"Lalka" Bolesława Prusa ukazuje realizację haseł pozytywistycznych w XIX-wiecznej Polsce, skupiając się na pracy u podstaw i pracy organicznej. Powieść krytycznie ocenia wdrażanie tych idei, ukazując trudności i opór społeczny wobec postępowych działań.
- Praca u podstaw i praca organiczna napotykają na znaczne przeszkody w polskim społeczeństwie
- Główni bohaterowie, jak Wokulski, próbują realizować ideały pozytywistyczne, ale spotykają się z niezrozumieniem
- Powieść krytykuje bierność arystokracji i brak współpracy między warstwami społecznymi
- "Lalka" przedstawia apoteozę pracy jako siły uszlachetniającej jednostkę i poprawiającej los ogółu