Adam Mickiewicz stworzył Oda do młodości jako manifest programowy, wyrażający postulaty ideowe i artystyczne twórcy i pokolenia literackiego. Utwór został napisany w 1820 roku w Wilnie i należy do gatunku od, będąc jednocześnie kontrastem dwóch światów: świata starego i świata młodego.
Stary świat, reprezentujący doba oświecenia, jest opisany jako szary, ponury, ciemny, pozbawiony marzeń, ambicji i perspektyw, pogrążony w smutku i skupiony na sobie. Jest zacofany, nienowoczesny, leniwy, bez życia i serca. Z drugiej strony, świat młody jest przedstawiony jako coś nowoczesnego, świeżego, lepszego, pełnego marzeń, ambicji i nowych horyzontów, dodającego chęci i energii.
Oda do młodości to utwór pochwalny lub dziękczynny na ważny temat, utrzymany w wyniosłym lub patetycznym stylu. Ukazuje kontrast dwóch sprzecznych światów, co manifestuje potęgę romantyzmu i słabość oświecenia, a także walkę romantyków z klasycystami.
Przedstawiciele romantyzmu są pełni zapału, energii i motywacji, w przeciwieństwie do przedstawicieli oświecenia, którzy kierują się rozumem i doświadczeniem, dołującym światem, na wymarciu.
Oda do młodości jest wezwaniem do zbiorowego działania, stawiającym przed młodym pokoleniem szczytne cele i ideały. Poeta wyraża swoje żądanie podporządkowania celów osobistych dobru ogółu w wartościach takich jak młodość i braterstwo, widząc gwarancję powodzenia przebudowy świata.
Jest to postulat o walkę o świat lepszy i o jego przemianę, stanowiący uniwersalne wezwanie do czynu, który na pewno skończy się zwycięstwem. Oda do młodości jest wychwalaniem młodości, prezentującym walkę dwóch sprzecznych światów i manifestującym cechy romantyczne i oświeceniowe.
