Geneza i przebieg wojny krymskiej

Wojna krymska (1853-1856) była znaczącym konfliktem XIX wieku, którego geneza sięga kryzysu wewnętrznego Imperium Osmańskiego, nazywanego wówczas "chorym człowiekiem Europy". Rywalizacja mocarstw europejskich na Bałkanach i w Turcji oraz rosyjskie plany realizacji idei panslawizmu doprowadziły do eskalacji napięć.

Highlight: Ultimatum cara Mikołaja I do Turcji, żądające prawa Rosji do opieki nad miejscami świętymi w Palestynie, było bezpośrednim pretekstem do wybuchu wojny.

Przebieg wojny krymskiej w punktach:

1. Początkowe sukcesy rosyjskie:

   • Zwycięstwa w księstwach naddunajskich i na Kaukazie
   • Zniszczenie eskadry okrętów tureckich w bitwie pod Synopą

2. Interwencja Francji i Anglii po stronie Turcji:

   • Lądowanie wojsk angielskich na Półwyspie Krymskim
   • Oblężenie Sewastopola, zakończone klęską załogi we wrześniu 1855 roku

3. Śmierć cara Mikołaja I i początek panowania Aleksandra II (1855-1881)

4. Kongres paryski w 1856 roku, który przyniósł:

   • Gwarancję integralności Turcji
   • Autonomię dla Serbii, Mołdawii i Wołoszczyzny
   • Zobowiązanie Turcji do zrównania praw chrześcijan i muzułmanów
   • Neutralność Morza Czarnego (zakaz utrzymywania floty)
   • Umiędzynarodowienie Dunaju

Vocabulary: Panslawizm - ideologia polityczna i kulturowa dążąca do zjednoczenia wszystkich narodów słowiańskich pod przewodnictwem Rosji.

3 skutki wojny krymskiej:

1. Ustanowienie obszaru Morza Czarnego jako ziemi neutralnej
2. Wprowadzenie swobodnej żeglugi na Dunaju
3. Zrównanie praw muzułmanów i chrześcijan w Imperium Osmańskim

Definition: Odwilż posewastopolska - okres liberalizacji w Rosji po klęsce w wojnie krymskiej, charakteryzujący się reformami społecznymi i gospodarczymi.

Wojna krymska - przyczyny, przebieg, skutki stanowiły punkt zwrotny w historii Europy XIX wieku, prowadząc do zakończenia działalności Świętego Przymierza i zmiany układu sił na kontynencie.