Obraz inteligencji i chłopów w "Weselu" Stanisława Wyspiańskiego
"Wesele" Stanisława Wyspiańskiego to dzieło, które w sposób krytyczny i przenikliwy ukazuje relacje między inteligencją a chłopstwem na przełomie XIX i XX wieku. Autor demaskuje w nim mit jedności narodowej w Weselu, przedstawiając złożoność i problematyczność stosunków społecznych w ówczesnej Polsce.
Definicja: Chłopomania w Weselu to powierzchowna fascynacja inteligencji wsią, przejawiająca się m.in. w zawieraniu małżeństw między przedstawicielami obu warstw społecznych.
Inteligencja, znudzona dekadenckim życiem miejskim, szukała na wsi ucieczki od pesymizmu, apatii i bierności. Jednakże, jak ukazuje Wyspiański, fascynacja ta miała charakter powierzchowny i naiwny.
Przykład: Przejawem chłopomanii było naśladowanie przez inteligencję wiejskich zachowań, zachwyt nad folklorem, obyczajami, strojami ludowymi oraz idealizacja siły fizycznej i prostych zasad moralnych chłopów.
Wyspiański demaskuje również szereg mitów narodowych funkcjonujących w świadomości inteligencji:
-
Mit chłopa-Piasta: Wiara w chłopa jako spadkobiercę włościańskiej dynastii, mającego podnosić prestiż wsi. W rzeczywistości chłopi w "Weselu" są przedstawieni jako prości, skłonni do bójek i niezainteresowani sprawami narodowymi.
-
Mit chłopa-kosyniera: Przekonanie o gotowości chłopów do walki o niepodległość. Wyspiański pokazuje, że choć chłopi deklarują chęć walki, brakuje im świadomości politycznej.
Cytat: "Niech na całym świecie wojna, byle polska wieś zaciszna, byle polska wieś spokojna" - Dziennikarz
-
Mit wsi arkadyjskiej: Idealizacja wsi jako miejsca ucieczki od złowrogiego świata. Autor konfrontuje to wyobrażenie z rzeczywistością wiejskiego życia.
-
Mit jedności narodowej: Przekonanie o wspólnocie wyższych warstw społecznych z chłopstwem, które Wyspiański poddaje krytyce, ukazując głębokie podziały społeczne.
Highlight: Obraz społeczeństwa polskiego w Weselu jest złożony i krytyczny. Wyspiański ukazuje przepaść między idealistycznymi wyobrażeniami inteligencji a rzeczywistością wiejskiego życia, podważając tym samym mit solidaryzmu narodowego.
Podsumowując, "Wesele" Stanisława Wyspiańskiego to dzieło, które w sposób mistrzowski demaskuje mity narodowe i społeczne, ukazując skomplikowane relacje między inteligencją a chłopstwem w Polsce przełomu wieków. Autor krytycznie analizuje zjawisko chłopomanii, podważając idealistyczne wyobrażenia o jedności narodowej i sile witalnej polskiej wsi.
