, znanej jako Wielka Kolonizacja. Kolonizacji dokonywali mieszkańcy miast, którzy osiedlali się m.in. w Italii. Kolonie od początku były niezależne od rodzimych miast w Grecji właściwej - metropolii.

Highlight: Wielka Kolonizacja przyczyniła się do rozprzestrzenienia kultury greckiej na obszarze całego basenu Morza Śródziemnego.

Wojna trojańska i wieki ciemne

Według przekazów Homera, zawartych w "Iliadzie" i "Odysei", około 1200 r. p.n.e. miała miejsce wojna trojańska. Wyprawa Achajów przeciwko azjatyckiej Troi trwała 10 lat i zakończyła się zniszczeniem miasta.

Quote: "Gniew, bogini, opiewaj Achillesa, syna Peleusa, zgubę niosący..." - początek "Iliady" Homera, opisującej wojnę trojańską.

Między 1200 a 1100 r. p.n.e. nastąpił upadek kultury mykeńskiej. Według greckiej tradycji, do upadku Myken doszło na skutek powrotu wcześniej wygnanych z miasta potomków Heraklesa, wywodzących się z plemienia Dorów.

Wraz z upadkiem kultury mykeńskiej w Grecji rozpoczęły się tzw. "wieki ciemne". W tym okresie spadła liczba ludności, rozpowszechniły się migracje, a podstawowym surowcem stało się żelazo, rozpoczynając w Grecji epokę żelaza.

Highlight: "Wieki ciemne" to okres regresu cywilizacyjnego w Grecji, trwający od upadku kultury mykeńskiej do początków epoki archaicznej.