Motywy literackie stanowią fundamentalny element analizy dzieł w programie szkolnym, szczególnie istotny podczas przygotowań do egzaminu ósmoklasisty.
W kontekście motywów literackich w lekturach kluczowe znaczenie mają uniwersalne tematy, które przewijają się przez różne utwory. Motyw miłości możemy odnaleźć w "Romeu i Julii" Szekspira, gdzie przedstawiona jest jako siła zdolna pokonać wszelkie przeciwności. W "Małym Księciu" miłość przybiera formę przyjaźni i odpowiedzialności, co stanowi doskonały przykład do wykorzystania w rozprawce. Motywy literackie takie jak patriotyzm szczególnie wyraźnie występują w "Kamieniach na szaniec", gdzie młodzi bohaterowie poświęcają życie dla ojczyzny. Warto zwrócić uwagę na motyw władzy w "Balladynie" Słowackiego, który pokazuje jej destrukcyjny wpływ na człowieka.
Opracowania lektur do egzaminu ósmoklasisty powinny uwzględniać różnorodne interpretacje motywów. Na przykład motyw dojrzewania pojawia się w "Syzyfowych pracach" Żeromskiego, gdzie główny bohater przechodzi przemianę świadomościową i ideową. W "Zemście" Fredry odnajdujemy motyw konfliktu pokoleń i sporu sąsiedzkiego, który można wykorzystać pisząc o różnych aspektach ludzkiej natury. Motywy w lekturach klasa 8 obejmują również temat samotności (widoczny w "Latarniku" Sienkiewicza) czy przyjaźni (przedstawiony w "Małym Księciu"). Każdy z tych motywów może zostać wykorzystany jako argument w rozprawce egzaminacyjnej, dlatego warto znać ich różnorodne przykłady i konteksty interpretacyjne. Szczególnie przydatne są motywy literackie tabela, które systematyzują wiedzę i ułatwiają przygotowanie do egzaminu.
