Części zdania - co warto wiedzieć
Każde zdanie składa się z określonych elementów, które pełnią różne funkcje. Części zdania to: podmiot, orzeczenie, przydawka, okolicznik i dopełnienie.
Podmiot to część zdania, o której coś orzekamy. Wskazuje na osoby, zwierzęta, przedmioty czy pojęcia abstrakcyjne. Szukamy go, zadając pytania: kto? co? Podmiot może być gramatyczny (wprost wyrażony w zdaniu) lub logiczny (domyślny).
Orzeczenie informuje o tym, co robi podmiot, w jakim jest stanie lub jaką ma właściwość. Dopasowuje się do podmiotu pod względem gramatycznym. Występuje jako orzeczenie czasownikowe (np. biegam) lub orzeczenie imienne (np. jestem zmęczony).
💡 Zapamiętaj! Podmiot i orzeczenie to dwie najważniejsze części zdania - tworzą one jego trzon. Bez nich zdanie nie może istnieć.
Przydawka określa każdą część zdania wyrażoną rzeczownikiem, wskazując na jego cechę lub właściwość. Pytamy o nią: jaki? która? czyj? ile? Okolicznik uzupełnia czasownik, mówiąc jak, gdzie lub kiedy coś się dzieje. Z kolei dopełnienie wskazuje osoby i przedmioty objęte czynnością, odpowiadając na pytania przypadków zależnych.
Przykład analizy: "Czerwony Kapturek ochoczo przyniósł swojej babci koszyk."
- Podmiot: Czerwony Kapturek
- Orzeczenie: przyniósł
- Okolicznik: ochoczo
- Przydawka: swojej
- Dopełnienie: babci, koszyk