Scena I Dziadów cz. 3

Scena I Dziadów cz. 3 rozgrywa się w Wigilię Bożego Narodzenia 1823 roku w celi Konrada. Więźniowie gromadzą się, by dzielić się swoimi doświadczeniami prześladowań ze strony rosyjskiego zaborcy.

Highlight: Szczególnie poruszające jest opowiadanie Jana Sobolewskiego o wywózce młodzieży ze szkół litewskich i żmudzkich na Syberię.

W reakcji na te opowieści Konrad zaczyna śpiewać pieśń zemsty z refrenem "Zemsta, zemsta, zemsta na wroga, z Bogiem i choćby mimo Boga!". Ta pieśń wywołuje niepokój księdza, który uważa ją za "szatańską".

Quote: "Zemsta, zemsta, zemsta na wroga, z Bogiem i choćby mimo Boga!"

W odpowiedzi na zarzuty księdza, Konrad wygłasza Małą Improwizację, w której mówi o swojej zdolności poznania przyszłych dziejów Polski. Ta scena stanowi preludium do kluczowego momentu dramatu - Wielkiej Improwizacji.

Scena II - Wielka Improwizacja Dziadów cz. 3

Wielka Improwizacja Dziady cz. 3 to jedna z najważniejszych scen całego utworu. Osamotniony Konrad w swoim monologu żąda od Boga władzy nad duszami ludzi.

Highlight: Konrad, jako poeta i wybitna jednostka, uważa się za równego Bogu i pragnie być przywódcą narodu.

Milczenie Boga doprowadza Konrada do granic bluźnierstwa. Podjudzany przez Złe Duchy, decyduje się na ostateczny krok - nazywa Boga carem, czyli największym wrogiem.

Quote: "Boże-Carze!"

Ta scena ukazuje wewnętrzny konflikt Konrada, jego bunt przeciwko Bogu i pragnienie władzy nad narodem. Wielka Improwizacja Dziady cz. 3 kończy się utratą przytomności przez Konrada, co symbolizuje jego duchowy upadek.

Scena III Dziadów cz. 3

W Scenie III Dziadów cz. 3 nieprzytomny Konrad leży na podłodze, a nad nim pochyla się ksiądz Piotr. Ta scena stanowi kontrast do poprzedniej Wielkiej Improwizacji.

Highlight: Ksiądz Piotr, pełen pokory i skromności, prosi Boga o odpuszczenie win Konradowi.

Nad głową księdza Piotra unoszą się archanioły, które dyskutują o Konradzie. Wskazują na jego wady, ale jednocześnie przypominają o jego miłości do ludzi.

Quote: "Panie! Otom ja sługa dawny, grzesznik stary, / Sługa już spracowany i niegodny nadgrody..."

Ta scena podkreśla rolę pokory i modlitwy w przeciwieństwie do pychy i buntu Konrada. Pokazuje też, że mimo upadku, Konrad wciąż może liczyć na Bożą łaskę dzięki wstawiennictwu innych.

Scena IV i V Dziadów cz. 3

Scena IV Dziadów cz. 3 przenosi akcję do jednego z dworków, gdzie młoda dziewczyna Ewa doznaje mistycznego zjednoczenia z Absolutem podczas snu.

Highlight: Sen Ewy jest pełen symboliki i tajemniczości, zapowiadając duchowy ratunek dla poety-Konrada.

Scena V powraca do celi księdza Piotra po zakończeniu egzorcyzmów. Ksiądz modli się, leżąc krzyżem na znak pokory.

Quote: "Panie! czymże ja jestem przed Twoim obliczem? / Prochem i niczem;"

Bóg zsyła na niego widzenie, w którym Polska jawi się jako Chrystus narodów. To widzenie stanowi kluczowy element mesjanistycznej wizji Mickiewicza.

Definition: Mesjanizm to idea, według której naród polski, poprzez swoje cierpienia, ma do spełnienia szczególną misję dziejową - zbawienie ludzkości.

Te sceny wprowadzają mistyczny i religijny wymiar do Dziadów cz. 3, łącząc los Polski z męką Chrystusa i zapowiadając jej przyszłe zmartwychwstanie.

Scena VI-IX Dziadów cz. 3

Ostatnie sceny Dziadów cz. 3 przenoszą akcję do różnych miejsc i środowisk, ukazując szerszy obraz społeczeństwa pod zaborem rosyjskim.

Scena VI przedstawia koszmarny sen Senatora, symbolizujący wyrzuty sumienia prześladowcy Polaków.

Scena VII rozgrywa się w salonie warszawskim, gdzie literaci unikają tematów politycznych i patriotycznych.

Quote: "Nasz naród jak lawa, / Z wierzchu zimna i twarda, sucha i plugawa, / Lecz wewnętrznego ognia sto lat nie wyziębi..."

Scena VIII ukazuje audiencję u Senatora, gdzie matka Rollisona bezskutecznie błaga o pomoc dla syna.

Highlight: Ta scena demaskuje cynizm i bezduszność carskich urzędników.

Scena IX, rozgrywająca się rok później, przedstawia obrzęd dziadów, na który nie przybywa żaden duch.

Te sceny dopełniają obraz społeczeństwa polskiego pod zaborem, ukazując różne postawy wobec sytuacji politycznej i narodowej.

Prolog Dziadów cz. 3

Prolog Dziadów cz. 3 rozgrywa się 1 listopada 1823 roku w celi klasztornej zamienionej na więzienie w Wilnie. W centrum wydarzeń znajduje się śpiący Więzień, o którego duszę walczą dobre i złe duchy.

Highlight: Kluczowym momentem jest przebudzenie się Więźnia i dokonanie przez niego symbolicznej przemiany z Gustawa w Konrada.

Ta metamorfoza symbolizuje przejście od romantycznego kochanka do patrioty gotowego poświęcić się dla ojczyzny. Konrad kreśli na ścianie celi znamienny napis: "Tu zmarł Gustaw $...$ narodził się Konrad", co stanowi punkt zwrotny w jego życiu i w całym utworze.

Definition: Gustaw to romantyczny kochanek porzucony przez ukochaną, natomiast Konrad to patriota, którego miłość do kobiety zastępuje miłość do narodu.

Ta scena ustanawia główny motyw Dziadów cz. 3 - przemianę jednostki w kontekście walki narodowowyzwoleńczej.