Alternatywny zapis:

sztukach o tragicznych losach władców Teb i ich potomków przekonywał, że człowiek jest bezsilny wobec wyroków losu, ale równocześnie podkreślał potrzebę moralnego wyboru, nawet jeśli dokonuje się go w sytuacji pozornie bez wyjścia. W jego dramatach ważną rolę odgrywa psychologia postaci. Eurypides-wprowadził do tragedii wiele posatco kobieet i wnikliwie analizował motywy ich postępowania. Ograniczył rolę wątków religijnych, a wzniosłych herosów zastąpił bohaterami z krwi i kości. Ajschylos - tworzył tragedię, w których ukazywał uniwersalne problemy moralne. Najważniejszym tematem jego dzieł problem winy i kary. Tworzył monumentalne postacie, które bardziej ucieleśniały okreśolne wartości, niż pokazywały rzeczywistych ludzi. Mit o rodzinie Labdakidów Labdakidzi - mityczny ród grecki obejmujący potomków Labdakosa. Jego członkami byli Lajos, Polinik, Eteokles i Ismena. 1. Przepowiednia (zabicie ojca, ślub z matka). 2. Porzucenie Edypa przez rodziców. 3. Adopcja" Edypa. 4. Wizyta Edypa w wyroczni. 5. Ucieczka Edypa z Koryntu. 6. Droga do Teb (mniejsza urodzenia). 7. Zabicie starszego faceta (Lajosa - ojca). [I część przepowiedni] 8. Rozwiązanie zagadki Sfinksa. 9. Ślub z Jokastą (matka). [II część przepowiedni] 10. Czworo dzieci Edypa i Jokasty. Król Edyp Osoby: - Edyp Kapłan Kreon chór Teban Tyrezjasz Jokasta posłaniec z Koryntu sługa Lajosa posłaniec domowy Budowa dramatu: - - prolog (wprowadzenie do tematu) parodos (I pieśń chóru) epejsodion I (aktorzy i komentarze chóru) stasimon I (chór) epejsodion II stasimon II epejsodion III stasimon III epejsodion IV stasimon IV exodos (podsumowanie) 1. Dobre czasy dla Teb. 2. Katastrofy w mieście. 3. Wizyta Edypa w wyroczni. trzeba szukać zabójcy króla Lajosa 4. Poszukiwania Kreona, informacja o śmierci Lajosa w wąwozie. EDYP może zakończyć śledztwo → „śmierć" miasta rozwiązać zagadkę śmierci Lajosa (to on tam jest zabójca) → uratować Teby - potępienie Edypa Cechy tragedii greckiej zasada 3 jedności czas (24 godziny) miejsce (w jednym miejscu) akcja (I problem) 3 aktorów na scenie (max) - - obecność chóru konieczny konflikt tragiczny (sytuacja bardzo trudnego wyboru) zasada decorum - w tragedii mówi się tylko poważnie (bez żartów) nie może być brutalnych scen celem tragedii było osiągnięcie katharsis (oczyszczenie przez strach lub litość) Między ,,Królem Edypem" a Antygona" 1. Wygnanie Edypa. 2. Ustalanie podziału władzy między synów Edypa: Eteoklesa i Polinejkesa. 3. Eteokles jako pierwszy król Teb, bez rezygnacji. 4. Polinejkes zawiedziony, oszukany, emigruje. 5. Ślub Polinejkesa w obcym kraju. 6. Najazd Polinejkesa na Teby z wojskami teścia. - 7. Polinejkes uznany za zdrajcę. 8. Walka Eteoklesa z Polinejkesem (śmieć obu). 9. Kreon władcą Teb. 10. Zakaz grzebania zwłok Polinejkesa (bo to zdrajca). Konflikty tragiczne Konflikt wewnętrzny: - pochować + śmierć nie pochować + wyrzuty sumienia Konflikt z Kreonem Antygona prawo boskie prawo rodzinne → trzeba grzebać zmarłych Kreon trzeba ukarać zdrajcę chęć uporządkowania kraju po wojnie pokaz władzy Horacy - poeta rzymski. Autor pieśni - w swoich zbierał swoje przemyślenia na różne tematy, m.in. sławy poetyckiej, przemijania, wartości życia. Ideały Horacego: „złoty środek" [aurea mediocritas] - zadowolenie się z tego co się ma, pamiętajmy o zmienności losu Przyczyny wojny trojańskiej 1. Kłótnia o jabłko niezgody. 2. Zwycięstwo Afrodyty (bo obiecała Parysowi najpiękniejszą kobietę na nie wszystek umrę [non omnis moriar] wybudowałem pomnik [exegi monumentum] ziemi). 3. Powrót Parysa na dwór w Troi. 4. 5. Porwanie Heleny. 6. Początek wojny trojańskiej. 7. Przybycie Achillesa. 8. Spór Achillesa z Agamemnonem i wycofanie się z walki. - Cechy eposy homeryckiego inwokacja, bezpośredni zwrot autora we wstępie utworu do muz z prośbą o natchnienie obiektywizm i zdystansowanie się autora wobec opisywanych wydarzeń paralelizm: równoległość dwóch akcji - w świecie bohaterów i świecie bogów mitologiczna motywacja zdarzeń: wola bogów główną motywacją działania postaci ziemskich decydowanie o końcowym wyniku akcji przez przeznaczenie, któremu podlegali zarówno ludzie jak bogowie, a nawet Zeus wplatanie szeregu epizodów w główny tok akcji opis scen batalistycznych (pojedynki, bitwy oblężenia) realistyczny i szczegółowy opis przedmiotów i sytuacji podniosły, patetyczny styl, bogaty w stałe epitety i porównanie (tzw. homeryckie) miara wierszowa - heksametr - Udział Parysa w poselstwie do Sparty. - Cechy rycerza doskonałego: z królewskiego rodu przystojny dobrze zbudowany męski odważny dobrze walczy Mitologia w języku - związki frazeologiczne: - koń trojański [zdobycz przynoszącą zgubę, złowrogi, niebezpieczny podarunek] pięta Achillesa [słaby punkt] - jabłko niezgody [przyczyna konfliktu, kłótni] stajnia Augiasza [miejsce bardzo zaniedbane, przeważają w nim śmieci] róg obfitości [symbol dostatku i dobrobytu] pod egida [pod opieką, przywództwem] po nitce do kłębka [dojść/trafić do celu] syzyfowa praca [praca bez celu, sensu] ikarowy lot [cel szybko osiągnięty, ale równocześnie kończący się niepowodzeniem] męki Tantala [nieustające cierpienie, wypływające z braku możliwości osiągnięcia czegoś] nić Ariadny [pomoc w rozwiązaniu skomplikowanego problemu, ułatwienie trudnego zadania] puszka Pandory [symbol nieszczęścia] węzeł gordyjski [problem trudny do rozwiązania] paniczny strach [panika, nagły napad lęku, przerażenia] syreni śpiew [coś, co jest kuszące, zwodnicze]