Przedmioty

Przedmioty

Więcej

Oświecenie w Polsce: Ciekawe Fakty i Filozofowie

Zobacz

Oświecenie w Polsce: Ciekawe Fakty i Filozofowie

Oświecenie to epoka rozumu i postępu, trwająca w Polsce od lat 40. XVIII wieku do lat 20. XIX wieku. Główne idee oświecenia to racjonalizm, empiryzm i dążenie do reform społecznych.

  • Kluczowe pojęcia: racjonalizm, deizm, empiryzm, sensualizm, utylitaryzm
  • Filozofia: empiryzm, filozofia krytyczna Kanta, liberalizm
  • Sztuka: rokoko, sentymentalizm, klasycyzm
  • Literatura: dydaktyzm, propagowanie nowych idei, reformowanie społeczeństwa
  • Teatr: ważna rola Teatru Narodowego
  • Wzorce osobowe: bohater oświecony, bohater sentymentalny, oświecony Sarmata

5.04.2022

87237

oświecenie
ramy czasowe
↳ początek epoki Europa lata 80 XVII w.
Polska lata 40 XVIII w.
↳koniec epoki:
1789-1799-REWOLUCJA FRANCUSKA
Polska:

Zobacz

Filozofia i sztuka epoki oświecenia

Oświecenie notatka krótka na temat filozofii i sztuki epoki:

Filozofia oświecenia charakteryzowała się kilkoma kluczowymi kierunkami:

  1. Empiryzm - głosił, że człowiek rodzi się jako "tabula rasa" (czysta tablica), a fundamentem poznania jest doświadczenie.
  2. Filozofia krytyczna Kanta - twierdziła, że poznanie "rzeczy samej w sobie" jest niemożliwe.
  3. Liberalizm - podkreślał, że prawa naturalne są podstawą moralności, a nietolerancja religijna jest sprzeczna z wiarą i prawem naturalnym.
  4. Filozofia Rousseau - postulowała powrót do natury i krytykę cywilizacji.

W sztuce oświecenia dominowały dwa główne nurty:

  1. Rokoko - charakteryzujące się motywami dworskimi, jasną, pastelową kompozycją i ozdobnymi detalami.
  2. Klasycyzm - cechujący się symetrią, harmonią kompozycji i naśladowaniem wzorów antycznych.

Definition: Sentymentalizm - nurt w sztuce i literaturze oświecenia, charakteryzujący się ukazywaniem uczuciowości i pejzażu w sposób typowy dla literatury sentymentalnej.

Highlight: 3 cechy oświecenia w sztuce: racjonalizm, klasycyzm, sentymentalizm.

oświecenie
ramy czasowe
↳ początek epoki Europa lata 80 XVII w.
Polska lata 40 XVIII w.
↳koniec epoki:
1789-1799-REWOLUCJA FRANCUSKA
Polska:

Zobacz

Literatura i teatr oświecenia w Polsce

Twórcy oświecenia w Polsce odegrali kluczową rolę w rozwoju literatury i teatru. Ważnym wydarzeniem było założenie Teatru Narodowego w 1765 roku przez Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Cechy literatury oświecenia to:

  1. Dydaktyzm - idea "bawiąc, uczyć"
  2. Propagowanie nowych idei i wzorów postępowania
  3. Reformowanie społeczeństwa i państwa
  4. Mecenat królewski
  5. Obiady czwartkowe - spotkania intelektualistów

Główne nurty literatury oświeceniowej to:

  1. Klasycyzm - odwoływanie się do wzorców antycznych, przestrzeganie reguły trzech jedności
  2. Sentymentalizm - ukazywanie wewnętrznych przeżyć twórcy i uczuć innych ludzi, związek z naturą

Example: Najwybitniejsi przedstawiciele polskiego oświecenia: Ignacy Krasicki, Julian Ursyn Niemcewicz, Franciszek Zabłocki, Wojciech Bogusławski.

Highlight: Cechy literatury oświecenia krytyczna: racjonalizm, empiryzm, krytyka zabobonów i przesądów.

oświecenie
ramy czasowe
↳ początek epoki Europa lata 80 XVII w.
Polska lata 40 XVIII w.
↳koniec epoki:
1789-1799-REWOLUCJA FRANCUSKA
Polska:

Zobacz

Wzorce osobowe i popularne motywy oświecenia

Oświecenie najważniejsze informacje dotyczące wzorców osobowych i popularnych motywów:

Wzorce osobowe:

  1. Bohater oświecony - racjonalista, dobry obywatel, patriota, reformator
  2. Bohater sentymentalny - wrażliwy, uczuciowy, melancholijny, zafascynowany naturą
  3. Oświecony Sarmata - przywiązany do tradycji, ale otwarty na reformy

Antywzorce:

  1. Żona modna - bezkrytycznie naśladująca zagraniczną modę, żyjąca ponad stan
  2. Fircyk - powielający obce wzory, lekkomyślny, niepoważny

Popularne motywy:

  1. Ojczyzna i patriotyzm - dobry obywatel gotowy poświęcić się dla ojczyzny
  2. Utopia i podróż - wizja idealnego państwa opartego na sprawiedliwości społecznej
  3. Miłość sentymentalna - perypetie sercowe na tle przyjaznej natury
  4. Arkadia - tęsknota za rzeczywistością wolną od konfliktów, bliska więź człowieka z naturą

Highlight: Cechy literatury oświecenia propagująca nowe idee wzorce: dydaktyzm, racjonalizm, krytycyzm, patriotyzm.

Vocabulary: Arkadia - w literaturze oświeceniowej symbol idealnej krainy, gdzie człowiek żyje w harmonii z naturą.

oświecenie
ramy czasowe
↳ początek epoki Europa lata 80 XVII w.
Polska lata 40 XVIII w.
↳koniec epoki:
1789-1799-REWOLUCJA FRANCUSKA
Polska:

Zobacz

Ramy czasowe i pojęcia epoki oświecenia

Początek oświecenia w Polsce datuje się na lata 40. XVIII wieku, podczas gdy w Europie epoka ta rozpoczęła się już w latach 80. XVII wieku. Koniec oświecenia w Polsce przypada na lata 20. XIX wieku, co zbiegło się z zakończeniem Rewolucji Francuskiej (1789-1799) w Europie.

Nazwa epoki symbolizuje "światło rozumu" rozpraszające mroki zabobonów, ignorancji i zacofania. Oświecenie charakteryzowało się wiarą w rozum jako najlepsze źródło wiedzy. Epokę tę określano również mianem "wieku rozumu" lub "wieku filozofów".

Kluczowe pojęcia epoki oświecenia to:

  1. Racjonalizm - przekonanie, że rozum jest najważniejszym narzędziem poznania.
  2. Deizm - wiara w Boga jako stwórcę świata, który nie ingeruje w jego dzieje.
  3. Empiryzm - pogląd, że rzeczywistość można poznawać poprzez doświadczenie i eksperyment.
  4. Sensualizm - przekonanie, że rzeczywistość poznajemy za pomocą zmysłów.
  5. Utylitaryzm - dążenie do zaspokajania potrzeb jednostkowych, które jest moralne, jeśli przynosi pożytek ogółowi.
  6. Ateizm - negacja istnienia Boga.

Highlight: Oświecenie w Polsce notatka: Epoka ta przyniosła krytyczne podejście do religii, odrzucenie wiary w cuda i zjawiska nadprzyrodzone oraz krytykę kościoła.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Ranked #1 Education App

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

15 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 12 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Oświecenie w Polsce: Ciekawe Fakty i Filozofowie

Oświecenie to epoka rozumu i postępu, trwająca w Polsce od lat 40. XVIII wieku do lat 20. XIX wieku. Główne idee oświecenia to racjonalizm, empiryzm i dążenie do reform społecznych.

  • Kluczowe pojęcia: racjonalizm, deizm, empiryzm, sensualizm, utylitaryzm
  • Filozofia: empiryzm, filozofia krytyczna Kanta, liberalizm
  • Sztuka: rokoko, sentymentalizm, klasycyzm
  • Literatura: dydaktyzm, propagowanie nowych idei, reformowanie społeczeństwa
  • Teatr: ważna rola Teatru Narodowego
  • Wzorce osobowe: bohater oświecony, bohater sentymentalny, oświecony Sarmata

5.04.2022

87237

 

1/2

 

Język polski

5756

oświecenie
ramy czasowe
↳ początek epoki Europa lata 80 XVII w.
Polska lata 40 XVIII w.
↳koniec epoki:
1789-1799-REWOLUCJA FRANCUSKA
Polska:

Filozofia i sztuka epoki oświecenia

Oświecenie notatka krótka na temat filozofii i sztuki epoki:

Filozofia oświecenia charakteryzowała się kilkoma kluczowymi kierunkami:

  1. Empiryzm - głosił, że człowiek rodzi się jako "tabula rasa" (czysta tablica), a fundamentem poznania jest doświadczenie.
  2. Filozofia krytyczna Kanta - twierdziła, że poznanie "rzeczy samej w sobie" jest niemożliwe.
  3. Liberalizm - podkreślał, że prawa naturalne są podstawą moralności, a nietolerancja religijna jest sprzeczna z wiarą i prawem naturalnym.
  4. Filozofia Rousseau - postulowała powrót do natury i krytykę cywilizacji.

W sztuce oświecenia dominowały dwa główne nurty:

  1. Rokoko - charakteryzujące się motywami dworskimi, jasną, pastelową kompozycją i ozdobnymi detalami.
  2. Klasycyzm - cechujący się symetrią, harmonią kompozycji i naśladowaniem wzorów antycznych.

Definition: Sentymentalizm - nurt w sztuce i literaturze oświecenia, charakteryzujący się ukazywaniem uczuciowości i pejzażu w sposób typowy dla literatury sentymentalnej.

Highlight: 3 cechy oświecenia w sztuce: racjonalizm, klasycyzm, sentymentalizm.

oświecenie
ramy czasowe
↳ początek epoki Europa lata 80 XVII w.
Polska lata 40 XVIII w.
↳koniec epoki:
1789-1799-REWOLUCJA FRANCUSKA
Polska:

Literatura i teatr oświecenia w Polsce

Twórcy oświecenia w Polsce odegrali kluczową rolę w rozwoju literatury i teatru. Ważnym wydarzeniem było założenie Teatru Narodowego w 1765 roku przez Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Cechy literatury oświecenia to:

  1. Dydaktyzm - idea "bawiąc, uczyć"
  2. Propagowanie nowych idei i wzorów postępowania
  3. Reformowanie społeczeństwa i państwa
  4. Mecenat królewski
  5. Obiady czwartkowe - spotkania intelektualistów

Główne nurty literatury oświeceniowej to:

  1. Klasycyzm - odwoływanie się do wzorców antycznych, przestrzeganie reguły trzech jedności
  2. Sentymentalizm - ukazywanie wewnętrznych przeżyć twórcy i uczuć innych ludzi, związek z naturą

Example: Najwybitniejsi przedstawiciele polskiego oświecenia: Ignacy Krasicki, Julian Ursyn Niemcewicz, Franciszek Zabłocki, Wojciech Bogusławski.

Highlight: Cechy literatury oświecenia krytyczna: racjonalizm, empiryzm, krytyka zabobonów i przesądów.

oświecenie
ramy czasowe
↳ początek epoki Europa lata 80 XVII w.
Polska lata 40 XVIII w.
↳koniec epoki:
1789-1799-REWOLUCJA FRANCUSKA
Polska:

Wzorce osobowe i popularne motywy oświecenia

Oświecenie najważniejsze informacje dotyczące wzorców osobowych i popularnych motywów:

Wzorce osobowe:

  1. Bohater oświecony - racjonalista, dobry obywatel, patriota, reformator
  2. Bohater sentymentalny - wrażliwy, uczuciowy, melancholijny, zafascynowany naturą
  3. Oświecony Sarmata - przywiązany do tradycji, ale otwarty na reformy

Antywzorce:

  1. Żona modna - bezkrytycznie naśladująca zagraniczną modę, żyjąca ponad stan
  2. Fircyk - powielający obce wzory, lekkomyślny, niepoważny

Popularne motywy:

  1. Ojczyzna i patriotyzm - dobry obywatel gotowy poświęcić się dla ojczyzny
  2. Utopia i podróż - wizja idealnego państwa opartego na sprawiedliwości społecznej
  3. Miłość sentymentalna - perypetie sercowe na tle przyjaznej natury
  4. Arkadia - tęsknota za rzeczywistością wolną od konfliktów, bliska więź człowieka z naturą

Highlight: Cechy literatury oświecenia propagująca nowe idee wzorce: dydaktyzm, racjonalizm, krytycyzm, patriotyzm.

Vocabulary: Arkadia - w literaturze oświeceniowej symbol idealnej krainy, gdzie człowiek żyje w harmonii z naturą.

oświecenie
ramy czasowe
↳ początek epoki Europa lata 80 XVII w.
Polska lata 40 XVIII w.
↳koniec epoki:
1789-1799-REWOLUCJA FRANCUSKA
Polska:

Ramy czasowe i pojęcia epoki oświecenia

Początek oświecenia w Polsce datuje się na lata 40. XVIII wieku, podczas gdy w Europie epoka ta rozpoczęła się już w latach 80. XVII wieku. Koniec oświecenia w Polsce przypada na lata 20. XIX wieku, co zbiegło się z zakończeniem Rewolucji Francuskiej (1789-1799) w Europie.

Nazwa epoki symbolizuje "światło rozumu" rozpraszające mroki zabobonów, ignorancji i zacofania. Oświecenie charakteryzowało się wiarą w rozum jako najlepsze źródło wiedzy. Epokę tę określano również mianem "wieku rozumu" lub "wieku filozofów".

Kluczowe pojęcia epoki oświecenia to:

  1. Racjonalizm - przekonanie, że rozum jest najważniejszym narzędziem poznania.
  2. Deizm - wiara w Boga jako stwórcę świata, który nie ingeruje w jego dzieje.
  3. Empiryzm - pogląd, że rzeczywistość można poznawać poprzez doświadczenie i eksperyment.
  4. Sensualizm - przekonanie, że rzeczywistość poznajemy za pomocą zmysłów.
  5. Utylitaryzm - dążenie do zaspokajania potrzeb jednostkowych, które jest moralne, jeśli przynosi pożytek ogółowi.
  6. Ateizm - negacja istnienia Boga.

Highlight: Oświecenie w Polsce notatka: Epoka ta przyniosła krytyczne podejście do religii, odrzucenie wiary w cuda i zjawiska nadprzyrodzone oraz krytykę kościoła.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Ranked #1 Education App

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

15 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 12 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.