Dziady cz. III Mickiewicz geneza to jedno z najważniejszych dzieł polskiego romantyzmu, napisane przez Adama Mickiewicza w latach 1832-1834 podczas jego pobytu w Dreźnie. Utwór powstał jako reakcja na represje po upadku powstania listopadowego i przedstawia tragiczne losy młodzieży polskiej walczącej o niepodległość.
W czasie gdy Mickiewicz tworzył III część Dziadów, Polska znajdowała się pod zaborem rosyjskim, a historia caratu Aleksandra I w Polsce odznaczała się początkowo pozorną liberalizacją, która szybko przerodziła się w surowe rządy. Car Aleksander I, mimo początkowych obietnic autonomii dla Królestwa Polskiego, stopniowo zaostrzał swoją politykę represyjną wobec Polaków. Szczególnie dotknęło to młodzież i inteligencję, które były poddawane prześladowaniom, aresztowaniom i zsyłkom na Syberię. Mickiewicz, będąc świadkiem tych wydarzeń, przedstawił w dramacie autentyczne postacie i wydarzenia, nadając im wymiar symboliczny i uniwersalny.
Dramat łączy w sobie elementy realistyczne z fantastycznymi, przedstawiając zarówno rzeczywiste wydarzenia historyczne, jak i wizje profetyczne. Główny bohater, Konrad, jest alter ego samego poety i reprezentuje duchowe rozterki całego narodu polskiego. Utwór porusza fundamentalne pytania o sens cierpienia narodu, rolę jednostki w historii oraz konflikt między pragnieniem zemsty a chrześcijańskim miłosierdziem. Mickiewicz wykorzystał w dramacie innowacyjną formę, łącząc różne gatunki literackie: od scen realistycznych po wizyjne, od dialogów po monologi, tworząc dzieło przełomowe dla polskiej literatury romantycznej.
