Najważniejsze motywy literackie i przykłady lektur
Szukasz sposobu na uporządkowanie motywów literackich przed maturą? Oto zestawienie najczęściej pojawiających się motywów wraz z przykładami lektur, które możesz wykorzystać w swojej pracy pisemnej.
Motyw cierpienia znajdziesz w wielu kluczowych dziełach. "Antygona" Sofoklesa pokazuje cierpienie wynikające z konfliktu wartości, a "Treny" Kochanowskiego - z powodu straty dziecka. W literaturze wojennej, jak "Inny świat" Herlinga-Grudzińskiego czy opowiadania Borowskiego, cierpienie ma wymiar zbiorowy i jest związane z doświadczeniem obozów.
Patriotyzm to motyw mocno obecny w polskiej literaturze romantycznej. Najlepsze przykłady to "Dziady cz. III" Mickiewicza i "Kordian" Słowackiego. Z literatury XX-wiecznej warto pamiętać o "Przedwiośniu" Żeromskiego i "Weselu" Wyspiańskiego, które pokazują różne oblicza patriotyzmu i dyskutują o przyszłości Polski.
Motyw wojny doskonale ilustrują "Medaliony" Nałkowskiej i "Pożegnanie z Marią" Borowskiego, pokazujące okrucieństwo II wojny światowej. Z kolei "Pieśń o Rolandzie" i "Iliada" Homera przedstawiają wojnę w kontekście heroicznym, choć nie ukrywają jej tragizmu.
Bunt jako motyw literacki pojawia się już w mitologii (mit o Prometeuszu), a także w dramatach Sofoklesa ("Antygona", "Król Edyp"). W "Zbrodni i karze" Dostojewskiego widzimy bunt przeciw porządkowi społecznemu, a w "Trenach" Kochanowskiego - przeciw Bogu i śmierci.
Wskazówka maturalna: Pamiętaj, że najwyżej oceniane prace to te, które zestawiają różne realizacje tego samego motywu. Pokaż, jak motyw literacki zmienia się w zależności od epoki i kontekstu historycznego!
Władza to kolejny ważny motyw, obecny w dramatach Szekspira ("Makbet") i Sofoklesa. "Tango" Mrożka pokazuje walkę o władzę w kontekście konfliktu pokoleń i ideologii. Te utwory świetnie nadają się do analizy mechanizmów władzy i jej wpływu na człowieka.
Miasto jako przestrzeń symboliczna pojawia się w "Lalce" Prusa, "Zbrodni i karze" Dostojewskiego czy "Sklepach cynamonowych" Schulza. W każdym z tych utworów miasto ma inny charakter i wpływa na bohaterów w różny sposób.
Rewolucja i samotność to motywy dopełniające listę najważniejszych motywów do matury. Przykłady lektur z motywem rewolucji to "Przedwiośnie" i "Wesele", a samotność najlepiej analizować na przykładzie "Ludzi bezdomnych" Żeromskiego czy "Dziadów cz. III" Mickiewicza.