Powstanie i struktura ZSRS

Związek Socjalistycznych Republik Sowieckich (ZSRS) został proklamowany w 1922 roku po zwycięstwie bolszewików w wojnie domowej. Był to nowy twór państwowy oparty na ideologii komunistycznej, dążący do stworzenia społeczeństwa bezklasowego i równego podziału dóbr.

Definicja: Komunizm to ideologia i doktryna społeczna postulująca zbudowanie społeczeństwa bezklasowego, opartego na społecznej własności środków produkcji i równym podziale dóbr.

Stolicą ZSRS była Moskwa, która sprawowała pełną kontrolę nad wszystkimi republikami wchodzącymi w skład związku. System władzy opierał się na terrorze i zastraszaniu społeczeństwa.

Highlight: Wszystkie republiki wchodzące w skład ZSRS były podporządkowane organom władzy w Moskwie.

Pierwszym przywódcą ZSRS był Włodzimierz Lenin, sprawujący władzę w latach 1917-1924. Po jego śmierci władzę przejął Józef Stalin, pochodzący z Gruzji, który rządził krajem w latach 1924-1953.

Vocabulary: Łagry to obozy przymusowej pracy dla osób podejrzanych o wrogi stosunek do bolszewików. Podlegały one organizacji o nazwie Główny Zarząd Obozów (Gulag).

Polityka gospodarcza i społeczna ZSRS

Jednym z kluczowych elementów polityki gospodarczej ZSRS była kolektywizacja rolnictwa. Proces ten polegał na łączeniu indywidualnych gospodarstw rolnych i przekształcaniu ich w spółdzielnie.

Definicja: Kolektywizacja rolnictwa to proces łączenia indywidualnych gospodarstw rolnych i przekształcania ich w spółdzielnie.

W wyniku kolektywizacji powstały dwa rodzaje gospodarstw:

1. Sowchozy - gospodarstwa państwowe
2. Kołchozy - gospodarstwa spółdzielcze

Polityka ta miała dramatyczne skutki dla zamożniejszych chłopów, zwanych kułakami. Byli oni pozbawiani dobytku i przesiedlani w głąb ZSRS lub zsyłani do obozów pracy na Syberii.

Highlight: Najzamożniejszych chłopów w ZSRS nazywano kułakami. Byli oni głównym celem represji podczas kolektywizacji.

Ważnym elementem systemu kontroli społecznej była tajna policja polityczna - NKWD (Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych).

W okresie rządów Lenina wprowadzono Nową Politykę Ekonomiczną (NEP), która zakładała częściowy powrót do gospodarki rynkowej przy zachowaniu pełnej władzy partii bolszewickiej. NEP został jednak zlikwidowany przez Stalina.

Example: Tzw. Wielki Głód na Ukrainie był jednym z tragicznych skutków polityki gospodarczej ZSRS.