Wojna peloponeska - przyczyny i przebieg
Przyczyny wojny peloponeskiej były złożone i wynikały z narastających napięć między greckimi poleis po zakończeniu wojen z Persją. Kluczowym czynnikiem było utworzenie w 478 r. p.n.e. Związku Morskiego, antyperskiego sojuszu pod przewodnictwem Aten. Ateńczycy, kontrolując związkowy skarbiec i dowodząc wspólnymi siłami, stopniowo przekształcili sojusz w narzędzie swojej hegemonii.
Definicja: Związek Morski był organizacją zrzeszającą greckie poleis pod przywództwem Aten, pierwotnie utworzoną w celu obrony przed Persją, która z czasem stała się instrumentem ateńskiej dominacji.
Przebieg wojny peloponeskiej trwał od 431 do 404 r. p.n.e. i charakteryzował się długotrwałym konfliktem między dwoma głównymi blokami: Atenami i Związkiem Morskim, dysponującymi potężną flotą, oraz Spartą i Związkiem Peloponeskim, posiadającymi silniejszą armię lądową. Wojna ta była wyczerpująca dla obu stron i obejmowała szereg kampanii lądowych i morskich.
Skutki wojny peloponeskiej były katastrofalne dla świata greckiego. Konflikt zakończył się zwycięstwem Sparty, która dzięki wsparciu perskiego króla zbudowała flotę i pokonała Ateny. Konsekwencje obejmowały wysokie straty materialne i ludzkie oraz głęboki kryzys moralny w społeczeństwie greckim. Sparta stała się hegemonem w Helladzie, ale jej dominacja była krótkotrwała. W kolejnych dekadach przewagę zdobyły Teby, a ostatecznie w IV w. p.n.e. greckie poleis utraciły niezależność na rzecz rosnącej potęgi Macedonii.
Cytat: "Pogromca Aten w wojnie peloponeskiej, Sparta, nie zdołała utrzymać swojej hegemonii, co pokazuje, jak niestabilna była sytuacja polityczna w Grecji po tym wyniszczającym konflikcie."
