Początki zimnej wojny i sowietyzacja Europy Wschodniej
Zimna wojna rozpoczęła się po II wojnie światowej, gdy ZSRS stał się supermocarstwem obok USA. Sowiecka strefa wpływów objęła kraje Europy Środkowo-Wschodniej, które poddano brutalnej sowietyzacji.
Highlight: ZSRS powiększył swoje terytorium o kraje bałtyckie, wschodnie kresy II RP, Ruś Zakarpacką i Besarabię.
Proces sowietyzacji obejmował:
- Wyniszczanie lokalnych elit
- Przymusowe przesiedlenia ludności w głąb ZSRS
- Sprowadzanie Rosjan na opanowane tereny
- Narzucanie języka rosyjskiego jako urzędowego
Vocabulary: Sowietyzacja - proces narzucania sowieckiego modelu ustrojowego, gospodarczego i kulturowego.
Jugosławia - wyjątek w bloku wschodnim
Jugosławia, choć komunistyczna, zachowała niezależność od ZSRS:
- Kraj został w większości wyzwolony przez partyzantkę antykomunistyczną.
- Prezydent Josip Broz-Tito wprowadzał komunizm na własnych zasadach.
- Konflikt ze Stalinem doprowadził do wsparcia Jugosławii przez USA.
Example: Jugosławia współpracowała z Zachodem, prowadząc jednocześnie antysowiecką politykę.
Kraje demokracji ludowej
Państwa w sowieckiej strefie wpływów nazywano krajami demokracji ludowej. Charakteryzowały się one:
- Władzą partii komunistycznych
- Konstytucjami wzorowanymi na sowieckiej
- Centralnym planowaniem gospodarczym
- Kolektywizacją rolnictwa i nacjonalizacją przemysłu
- Ateizacją społeczeństwa
- Izolacją od Zachodu
Definition: RWPG RadaWzajemnejPomocyGospodarczej - organizacja powołana w 1949 r. do wspierania gospodarek krajów bloku wschodniego.
Odwilż w bloku wschodnim
Po śmierci Stalina w 1953 r. rozpoczął się okres odwilży:
- Nikita Chruszczow został I sekretarzem partii komunistycznej w 1956 r.
- XX Zjazd KPZS 1956r. zapoczątkował destalinizację.
- Złagodzono cenzurę i ogłoszono amnestię dla więźniów politycznych.
Quote: "Tajny referat Chruszczowa na XX Zjeździe KPZS był początkiem odwilży politycznej i krytyki rządów Stalina."
