Strona 1: Podstawy i charakterystyka oświecenia
Oświecenie to epoka w historii kultury europejskiej, której nazwa symbolizuje rozproszenie mroków zabobonu, ignorancji i zacofania przez światło rozumu. Początek oświecenia w Europie datuje się na lata 80. XVII wieku, wraz z publikacją rozpraw Isaaca Newtona w Anglii. Koniec oświecenia w Europie przypada na lata 1789-1799, co zbiega się z rewolucją francuską. Ramy czasowe oświecenia w Polsce to lata 60. XVIII wieku do początku lat 20. XIX wieku.
Główne idee oświecenia obejmowały:
- Rozum jako najlepsze źródło wiedzy i narzędzie poznania
- Prawo naturalne jako nadrzędne wobec norm wywodzonych z religii lub tradycji
- Umowę społeczną jako podstawę ładu politycznego
- Doświadczenie i nauki ścisłe jako kluczowe metody poznawcze
Wielka Encyklopedia Francuska, wydawana w latach 1751-1780, miała na celu popularyzację nauki i była trybuną dla elity intelektualnej epoki.
Highlight: Wielka Encyklopedia Francuska, redagowana przez Denisa Diderota, była kluczowym dziełem oświecenia, mającym na celu upowszechnienie wiedzy naukowej.
Cechy oświecenia obejmowały narodziny nowoczesnego społeczeństwa, charakteryzujące się:
- Liberalizmem w gospodarce, społeczeństwie i ustroju politycznym
- Ideą konstytucji najpierwwUSA,potemwPolsceiFrancji
- Trójpodziałem władzy
- Wolnością i równością obywateli
- Ogłoszeniem "Deklaracji praw człowieka i obywatela"
Definicja: Liberalizm to doktryna polityczna i ekonomiczna podkreślająca wolność jednostki, równość wobec prawa oraz ograniczenie władzy państwowej.
