Orzeczenie odgrywa kluczową rolę w tworzeniu zdań. Wypowiedzenie bez orzeczenia nie może być uznane za zdanie. Istnieją dwa główne rodzaje orzeczeń: czasownikowe i imienne.
Orzeczenie czasownikowe
Orzeczenie czasownikowe jest najczęściej wyrażane za pomocą czasownika w formie osobowej. Może również być wyrażone bezosobową formą czasownika zakończoną na "-no" lub "-to". Przykłady takich orzeczeń to: "można", "trzeba", "warto".
Orzeczenie imienne
Orzeczenie imienne składa się z dwóch części: łącznika i orzecznika. Funkcję łącznika mogą pełnić takie czasowniki jak: "być", "stać się", "zostać". Natomiast ormą orzecznika może być rzeczownik, przymiotnik, liczebnik porządkowy, przysłówek, zaimek lub wyrażenie przyimkowe.
Podmiot gramatyczny
Podmiot gramatyczny to rzeczownik lub zaimek rzeczowy występujący w mianowniku.
Podmiot domyślny
Podmiot domyślny nie jest wyraźnie wyrażony w zdaniu, na przykład: "wyruszyli na wycieczkę" (oni).
Podmiot szeregowy
Podmiot szeregowy to kilka wyrazów współrzędnych względem siebie, na przykład: "Maćko i Zbyszko zabłądzili w lesie".
Podmiot logiczny
Podmiot logiczny jest wyrażony rzeczownikiem lub zaimkiem rzeczownym w dopełniaczu i mówi o przybywaniu, ubywaniu lub braku czegoś. Na przykład: "Przybywało (czegoś?) zapasów nie było (kogo?) Danusi przybywało (czego?) doświadczenia".
Zdanie bezpodmiotowe
Zdanie bezpodmiotowe to zdanie, w którym brak jest wyraźnie zdefiniowanego podmiotu. Na przykład: "Trzeba było powiedzieć".
