Językoznawstwo

Alternatywny zapis:

boku Napoleona: - z francuskiego (galicyzmy) np. gorset, dama, batalion, fryzjer, szarza, dragon. LXIX zabory: - 2 niemieckiego (germanizmy) np. frajda, heblować, fest, być w posiadanu, - 2 rosyjskiego (rusycyzmy) np. na siłę, podpaść komuś, @ndat kodeve 1945r.- 1989r.- zależność Polski od Rosji po II w's: - 2 vosyjskiego (rusycyzmy) np. sputnik, agitka, towanyse, z wielkiej litery, swoTocz, polibiuro. po 1989 r.: - z angielskiego (anglicyzmy) np. adidasy, flesz, ksero, menadżer, wideo. RODZAJE LITERACKIE ZIRYKA podmiot liryczny / hymn, oda, sonet EPIKA 1 narrator 1. religijne, •1. żałobna (= funeralna), 3-osoboko 1-osobouo (wszechwiedzący, (ograniczona ob'ektyuny, zdystansowany, emocjonalny, spoza świata predstawionego) -typy lingki ze względu na temat (problematyka): • liryka patriotyczna, ● pomieść, opowiadanie, novela wiedza, subiektyuny, uczesthin wydarzeń) •1. mitosna (nplerotyczna), •1. propagandous, •1. refleksyjna (np. 1. refleksyjno-filozoficzna). (odio tanto do Monkretnej filozofil) DRAMAT ukryty w didashaliach (tebing b) ze względu na kreację podmiotu ( budowa techniczna i gramatyczna): • 1 os. 1.poj. (np. mój,ide) • 1 os. 1. mn. (np. nasz, idziemy) 1. podmicu zbiorowego: Lniekiedy • 2 os. 1. poj. /1. mn. (np. twój, wasz, idź, idźcie) •3 os. 1. poj./1. mn. (jego, ich, jej, idą, idzie) 1. bezpośrednia: podmiot możemy utożsamić z autorem → 1. bezpośrednia wyznania (osobowa), podmiotu nie można utożsamić z autorem 1. bezpośrednia maski. 1 komedia, tragedia podmiot mówi 1. zwrotu do adresata: 1.apelu- gdy podmiot oczekuje, żąda od adresata określonej postanty Ipośrednia: L1.opisowa, L1. narracyjna. style funkcjonalne 4 STYL ARTYSTYCZNY (pisany): • różnorodna składnia, bogate stownictwo (synonimy), • dominacja funkcji poetyckiej, • liczne środki językowe - głównie metafory (obrazowość), • możliva obecność elementów innego stylu. w imieniu zbioro word L STYL POTOCZNY (mówiony, zapisany → język internetu): ekspresywność, • liczne związki frazeologiczne i kolokwializmy • nazwy konkretne, humor, • skrótowość, · składnia luźna, Z • započycrenia gwar środowiskowych i języków obcych, poufotość, bezceremonialność (wulgarność). STYL NAUKOWY (głównie pisany): ● terminy naukowe, • wyrazy abstrakcyjne, • zdania wielocztonowe, oznajmujące, • bez ekspresji (dystans), ● logiczność i spójność kompozycji. STYL URZĘDOWY (pisany- prepisy, podania) : ● schematyczność, utarte zwroty, • różna terminologia, • dążenie do jasności (rozbudowane zdania pojedyncze i krótkie zdania złożone), "nie pal"), ● często tryb rozkazujący (rokazy • formy bezokolicznika (zakazy - "zabrania się palic"), strona bierna, bezosobowe czasowniki ● ustalony porądek kompozycyjny (punkty, paragrafy). ↳ styl retoryczny (mósriony): dominuje funkcja impresywna, ● figury stylistyczne (głównie powtórenia, pytania retoryczne, apostrofy) • Szablony frazeologiczne, • składnia jasno ujmująca tok rozumowania, ale STYL PUBLICYSTYCZNY (pisany i mówiony) : ● • dąży do precyzji i zwięzłości, no odbiorce emocjonalność, konstrukcje obrazowe i sugestywne, ukierunkowanie (funkcja impresywna), na informację (funkcja informatycina), • w krótkich notatkach ukierunkowanie • aktualna tematyka, ● połączenie języka potocznego z terminami różnych dziedzin. frazeologizme FRAZEOLOGIZM połączenie dwóch lub więcej wyrazów, którego znaczenie jest odmienne. od sensu dyktowanego prez poszczególne stowa składające się na związek. w oryginalny sposób. Z IDIOM wyrażenie właścive tylko danemu językowi niedające się dostownie prettumaccy c na inny język, bywa utażsamiany ze związkiem frazeologicznym. L podział frazeologizmów: a) kryterium formalne - ze względów gramatycznych: wyrażenie- ośrodkiem jest zwykle neczownik, przymiotnik, imiesłów przymiotnikowy, przysłówek (np. dużo odpadów", 11 czerwone i czavne"), ● ● • fraza sa to zdania lub równoważniki zdań, do fraz zalicza się: przysłowia, sentencje (np. wyszło szydło z worka"), • zwrot - ośrodkiem jest czasownik lub imiesłów przysłówkowy (np.,, biorąc pod uwagę", kochać kogoś na zabój") b) kryterium semantyczne - znaczenie: luźne - każdy człon zachowuje swoje znaczenie (np." drewniany dom,.), • stałe związki, których składniki nie mogą ulegać zmianie, bo zmieni się ich treść (np. "patneć przez różowe okulary", "drzeć z kim's kotÿ), ● Tączliwe połączenia wyrazowe, których składniki są silnie powiązane znaczeniowo, są to połączenia bardziej utarte niż luźne, ale nie zawierają jeszcze składników o zatartym znaczeniu (np. "dobić targu,.). • L przykłady frazeologizmów pochodzących 2: s Tup • Biblii "hiobowa wieść", neź niewiniątek", ,, plagi egipskie", zmienić się w "1 soli", "zakazany owoc", "egipskie ciemności.., niemiemy Tomasz",,,umywać ręce". 19 • paralelizm składniowy - powtónenie w ciągu jednej wypowiedzi zdań i ich składników, (np. BTogostawieni... albowiem / BTogostameni... albowiem...), antyku - " nić Ariadny","syzyfowa praca", „koń trojański", „pięta Achillesa", stajnia Augiasza", "kości zostały Rucone... "między Scyllą, a Charybdą" -styl biblijng CECHY STYLU BIBLIJNEGO: fragmentaryczność - tylko główne informacje, niedookreślenia, wielospójnikowość - wprowadzanie : Tączenie zdań spójnikami (głównie "i" oraz "a"), imiesTowone równoważniki zdań - zwłaszcza z imiesłowem zakończonym na - Tszy, - uszy, • zaimki dzierżawcze po wyrazie określonym (np. mego, mój, moja, swą), inwersja- szyk prestawny (np. żył mąż pewien w ziemi Uz. zamiast W ziemi Uz żył pewien mąż ● • dominacja składni współrzędnej, • Stosowanie mowy niezależnej - w celu przytaczania czyichś wypowiedzi, ● . charakterystyczne porównania, metafory i symbole, archaizmy (np. Oblubieniec, Oblubienica, dziecię, jeśliś jest), podział na wersety - odc. tekstu składające się na część znaczeniową i rytmiczng. jezyk interneter CECHY KOMUNIKACJI INTERNETOWEY: multimedialność, -dialogiczność, komunikowanie masowe, ograniczone odczytywanie kontekstu, - specyficzny język, inny uklad-nielinearny (hipertekst), nadużywanie anglicyzmów. CECHY JĘZYKA: skrótowość, kolokwialność (potocyzmy), - duża ekspresywność (nejt), - ograniczenie interpunkcji, Lakronimy - skróty dłuższych wyrażeń, nadziej Pojedynczych słów, zwykle zapożączenia z angielskiego (np. 20L (lots of laugh)-dużo śmiechu, BBS (be back soon). będę wkrótce, F2F (face to face) - osobiście, cb- ciebie, tb-tobie, jj-już jestem, zw-zakaz wracam). - nievespektovanie zasad ortografii, wykorzystywanie środków niejęzykowych (np-emotikony), schematy językowe. • ucięcia (np. nava- na razie, komp-komputer, do zoba/do zo - do zobaczenia). NETYKIETA-konsekwencją nie respektovania jest usunięcie z forum (dostać bana) np. zakaz używania wulgaryzmów, nadużywanie emotikonów, wysyłanie spamu, pisanie tylko wielkimi literami → "krzyczenie". schemat aktu komunikacji ↳ FORMY KOMUNIKACJI: • strony oficjalne (nądowe, fundacji, gazet itp.), • forum internetowe, • czaty, • e-mail, • portale społecznościowe, ● blogi. Lhack mowa (leet speak)- użycie zapisu fonetycznego, celowe opuszczanie i zamienianie liter, stosowanie cyfr (np. j00-ty, 4U-dla ciebie, W8ume-poczekaj na mnie). KOMUNIKAT-informacja KOD-system znaków (stownictwo i gramatyka) KONTAKT-sposób przekazywania informacji: bezpośredni, pośredni (pp.TV, radio) KONTEKST- okoliczności stanowiące przyczynę aktu komunikacji funkcje komunikantów NAVANCA INFORMATYWNA FUNKCJA EKSPRESYNNA- ukierunkowanie wypowiedzi na emocje mówiącego, uczucia związane są z tematem wypowiedzi lub jej odbiorcą; dominuje w zapisach prywatnych listy, pamiątnik, dziennik czy w poezji; podmiot domyślny "je" •FUNKCYA INFORMATYUNA wykrykniki, ważna jest intonacja i iloczas (długość nekazuje wiedzę o świecie zewnętrznym; dominuje trwania głoski), a w poezji- wyrazy ekspresywne. , pracach naukowych; zdania oznajmujące poj. i T., czas przeszły, czasowniki w 3 osobie. BENE FUNKCJA FATYCZNA ona do nawiązania lub podtrymania kontaktu omiędzy rozmówcami: powitania, podtrzymywania kontaktu, pożegnania; krótkie wypowiedzi, wykrzyknienia, np. wram, tobie. formuly grecznośdove, równowaźniki zdań. 770 KSPRESYWNA POETYCKA SPRAWCZA (nadauca) FATYCZNA IMPRESYUNA (odbiorca) ODBIORCA FUNKCYA SPRAUCZA Rekoronie o takaj sile towarzyszy To ludom kultur siehotnych np. uroczysta przysięgi, zaklęcia-formuły sTowne stanowiące waing część obrędów, proces sądowy (zeznania). •FUNKOJA IMPRESYWNA próba naklonienia odbiorcy do jakiś działań, przyjęcia określonych postaw; dominuje w reklamie, polityce, w języku nauczycieli i rodziców; tr rozkazujący, pytania retoryczne, czasownik: musieć, treba, zwroty do odbiorców • FUNKCJA POETYCKA zwraca uwagę na sam tekst i na jego budowę, obecna głównie w poezji, zamera frodk: artystyczne. reklama L CEL: prekazanie informacji handlowych i wywieranie presji stymulującej do zakupu określonego produktu lub pnekonania do określonej idei: · krótkoterminowe: sprzedaż produktu, • długoterminowe: np. budowanie wizerunku firmy. FUNKCYA: impresynna = perswazyjna (inaczej pnekonywanie). ↳ FORMA : krótkim czasie, kampanie reklamowe - większa skuteczność, różnorodna- ogłoszenie w gazecie, bilboardy, spoty, foldery, promacje, Sponsoring, marketing multimedialny (internet), wspieranie celów charytatywnych, konkursy. syntetyczna jak najwięcej informacji w • cykliczna RODZAYE: ● komercyjna- nastawiona na zwiększenie sprzedaży, • Społeczna - ukazuje problemy, by zwiększyć społeczną wrażliwość na różne problemy (np. głód dzieci akcja "Pajacyk", pedofilia "Dziecko w sieci", wypadki drogone "Młodzi kievoncy", premос → "во zupa бута zа stona "). ↳YĘZYK W REKLAMIE: • nazwa firmy (marka) i produktu - nazwa ost nezona (często "isplevana" celebrytą), • dłuższy tekst - ogłoszenia, foldery, • hasto reklamowe- SLOGAN (np. aspiryna - "na chorobę Ci inne środki"). ↳ SLOGAN-opis: krótkie, Tatwe do zapamiętania, często dowcipne hasTo, • środki językowe: odwołania do związków frazeologicznych, neologizmy, współbrzmienia, homonimia, parafrazy, styl potoczny, powtórenia, wyrazy wartościujące pozyty unie, apostrofy, stopniowanie przymiotników / przysłówkach, zaimki dzierżawcze, znaczący zapis dużą literą, homofonia + 1 dźwięk, różne pisownia (np. more, może) KONTROWERSYYNE TEMATY REKLAM: • prekonania religijne, tożsamość narodowa, • agresja, brutalność, cierpienie • seksualność, seks, nagość, wulgarność. brydota, RETO RYKA sztuka piękneдо Pnemawiana, logicznego konstruowania wypowiedz: i skutecznego przekonywania PERSWAZYA Sztuka prekonywania, naktaniania, sugerowania pożądanych interpretacji/ocen, jej odmiany to: agitacja i propaganda NAJPOPULARNIEJSZE CHWYTY ERYSTYCZNE tworzenie falszywych tańcuchów przy czynowo-skutkowych, nieuzasadnione uogólnienia, zastępowanie argumentów odwołaniami do autorytetów, ostneganie pred nekomymi negatywnymi konsekwencjami, stosowanie argumentów ad personam, czyli atakowanie, obrażanie rozmówcy. -stylizacja językowa STYLIZACJA JĘZYKOWA → polega ona na umyślnym naśladowaniu elementów określonego stylu, który jest charakterystyczny dla danego autore, epoki u wypouiedzi czy środowisha; zabieg ten stosuje się w celu zwiększenia komunikatywnośći przekazu. ↳ GŁÓWNE ODMIANY STYLIZACYi JĘZYKOWEY: a) archaizacja - wprowadzenie do wypowiedzi archaizmów, stosowana jest często w powieściach historycznych, a jej celem jest oddanie kolorytu danej epoki; rodzajem archaizacji jest styl biblijny; jej główne cechy to: podział na wersety, prysTowia, podniosły charakter, krótkie zdania. b) kolokwializacja- wprowadzenie do wypowiedz: kolokwializmów, służy to uwypukleniu i jego środowiska społecznego oraz skutkuje urealnieniem. wypowiedzi, stylizacja środowiskowa - ogranicza się do leksyki i frazeologii cech bohatera c) dialektyzacja (stylizacja gwarowa)- wprowadzenie do wypowiedzi różnych dialektyzmów, służy to zindywidualizowaniu języka bohatera i ukazanie lokalneg kolorytu.