Przebieg wojen polsko-szwedzkich za panowania Władysława IV Wazy
Kolejny etap wojen polsko-szwedzkich w XVII wieku miał miejsce podczas panowania Władysława IV Wazy. Kluczowym wydarzeniem tego okresu było zawarcie rozejmu w Sztumskiej Wsi w 1635 roku. Oto najważniejsze postanowienia tego traktatu:
- Zawieszenie broni na 26,5 roku.
- Rzeczpospolita uznała panowanie Szwedów w Inflantach.
- Państwo polsko-litewskie odzyskało porty pruskie.
- Szwecja przestała pobierać cło gdańskie.
Highlight: Rozejm w Sztumskiej Wsi był próbą stabilizacji stosunków polsko-szwedzkich, ale nie rozwiązał wszystkich spornych kwestii.
Potop szwedzki za panowania Jana Kazimierza Wazy
Najbardziej dramatycznym okresem wojen polsko-szwedzkich w XVII wieku był tzw. potop szwedzki (1655-1660), który miał miejsce za panowania Jana Kazimierza Wazy.
Przyczyny potopu szwedzkiego:
- Osłabienie Rzeczypospolitej (wojna z państwem moskiewskim i powstanie kozackie).
- Dążenie Szwecji do zdobycia polskich portów nad Bałtykiem.
- Pretensje Jana Kazimierza Wazy do szwedzkiej korony.
Przebieg potopu szwedzkiego:
- W lipcu 1655 roku Szwedzi zaatakowali Litwę i Wielkopolskę.
- Pod Ujściem polska szlachta poddała się bez walki.
- W Kiejdanach Janusz Radziwiłł oddał Litwę pod protektorat szwedzkiego króla.
- Jan Kazimierz Waza opuścił kraj we wrześniu 1655 roku.
- Pod koniec 1655 roku obroniono Jasną Górę przed Szwedami.
- W 1656 roku Jan Kazimierz wrócił do kraju, a Stefan Czarniecki prowadził wojnę podjazdową.
Definition: Wojna podjazdowa - taktyka wojenna polegająca na nękaniu przeciwnika przez małe, mobilne oddziały, unikające otwartych starć.