Stalinizm i odwilż polityczna w Polsce

W 1948 r. powstała PZPR (Polska Zjednoczona Partia Robotnicza) z połączenia PPR i PPS, z Bolesławem Bierutem jako sekretarzem. Wprowadzono system monopartyjny i centralne sterowanie gospodarką.

Definition: System monopartyjny - system polityczny, w którym tylko jedna partia sprawuje władzę.

Plan sześcioletni (1950-1955) zakładał:

• Rozwój przemysłu ciężkiego i zbrojeniowego
• Próbę kolektywizacji rolnictwa

Skutki planu:

• Pozytywne: wzrost produkcji przemysłowej, industrializacja, migracje do miast, aktywizacja zawodowa kobiet
• Negatywne: niewielki wzrost produkcji żywności, braki w zaopatrzeniu

Highlight: Okres stalinowski (1948-1956) charakteryzował się indoktrynacją młodzieży i próbami ukształtowania nowego pokolenia w duchu komunistycznym.

Po śmierci Stalina (1953) i Bieruta (1956) nastąpiła odwilż polityczna:

• Uwolniono więźniów politycznych
• Anulowano wyroki dla uczestników poznańskiego czerwca
• Zwolniono internowanych duchownych
• Przywrócono nauczanie religii w szkołach

Quote: "Mała stabilizacja" to okres rządów Władysława Gomułki, charakteryzujący się względnym spokojem społecznym i poprawą sytuacji materialnej Polaków.

Straty wojenne i zmiany terytorialne Polski

Polska po II wojnie światowej doświadczyła ogromnych strat ludzkich i materialnych. Około 6 milionów obywateli straciło życie, miasta zostały zrujnowane, a bezcenne dobra kultury zniszczone lub skradzione.

Highlight: Polska utraciła 20% obszaru II Rzeczypospolitej, oddając Kresy Wschodnie ZSRR, ale uzyskała tzw. Ziemie Odzyskane: Śląsk, Pomorze, Warmię i Mazury.

W powojennej Polsce działały dwie główne partie polityczne:

• PSL (Polskie Stronnictwo Ludowe) pod przywództwem Stanisława Mikołajczyka
• PPR (Polska Partia Robotnicza) kierowana przez Władysława Gomułkę

Example: Referendum Ludowe w 1946 r. dotyczyło trzech kwestii: likwidacji senatu, reform społeczno-gospodarczych i uznania nowych granic Polski.

Wybory w 1947 r. zostały sfałszowane przez komunistów, którzy:

• Rozbudowali aparat terroru (UB, policja polityczna)
• Uwięzili działaczy PSL
• Wprowadzili cenzurę prewencyjną
• Prowadzili propagandę przeciwko PSL i Mikołajczykowi

Vocabulary: Kolektywizacja rolnictwa - proces łączenia gruntów chłopskich w większe gospodarstwa państwowe.

Vocabulary: Nacjonalizacja przemysłu - przejmowanie przedsiębiorstw na własność państwa.

Konferencja w Szklarskiej Porębie w 1947 r. doprowadziła do odsunięcia Gomułki od władzy i decyzji o likwidacji systemu wielopartyjnego w Polsce.