Alternatywny zapis:

Koryntian). 5. Budowa Biblii: W skład ST wchodzi 46 ksiąg, są trzy rodzaje; - księgi historyczne np. pięcioksiąg mojżeszowy, - księgi mądrościowe np. księga przysłów, księga Hioba, -księgi prorockie np. księga Daniela, W skład NT wchodzi 27 ksiąg i dzieli się również na: - Księgi historyczne to cztery Ewangelie (według świętych: Mateusza, Marka, Łukasza i Jana). - Księgi dydaktyczne to listy apostolskie, których zadaniem było objaśnianie i propagowanie nauk Chrystusa. - Księgą prorocką jest Apokalipsa św. Jana. 6. W jakim języku została napisana Biblia? ST napisany w języku hebrajskim, a także język armeński i grecki. NT w języku greckim (oprócz Ewangelii św. Mateusza, która powstała w języku armeńskim). 7. Jakie znane są przekłady z Biblii? SEPTUAGINTA najstarszy przekład ST na język grecki dokonany na przełomie III i II w. p.n.e. Pierwotne chrześcijaństwo posługiwało się tym przekładem. WULGATA to przekład całej Biblii na język łaciński dokonany przez św. Hieronima w IV w. 8. Kim byli samarytanie? Samarytanie to mieszkańcy krainy zwanej Samarią pogardzani przez Żydów jako aród nieczysty, barbarzyński; przypisywano im najgorsze cechy charakteru. 9. Czym jest hiobowa wieść? Hiobowa wieść to zła, tragiczna wiadomość. 10. Kim jest pocieszyciel Hioba? Pocieszyciel Hioba- osoba, która pocieszając w nieszczęściu próbuje przekonać, że wynikło ono z naszej winy. 11. Czym jest psalm? Psalm to pieśń religijna o charakterze modlitewno-hymnicznym. Utwór podzielony na strofy biblijne, składa się z wersetów, które charakteryzują się budową paralelna. Wersety mają również charakterystyczną strukturę: pierwszy wers to myśl główna, a pozostałe to potwierdzenie tej myśli, zaprzeczenie lub uzupełnienie. 12. Co oznacza manna z nieba? Oznacza coś dobrego co przychodzi niespodziewanie, daje szczęście i różnego rodzaju korzyści. 13. Co oznaczają egipskie ciemności? Egipskie ciemności to nieprzeniknione, ogromne ciemności. 14. Czym są judaszowe srebrniki? Tak nazywana jest zapłata otrzymana za zdradę, przekupstwo. 15. Co oznacza określenie wdowi grosz? Oznacza niewielkę sumę, ofiarę daną ze szczerego serca, kosztem wyrzeczeń. 16. Co znaczy Od Annasza do Kajfasza? Być stale odsyłanym w inne miejsce. 17. Podaj definicję eschatologii? Eschatologia to dział teologii zajmujący się losami pośmiertnymi człowieka. 18. Kim był dobry Samarytanin? Był mieszkańcem krainy zwanej Samarią, to człowiek, który bezinteresownie pomógł bliźniemu w potrzebie. 19. Kim był Lot? To człowiek uratowany z miasta Sodoma, które zostało skazane przez Boga na zagładę. Mimo zakazu Boga żona Lota podczas ucieczki z miasta odwróciła się za siebie i zostałą zamieniona w słup soli. Księga Hioba; 20. Kim był Hiob? Hiob to postać biblijna, mieszkaniec ziemi US, bohater starotestamentowej księgi Hioba powstałej ok. V w. p.n.e. Człowiek majętny, prawy, sprawiedliwy, bogobojny i unikający zła. Życie Hioba stało się zakładem między Bogiem, a szatanem. W wyniku zakładu Hiob został pozbawiony majątku i rodziny oraz dotknięty trądem, co miało wystawić jego wiarę na próbę. Mimo dotykających go nieszczęść i wątpliwości Hiob pozostał wierny Bogu, który nagrodził go za to przywróceniem i pomnożeniem zdrowia, mienia i dzieci. 21. Czego archetypem jest Hiob? Hiob to archetyp cierpienia niezawinionego, a także symbolem wiary w dobroć i sprawiedliwość. Jego cierpienia nie da się zrozumieć, można je przyjąć lub odrzucić. Hiob umiał przyjąć cierpienie nie rozumiejąc go, ale ufając Bogu, że tak musi być. Nie przyznając się do winy zachował swoją godność i to jego wielki heroizm. Księga Koheleta (księga Eklezjastesa): 22. Kim był Kohelet? Kohelet to nazwa urzędu osoby uprawnionej do przemawiania podczas zebrań, czyli jest to kaznodzieja, mędrzec, nauczyciel. 23. O czym mówi ks. Koheleta? Księga Koheleta to rozważania nad sensem życia ludzkiego. Wynika z nich, że nic nie ma absolutnej wartości, nie jest trwałe, nie potrafi w pełni uszczęśliwić. Ani bogactwa, ani władza, słowa, nawet mądrość nie czynią człowieka pewnym i zadowolonym. Tę myśl wyrażają słowa „ vanitas vanitatum, et omnia vanitas" marność nad marnościami i wszystko marność. Przekonanie o tym, że wszystko jest marnością dotyczy zjawisk przyrody, używania przyjemności i mądrości. Kohelet mówi o zachłanności ludzi, marnotrawstwie, traceniu tego co piękne, chęci korzystania z jak największych przyjemności. Człowiek poddany jest prawom przemijania i zapomnienia. Ludzie powinni czerpać z życia wszystko co sprawia radość. Autor podkreśla, że nie należy wyczekiwać jakiegokolwiek końca, a jedynie cieszyć się z tego co mamy. W życiu jest czas na szczęście i smutek i powinniśmy zachować odpowiedni dystans. 24. Jakie jest główne przesłanie ks. Koh? Główne przesłanie ksiegi Koheleta mówi: „Boga się bój i przykazań Jego przestrzegaj, bo cały w tym człowiek". Powinniśmy żyć według prawa bożego, gdyż Bóg nie przemija, Jego mądrość jest wieczna, niezmienna. Wszystko co posiadamy jest od Boga i On będzie sądził człowieka. 25. ,,Hymn o miłości" św. Pawła NT W tekście przemawia św. Paweł mówi o tym, jak powinna wyglądać ludzka miłość i jakie konsekwencje może mieć jej brak. Według apostoła jest ona najważniejszą cnotą. Miłość to uczucie, które dźwiga cały świat i sprawia, ze życie człowieka ma sens. Człowiek, który prawdziwie kocha powinien być: łaskawy, cierpliwy, ufny, sprawiedliwy, pełen nadziei, a nie może być zazdrosny, wyniosły, pamiętliwy, a przede wszystkim nie powinien kochać na pokaz. 26. ,,1 list do Koryntian": To hymn, ponieważ wychwalana jest w nim miłość. Autor posłużył się anaforą, czyli wyliczeniem. Wersy są podobnie zbudowane (paralelne). 27. Jakie są cechy stylu biblijnego? - wyrażenie „Zaprawdę powiadam Wam", szyk przestawny, mowa o cudzie, bohaterowie nie mają cech indywidualnych (typizacja bohaterów), imiesłowowy równoważnik zdania, funkcja moralistyczna, rozpoczynanie zdań od „a”, „ale”, archaizmy np. tedy- wtedy, adresat zbiorowy, numerowanie wypowiedzi, charakter metaforyczny, anafory, paralelizm składniowy. PSALMY 28. Jaka jest geneza Psalmów? Księga Psalmów należy do ksiąg mądrościowych ST. Składa się ona ze 150 pieśni. Powstawała od XI do II w. p.n.e. Król Dawid uważany jest za autora większości psalmów, ale część z nich pozostaje anonimowa. 29. Jakie są typy psalmów? pochwalne, dziękczynne, błagalne, mądrościowe, żałobne i inne. 30. O czym jest Psalm 23? Ma charakter dziękczynny. Opisuje Boga jako dobrego pasterza. Autor wyraża ufność w opiekę Boga, a także ufność w życie wieczne. W psalmie zawarta jest głęboka nauka o zaufaniu i miłosierdziu Boga. Utwór wyraża radość z opieki, troski i dobrobytu jakiego doświadcza wierny od Boga. 31. O czym jest Psalm 130? Ma charakter błagalny. Mowa w nim o człowieku, który prosi tego, kto odkupi Izrael z grzechu, o wysłuchanie jego modlitwy i prosi o ubłaganie. 32. Jaki jest sens uniwersalny płynący z następujących motywów? Samson- rządze, pokusy to potencjalne zagrożenie dla rozwoju talentów, darów, które otrzymał człowiek od Boga, człowiek jest zdolny do poświęcenia; samsonowa siła- wielka, niespotykana, Salomon- wartości najważniejsze to dobro, prawda i miłość, prawdziwa matczyna miłość polega na gotowości do poświęceń w imię dobra dziecka; Z pustego i Sodoma i Gomora- człowiek sprawiedliwy będzie nagradzany, a grzesznych czeka kara Boża, Bóg karze nieposłusznych, jest sprawiedliwy, ale surowy, człowiek nie może przekroczyć prawd moralnych; sodoma i gomora- siedlisko rozpusty Kain i Abel- w konsekwencji dokonanego zła następuje kara, nie wolno podnosić ręki na drugiego człowieka, torba unikać zazdrości, zawiści, Bóg osądza człowieka; piętno kainowe- symbol mordercy, zabójcy Wieża Babel- człowiek jest stworzeniem Boga, ale nie może się z nim równać, ma tendencje do zuchwalstwa; wieża Babel- chaos spowodowany nieporozumieniem, Potop (arka Noego)-m pokazuje, ze watro być dobrym, sprawiedliwym, należy się poświęcać dla Boga, Bóg jest sędzią surowym, ale zależy mu na człowieku; potop szwedzki. Apokalipsa: 33. Co oznacza apokalipsa? Słowo z języka greckiego oznaczające objawienie, odsłonięcie. Autorem tej części Biblii jest św. Jan, który zesłany na wyspę Patmos doznaje objawienia. Apokalipsa pokazuje świat w wymiarze eschatologicznym, czyli mówi o losach pośmiertnych człowieka i tzw. końcu świata. Czas zesłania św. Jana to czas prześladowań chrześcijan. 34. Wymień symbole występujące w Apokalipsie Liczby: cztery - symbol świata ziemskiego (4 strony świata, 4 żywioły, wiatry, epoki itd.); siedem – mistyczna liczba, tajemnica, w „Apokalipsie..." jest 7 gwiazd, 7 pieczęci, 7 trąb, 7 aniołów, 7 kościołów, 7 listów, 7 wizji znaków. Barwy: biel - zwycięstwo; ogień – wojna; czerń – głód, nędza; blady - śmierć. Osoby: Baranek - Chrystus; Niewiasta - Kościół, wiara; Smok - szatan, zło; Czterej jeźdźcy (pierwszy na białym koniu z łukiem, drugi na ognistym z mieczem symbol niepokoju, trzeci na czarnym z wagą symbol głodu, czwarty na siwym czyli Śmierć i jego towarzyszkę Otchłań) – niosą: wojnę, zabór, głód, śmierć. Przedmioty: pieczęć - wyroki Boże; księga – zapis planów Boga; łuk - zwycięstwo, zabór; miecz - wojna, zniszczenie. Zwierzęta: lew – zwycięstwo; wół – wojna; orzeł – głód; zwierzę z twarzą człowieka - śmierć. Alfa i Omega - początek i koniec Niewiasta i Smok - obraz walki, w której przegrywa smocza bestia, uosobienie szatana. 35. Nawiązania do Apokalipsy? Wielcy polscy romantycy, katastrofiści, a także pisarze i poeci współcześni, np. Tadeusz Konwicki w Małej apokalipsie, Czesław Miłosz w wierszu Piosenka o końcu świata, Zbigniew Herbert w wierszu U wrót doliny. W malarstwie - tryptyk Hansa Memlinga pt. Sąd Ostateczny lub dzieła Hieronima Boscha. Przypowieści: 36. Przypowieść o synu marnotrawnym. Kiedy ojciec podzielił swój majątek, jeden z synów zabrał należną mu część i ruszył w świat. Niestety, szybko roztrwonił pieniądze i pogrążony w rozpaczy wrócił do rodzinnego domu. Ojciec przyjął go serdecznie, ciesząc się, że syn zrozumiał swoje błędy i powrócił do domu ojca. Ojciec to Bóg, który zawsze przyjmie nawróconego, a syn to człowiek, który oddalił się od Boga, ale skruszony wraca do niego. Ojciec może też symbolizować każdego rodzica, który zawsze wyciągnie rękę do swojego dziecka i zawsze wyjdzie mu naprzeciw. 37. Przypowieść o siewcy. Siewca sial ziarna. Te, które padały na ziemie nieurodzajne, nie wydały plonu, natomiast te, które padły na żyzną glebę, zaowocowały wspaniałym plonem. Gleba to dusza człowieka, a padające na nią ziarna oznaczać mogą różnego rodzaju nauki, które docierają do człowieka w ciągu wielu lat jego życia. Jeżeli dusza jest skłonna do zmiam, wówczas posiane ziarna czyli nauka zakiełkują. Jeśli jednak człowiek jest niechętny zmianom, żadne ziarna nie będą w stanie skłonić chociażby do refleksji. 38. Przypowieść o miłosiernym samarytaninie. Mieszkaniec Samarii napotkał na drodze pobitego człowieka, wcześniej obok nieszczęśnika przechodziło wielu ludzi, ale nikt nie udzielił mu pomocy. Samarytanin zawiózł rannego do gospody, opatrzył mu rany i opłacił dalszą pomoc. Utwór mówi o tym, iż należy zawsze nieść pomoc potrzebującym. 39.Przypowieść o robotnikach w winnicy. To opowieść o gospodarzu, który najął ludzi do pracy w winnicy. Umówił się co do zapłaty - po denarze. Dostali denara ci, co pracowali od świtu, i ci, co od południa, a nawet ci, co przyszli wieczorem. Gospodarz to Bóg, który obdarza swoimi łaskami, nie pytając, kiedy wierni przyszli do niego, kiedy się nawrócili. 40. Przypowieść o talentach. Opowiada o pewnym człowieku, który wyjeżdżał w niebezpieczną podróż i pozostawił swój majątek pod opieką trzech sług. Pierwszemu zostawił pięć talentów drugiemu dwa, a trzeciemu tylko jeden. Gdy po długim czasie powrócił, okazało się, że pierwszy i drugi podwoili jego majątek, a ten trzeci, zamiast się nim zaopiekować, zakopał go w ziemi. Zirytowany tym właściciel kazał zabrać mu jedyny talent i oddać temu, który zarobił najwięcej. Na koniec padają słowa: „Każdemu bowiem, kto ma, będzie dodane, tak że nadmiar mieć będzie. Temu zaś, kto nie ma, zabiorą nawet to, co ma". Właściciel to Bóg, a trzej słudzy to ludzie, którzy różnie wykorzystali swe pozytywne cechy czy talenty. Kara czeka tych, którzy nie rozwijają siebie, lekceważąc postęp duchowy i moralny rygor. 41. Czym jest Biblia? Zwana inaczej Pismem Świętym Starego i Nowego Testamentu, to zbiór ksiąg judaizmu i chrześcijaństwa. Biblia oznacza z greckiego księgi (bibliós - łodyga papirusu', 'książka', biblía - 'książki'). 42. Wymień księgi Starego Testamentu: Księgi Rodzaju (Genesis), Księgi Wyjścia (Exodus), Księgi Kapłańskie, Księgi Liczb, Księgi Powtórzonego Prawa. 43. Wymień gatunki biblijne; 1. Saga rodu - epicka opowieść o dziejach rodziny (np. dzieje patriarchów: historia rodu Abrahama, Izaaka, Jakuba, Józefa i jego braci). 2. Modlitwa - osobista, dziękczynna lub błagalna apostrofa do bóstwa (np. modlitwy Mojżesza, Dawida, Salomona). 3. Psalm - w Starym Testamencie to pieśń religijna o podniosłym charakterze, której adresatem jest najczęściej Bóg; wyróżnia się psalmy błagalne, dziękczynne, pochwalne, królewskie, patriotyczne, religijne, mądrościowe. Obecnie psalm to także literacki utwór liryczny wzorowany na pieśniach biblijnych. Biblijne psalmy powstawały w ciągu stuleci i mają wielu autorów. Tradycyjnie przypisuje się ich autorstwo królowi Izraela Dawidowi, lecz dziś brak dowodów na to, że był ich autorem. Wiadomo zaś na pewno, że ich twórcami byli także m.in. Asaf i Salomon. Przekładem psalmów zajmowali się od wieków najwybitniejsi twórcy, umiejętność dokonania takiego przekładu świadczyła bowiem o mistrzostwie pióra. Przekładali psalmy Jan Kochanowski, Mikołaj Rej, Mikołaj Sęp Szarzyński, Leopold Staff, Roman Brandtstaetter, Czesław Miłosz. 4. Ewangelia - opis życia i nauki Jezusa. 5. Kazanie - kaznodziejskie pouczenie skierowane do wiernych, oparte na słowach Boga (np. kazania Chrystusa). 6. Przypowieść, inaczej parabola - prosty obrazek, historyjka, która za pomocą krótkiej fabułki ilustruje życiowe prawdy (np. Przypowieść o synu marnotrawnym, Przypowieść o siewcy). 7. Apokalipsa - proroctwo, szczególne, bo obrazujące losy świata i ludzkości, koniec istnienia i Sąd Ostateczny. Nigdy nie jest wyłożona wprost, przeciwnie - naszpikowana jest symbolami, tajemniczymi znakami i szyframi. Najsłynniejsza: Apokalipsa św. Jana. + A także: poemat opisowy (Księga Rodzaju), podanie, legenda, nowela, zbiór praw, powieść obyczajowa (Księga Rut), dialog (także elementy Pieśni na pieśniami), aforyzm, pieśń (np. Pieśń nad pieśniami), tren (np. Lamentacje Jeremiasza), hymn (np. Hymn o miłości), list, kronika. 44. Czym są Czasy proroków? Przykłady przepowiedni; w opowieści o proroku Danielu warto zwrócić uwagę na historię o Zuzannie w kąpieli i lubieżnych starcach, to bowiem jeden z bardzo popularnych tematów w sztukach plastycznych. 45. Krótko przybliż jak powstał świat - Początek według Biblii; Bóg stwarza świat przez 7 dni. Pierwszego dnia stworzył niebo i ziemię, ustanowił jasność i ciemność. Drugiego oddzielił od siebie wody i utworzył niebo. Trzeciego dnia ziemię pokryła roślinność, czwartego zaświeciły ciała niebieskie i gwiazdy. Piątego dnia ziemię zamieszkały wszelkie gatunki zwierząt wodnych i ptaki. Szóstego dnia Bóg stworzył zwierzęta lądowe oraz człowieka, na swój obraz i podobieństwo. Na koniec stworzył mężczyznę - Adama i kobietę (Ewę) z jego żebra. Oboje zamieszkali w ogrodzie Eden, jedyną rzeczą, jakiej zabronił im Bóg było jedzenie owoców z drzewa poznania dobra i zła. Jednak pewnego dnia Ewa uległa namowie szatana ukazującego się pod postacią węża, zerwała jabłko i podała je Adamowi, który zjadł je. Wtedy Bóg musiał wygnać ich z Raju, gdyż złamali zawartą umowę. Siódmy dzień ustanowił Bóg dniem odpoczynku. 46. Symbole Grzechu pierworodnego; A) Ewa - może być postrzegana jako symbol cielesności lub narzędzie diabła. B) Adam - jako uosobienie ludzkiej słabości albo, to duża różnica, ludzkiej duchowości, która zawsze ulegnie ciału. C) Wąż - to szatan, ale też, tak jak Ewa, pokusa cielesności. D) Drzewo poznania dobra i zła – to symbol najbardziej tajemniczy. E) Jabłko z niego można interpretować po prostu jako coś, co chciałoby się mieć - jakąkolwiek pokusę. 47. Oczym mówi historia Kaina i Abla? Kain i Abel to synowie Adama i Ewy. Kain zabił Abla z zazdrości o łaskę Boga. Bóg ukarał go dość łagodnie - napiętnował go znamieniem oznaczającym bratobójcę i wygnał ,,na wschód od Edenu". 48. O czym mówi historia Zniszczenie Sodomy i Gomory? W Księdze Rodzaju opisane są dwa występne miasta. Głównym zajęciem ich mieszkańców było oddawanie się wyszukanym i mniej wyszukanym formom rozpusty. Bóg najpierw ostrzegł ich przed swoim gniewem. Gdy to nie poskutkowało, zniszczył oba miasta. Jak sam powiedział - nie zrobiłby tego, gdyby w którymś z nich znalazło się choć dziesięciu sprawiedliwych. Niestety, sprawiedliwy znalazł się tylko jeden: Lot. Wszyscy pozostali mieszkańcy zginęli. Kiedy aniołowie wyprowadzali Lota i jego żonę z ginącego miasta, zabronili im oglądać się za siebie. Żona Lota (symbol kobiecej ciekawości) nie wytrzymała, obejrzała się i została zamieniona w słup soli. Stąd potoczne powiedzonko „zamienić się w słup soli". 49. O czym mówi historia ofiarowania Izaaka? Bóg poddał najcięższej próbie patriarche Abrahama. Rozkazał mianowicie, by ten złożył mu w ofierze na górze Moria swojego ukochanego syna Izaaka. Wierny Abraham, mimo cierpienia, postanawia spełnić rozkaz. Po czterodniowej podróży przybywa na miejsce, wiąże Izaaka, przygotowuje narzędzia. W końcu podnosi nóż, by zabić syna - a wówczas anioł Boży w ostatniej chwili go powstrzymuje. 50. Streść Wyjście z Egiptu i wędrówka do Ziemi Obiecanej Bóg zawarł z Abrahamem przymierze, że wyprowadzi lud Hebrajczyków w poszukiwaniu urodzajnych ziem. To przymierze zostało zawarte w Mezopotamii, w mieście Charan, dokąd już doszedł ze swoim ludem. Potomkowie Abrahama mieli dojść do Ziemi Kanaan, którą zamieszkiwali Kananejczycy. Abraham wyruszył z Ur, później poprzez Charan, w około XVIII w p.n.e. dotarł do Ziemi Obiecanej, do ziemi Kanaan. Krótko przebywał Abraham w Egipcie, a gdy wrócił do Kanaan to Bóg oddał mu całą tę ziemię na zawsze jemu i jego potomstwu. Gdy Abraham zmarł w Kanaanie pozostali potomkowie Jego zostali nazwani Izraelitami, od imienia wnuka Abrahama, Izraela. Wtedy nastał głód w Kanaanie i Izraelici wywędrowali do Egiptu. Tam druga osobą po faraonie był Józef, syn Izraela, i dlatego dostali oni najbardziej urodzajną ziemię. Mojżesz został wydobyty z wody przez córkę ówczesnego faraona. Znalazła go tam, ponieważ jego matka, chcąc, alby przeżył, ukryła go w sitowiu w koszyku. I to właśnie Mojżesza Bóg wybrał na tego, kto miał wyprowadzić Izraelitów z Egiptu „z domu niewoli”. Bóg ukazał się Mojżeszowi w postaci płonącego krzewu na górze Horeb. Faraon nie chciał wypuścić Izraelitów z Egiptu, więc nałożył na nich ciężką pracę. Wtedy Bóg sprowadził na Egipt dziesięć plag. Po wyjściu z Egiptu lud Izraelski musiał przejść przez Morze Czerwone, które rozstąpiło się dla nich, zalewając wojska Egipskie.Następnie od Morza Czerwonego szli w kierunku pustyni Szur. Przybywszy do miejscowości Mara znaleźli wodę, ale nie mogli jej pic, bo była gorzka. Wtedy Bóg kazał wrzucić wskazane drewno do tej wody i stała się ona słodka. Potem przybyli do Elim, gdzie rozbili namioty nad wodą. Następnie wyruszyli z Elim na pustynię Sin, położoną między Elim, a Synajem. Narzekali na brak pożywienia. I wtedy to Bóg zesłał im mannę, która jedli przez 40 lat, aż do momentu przybycia do granic Kanaanu. W trzecim miesiącu wędrówka, Mojżesz wstąpił na górę Synaj, gdzie otrzymał od Boga dziesięć przykazań Bożych. W czasie gdy Mojżesz rozmawiał z Bogiem, na dole Izraelici uznali, że zaginął - i zdezorientowani wprowadzili kult złotego cielca. Mojżesz zaprowadził Izraelitów do Ziemi Obiecanej, lecz w niej nie zamieszkał. Jedynie obejrzał tę krainę ze szczytu góry Nebo. Zmarł mając 120 lat. Wędrówka Izraelitów trwała 40 lat. 51. O czym mówi historia Zburzenia Jerycha? Mury palestyńskiego miasta obleganego przez Żydów rozkruszyły się, gdy Jozue, wódz Izraelitów, kazał siedmiu kapłanom siedem razy zadąć w siedem trąb. Dziś wyrażenie „mury Jerycha” oznacza pozornie duże przeszkody, które jednak okazują się łatwe do pokonania, rozsypują się w proch. A mianem trąby jerychońskiej określamy krzykacza, ale też głuptasa. 52. O czym mówi historia Wznoszenia Wieży Babel? Mówi o niej biblijna opowieść, która wyjaśnia powstanie różnych języków. Potomkowie Noego chcieli zbudować tak wysoką wieżę, żeby sięgała do nieba. Bóg - aby nie dopuścić do tego pomieszał im języki i rozproszył ich po świecie, dzieląc na różne narody. Dziś mianem wieży Babel określa się zamęt, bałagan lub zbiorowisko ludzi posługujących się różnymi językami. Bohaterowie biblijni; → Starego Testamentu a) Noe - jeden z patriarchów biblijnych, człowiek prawy, który znalazł łaskę u Boga jako jedyny wśród grzesznej ludzkości. Bóg był wówczas bardzo rozgniewany na ludzi i postanowił zesłać na ziemię potop. Uczynił to, ale ocalił Noego i jego rodzinę. Kazał Noemu zbudować specjalną arkę i skryć się w niej wraz z rodziną i przedstawicielami wszystkich zwierząt. Tak przetrwało życie na ziemi. Po potopie na niebie ukazała się tęcza – znak przymierza Boga z ludźmi. Poza tym Noe jest przykładem długowieczności – żył 950 lat! b) Abraham - patriarcha, który poprowadził Izraelitów do Kanaan w Palestynie, gdzie osiedli. Abraham był wiernym wyznawcą Boga, choć ten przez sto lat nie dał mu dziecka z prawego łoża – z małżeństwa z ukochaną Sarą. Ale sytuacja się odmieniła: 90-letnia Sara powiła syna, Izaaka. To on właśnie, w najtrudniejszej chwili w życiu Abrahama, miał zostać złożony Bogu w ofierze. c) Józef - syn Jakuba, wnuk Izaaka,ostatni patriarcha. Józefa, ulubieńca ojca, zawistni bracia sprzedali do niewoli egipskiej. To, że miał dar tłumaczenia snów i potrafił trafnie zinterpretować sen faraona o krowach tłustych i krowach chudych, uratowało Egipt przed głodem, a jemu zapewniło łaskę faraona i wysoki urząd na jego dworze. Gdy był już ministrem, szczęśliwym mężem Asenat i ojcem dwóch synów, przybyli do Egiptu jego zawistni bracia. Józef wybaczył im i sprowadził do siebie starego ojca. d) Mojżesz - jedna z najważniejszych postaci Starego Testamentu, prawodawca Izraela. Żył w ciągłym kontakcie z Bogiem, na górze Synaj Bóg przekazał mu Dekalog. Od wieków uznawano także Mojżesza za autora Pięcioksięgu. Według przekazu biblijnego urodził się w czasach, gdy faraon gnębił lud Izraela i kazał zabijać nowo narodzonych chłopców. Matka włożyła Mojżesza do koszyka z trzciny i pozostawiła na brzegu Nilu. Niemowlę znalazła córka faraona, przygarnęła je i wychowała. Później wyprowadził Izraelitów z Egiptu i przeprowadził ich do Ziemi Obiecanej. Mojżesz zmarł u kresu wędrówki do Ziemi Obiecanej. Nikt nie wie, gdzie jest jego grób. Z Mojżeszem wiąże się wiele symboli: krzak gorejący, z którego przemówił do niego Bóg; plagi egipskie, które Bóg zesłał na Egipt, gdy faraon nie chciał wypuścić z kraju Izraelitów; laska, którą zamienił Mojżesz w węża na dowód kontaktu z Bogiem. e) Dawid - król izraelski, „idealny władca" (1012-972 p.n.e.). Biblia podaje, że był autorem psalmów biblijnych. W młodości był pasterzem i lutnistą. Słynne jest podanie o tym, jak strzelając z procy, zabił olbrzyma Goliata. Dawid ogłosił się królem po śmierci króla Saula. f) Salomon - król izraelski, syn Dawida. Jego mądrość stała się słynna (dziś śladem pamięci o niej jest wyrażenie ,,salomonowa mądrość", oznaczające mądrość nadzwyczajną), a czasy jego panowania Biblia określa jako złoty wiek Izraela. Salomon dbał o kulturę, w tym literaturę, o rozbudowę, o gospodarkę państwa, unikał wojen. To za jego panowania wzniesiono pierwszą wielką świątynię w Jerozolimie. Mądrość Salomona zachwyciła królową Saby. A przykładem jego mądrości jest przypominany wyrok rozstrzygający spór dwu kobiet o dziecko (śladem tej historii jest wyrażenie ,,salomonowy wyrok", oznaczające sprawiedliwe rozwiązanie wynikające z głębokiej mądrości). Rozpad Izraela po jego śmierci miał być karą wymierzoną za to przez Boga. Nowego Testamentu a) Chrystus - opisane ma swoje dzieje i działalność w Nowym Testamencie. b) Apostołowie – uczniowie i pomocnicy Chrystusa, którzy po Jego śmierci przejęli misję głoszenia Dobrej Nowiny. Było ich dwunastu (miejsce Judasza zajął Maciej). c) Święty Piotr był pierwszym apostołem. Jest postacią wielką i bardzo ludzką: gdy żołnierze i strażnicy przyszli pojmać Jezusa, najpierw uniósł się gniewem i mieczem odciął ucho jednemu z Jego ciemiężycieli, by potem, „nim kur zapieje", trzykrotnie się Go zaprzeć. Po śmierci Chrystusa działał jeszcze dość długo. Zginął ukrzyżowany przez Rzymian. d) Judasz - czarna owca wśród apostołów. To on wydał Jezusa. Uczynił to, składając sławny (nazwany później judaszowym) pocałunek, w dodatku za nędznych trzydzieści srebrników. Skończył marnie - nękany poczuciem winy powiesił się. Dante w Boskiej komedii umieścił go w ostatnim kręgu piekła. W malarstwie Judasz przedstawiany jest w żółtych szatach i z rudą brodą, co uznawano za nieodłączne atrybuty zdrajcy. e) Ewangeliści to św. Mateusz, św. Marek, św. Łukasz i św. Jan - autorzy czterech Ewangelii. Tradycyjnie św. Mateusza przedstawia się z piórem w dłoni, obok piszącego Marka leży skrzydlaty lew, obok św. Łukasza – wół, a św. Jan przedstawiany był z reguły z orłem w tle. Symbolika ta ma związek z wizją rydwanu Jahwe w Księdze Ezechiela, do której nawiązuje potem Apokalipsa św. Jana. Otaczają go cztery postacie, o czterech twarzach (człowieka, wołu, Iwa i orła) każda. f) Święty Paweł - początkowo, jako zapalony prześladowca chrześcijan, nosił imię Szaweł. Nawrócił się dopiero po śmierci Chrystusa, który ukazał mu się w całym swym majestacie na drodze do Damaszku. Po tym wydarzeniu Szaweł oślepł na trzy dni, a kiedy wrócił mu wzrok - przyjął chrzest i rozpoczął gorliwą działalność apostolską. g) Jan Chrzciciel - jego działalność była zapowiedzią działalności Chrystusa. Głosił potrzebę chrztu i chrzcił masowo ludzi nad rzeką Jordan. Przez niektórych był nawet uważany za Mesjasza. To właśnie Jan Chrzciciel ochrzcił Chrystusa. Zginął uwięziony przez Heroda. h) Herodiada - kochanka Heroda Antypasa. Nienawiść Herodiady do Jana Chrzciciela była przyczyną jego śmierci. i) Poncjusz Piłat - rzymski prokurator Judei, który uchylił się od wydania wyroku na Jezusa. Kojarzone z nim słowa „umywam ręce” = nie biorę za to odpowiedzialności, róbcie, jak chcecie, nie zgadzam się z tym, ale nie będę się wtrącać. Taką postawę przyjął Piłat w sprawie wyroku wobec Chrystusa, wydanego przez Sanhedryn, a zatwierdzonego przez niego. W Ewangelii według św. Mateusza Piłat „wziął wodę i umył ręce wobec tłumu, mówiąc »Nie jestem winny krwi tego Sprawiedliwego. To wasza rzecz<<". 53. Czym jest profetyzm? To przepowiadanie przyszłości, prorokowanie, zjawisko występowania proroków. Prorocy to ludzie, przez których przemawiał Bóg. W Izraelu było ich wielu, odgrywali ważną rolę. Nadworni prorocy byli jednymi z najważniejszych doradców króla. Część z nich działała zaś po prostu wśród ludu. Niektórzy w samotności zapisywali objawione przez Boga prawdy. Większość z tych objawień oprócz Boskich przykazań zawierała także przepowiednie dotyczące przyszłości Izraela. 54. Wymień ważnych biblijnych proroków? Izajasz - który zapowiedział przyjście Mesjasza, a także kres niewoli babilońskiej; Jeremiasz - od którego imienia pochodzi słowo „jeremiada”, oznaczające lament, bo też nastrój przypominający lament panował w jego pismach (jeremiada to dziś także utwór literacki lub mowa zawierające żale z powodu klęski ojczyzny oraz proroctwa dotyczące odzyskania wolności); Ezechiel - którego księga należy do najbardziej tajemniczych fragmentów Biblii (zawiera m.in. opis rydwanu Jahwe i zapowiedź budowy drugiej świątyni); Daniel - którego proroctwa i czyny zostały opisane w księdze jego imienia, to on wyjaśnił znaczenie snu Nabuchodonozora; św. Jan - którego Apokalipsa jest bardzo szczególnym proroctwem. 55. Wymień motywy w Biblii; a) Motyw kary - Wygnanie z Raju, Historia Sodomy i Gomory b) Motyw miłości - Pieśń nad Pieśniami, Hymn o miłości św. Pawła, Ewangelia źródłem Miłości c) Motyw Ojca - Bóg Ojciec i przypowieść o Synu Marnotrawnym d) Motyw miłosierdzia - Przypowieść o miłosiernym samarytaninie e) Motyw wędrówki- Wędrówka Izraelitów do Ziemi obiecanej i wjazd Jezusa do Jerozolimy f) Motyw cierpienia - Historia Hioba i cierpienia Jezusa za grzechy g) Motyw władzy - Władza Heroda i władza Jezusa (wzorowy władca) h) Motyw zbrodni - Historia Kaina i Abla i zdrada i zbrodnia Judasza i) Motyw stworzeń nadprzyrodzonych - Anioł zwiastujący Maryi i Anioł Zmartwychwstania (który odsunął kamień z grobu i zwiastował apostołom wieść o zmartwychsaniu.) j) Motyw przyjaźni - Człowiek jako przyjaciel Jezusa i Marta, Maria i Łazarz - dobrzy przyjaciele Jezusa