Otwórz aplikację

Przedmioty

818

12 gru 2025

5 strony

Epoka Oświecenia: Główne Idee i Motywy

user profile picture

axxz

@axxz

Oświecenie to okres, w którym rozum i racjonalizm stały się... Pokaż więcej

Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
1 / 5
RAJONALIZM
DEIZM
EMPIRYZM
ATEIZM
SENSUALIZM
,,MONITOR"
OBIADY CZWARTKOWE
ROKOKO
KLASYCYZM
SENTYMENTALIZM
OŚWIECENIE
prawdę o świecie człowie

Filozofia i nurty oświecenia

Podstawą myśli oświeceniowej był racjonalizm - przekonanie, że prawdę o świecie można poznać za pomocą rozumu. Twórcą tego nurtu był Kartezjusz, autor słynnego stwierdzenia "Cogito ergo sum" (Myślę, więc jestem).

Równolegle rozwijały się inne kierunki filozoficzne. Empiryzm głosił, że wiedzę zdobywa się poprzez doświadczenie, a sensualizm podkreślał rolę wrażeń zmysłowych jako źródła wiedzy. W kwestiach religijnych pojawiły się nowe podejścia: deizm uznawał istnienie Boga-Stwórcy, ale odrzucał jego ingerencję w świat, natomiast ateizm całkowicie negował istnienie Boga.

W Polsce ważnym ośrodkiem myśli oświeceniowej były obiady czwartkowe organizowane przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego na Zamku lub w Łazienkach. Uczestniczyli w nich wybitni działacze polityczni, poeci i publicyści, jak Ignacy Krasicki. Towarzyszyło im czasopismo "Monitor", które krytykowało kulturę szlachecką i nadmiar przywilejów, popierając reformy królewskie.

💡 Warto zapamiętać, że oświecenie w Polsce miało szczególny charakter - łączyło europejskie idee racjonalizmu z troską o ratowanie upadającego państwa.

W sztuce i literaturze dominowały trzy główne nurty: klasycyzm (racjonalny, dydaktyczny, przestrzegający zasad), rokoko (eleganckie, finezyjne, związane z kulturą dworską) oraz sentymentalizm (stawiający uczucia ponad rozumem, podkreślający indywidualizm i naturalność).

RAJONALIZM
DEIZM
EMPIRYZM
ATEIZM
SENSUALIZM
,,MONITOR"
OBIADY CZWARTKOWE
ROKOKO
KLASYCYZM
SENTYMENTALIZM
OŚWIECENIE
prawdę o świecie człowie

Gatunki literackie oświecenia

Bajka to jeden z najpopularniejszych gatunków epoki - krótki utwór wierszowany z morałem, w którym zwierzęta reprezentują ludzkie cechy. Ignacy Krasicki stworzył wiele takich utworów, jak "Szczur i kot" (o potrzebie czujności), "Ptaszki w klatce" (o pragnieniu wolności) czy "Jagnię i wilcy" (o prawie silniejszego).

Poemat heroikomiczny stanowił parodię eposu homeryckiego - używał wzniosłego stylu do opisywania błahych tematów, tworząc efekt komiczny. Przykładem jest "Monachomachia" Krasickiego, przedstawiająca wojnę między zakonnikami, która krytykuje ich głupotę i próżniactwo.

Popularnym gatunkiem była też satyra, piętnująca wady społeczeństwa. W utworze "Świat zepsuty" Krasicki jako zatroskany patriota ukazuje ojczyznę jako tonący okręt, nawiązując do toposu ojczyzny. Z kolei w satyrze "Pijaństwo" krytykuje powszechny nałóg, pokazując jak głęboko jest on zakorzeniony w społeczeństwie.

💡 Pamiętaj, że literatura oświecenia miała przede wszystkim cel dydaktyczny - miała uczyć, naprawiać społeczeństwo i wskazywać właściwe wzorce.

Komedia molierowska (od nazwiska francuskiego komediopisarza Moliera) przedstawiała w humorystyczny sposób wady charakteru bohaterów. Jej celem nie była sama intryga, ale raczej wyśmianie negatywnych cech ludzkich poprzez ich przejaskrawienie.

RAJONALIZM
DEIZM
EMPIRYZM
ATEIZM
SENSUALIZM
,,MONITOR"
OBIADY CZWARTKOWE
ROKOKO
KLASYCYZM
SENTYMENTALIZM
OŚWIECENIE
prawdę o świecie człowie

Ważne utwory polskiego oświecenia

"Do króla" to przewrotny utwór Krasickiego, w którym podmiot mówiący (szlachcic) ironicznie krytykuje króla Poniatowskiego za... jego zalety. Wymienia jako "wady": polskie pochodzenie, młody wiek czy otaczanie się uczonymi. W rzeczywistości satyra ta krytykuje nie króla, a zacofanego, konserwatywnego szlachcica-sarmatę.

"Monachomachia" (wojna mnichów) to poemat heroikomiczny Krasickiego o konflikcie między zakonnikami dwóch klasztorów. Autor parodiuje epos rycerski - zamiast bohaterskiej walki mamy bójkę mnichów używających przedmiotów codziennego użytku. Utwór krytykuje obżarstwo, lenistwo i obłudę zakonników, którzy ostatecznie godzą się przy pucharze wina.

W "Hymnie do miłości ojczyzny" (hymnie Szkoły Rycerskiej) Krasicki podkreśla, że patriotyzm jest wartością najwyższą, za którą warto cierpieć i poświęcić życie. Utwór napisany jest podniosłym, patetycznym stylem, zgodnie z zasadą decorum (stosowności stylu do treści).

💡 Utwory oświeceniowe często ukrywały głęboką krytykę społeczną pod warstwą humoru i ironii - dzięki temu mogły skuteczniej trafiać do odbiorców.

Sentymentalny nurt reprezentuje "Laura i Filon" Karpińskiego - sielanka o parze kochanków, w której świat przedstawiony jest przez pryzmat uczuć. Autor używa prostego języka i realistycznego tła, wprowadzając elementy sentymentalne jak jawor, wieczór czy wianek. Z kolei "Żale Sarmaty" to gorzkie pożegnanie z ojczyzną po trzecim rozbiorze, w którym poeta postanawia "porzucić lutnię" i pozostawić po sobie jedynie "prawo płaczu".

RAJONALIZM
DEIZM
EMPIRYZM
ATEIZM
SENSUALIZM
,,MONITOR"
OBIADY CZWARTKOWE
ROKOKO
KLASYCYZM
SENTYMENTALIZM
OŚWIECENIE
prawdę o świecie człowie

Problemy społeczne w literaturze oświecenia

Oświecenie przyniosło rozkwit publicystyki politycznej. W latach 1788-1792, podczas Sejmu Wielkiego, powstało wiele ulotnych druków podejmujących aktualne tematy. Najważniejsi publicyści epoki to ksiądz Stanisław Staszic i ksiądz Hugo Kołłątaj, którzy w swoich pismach przedstawiali programy reform państwa.

Świetnym przykładem krytyki społecznej jest komedia Moliera "Skąpiec". Główny bohater - Harpagon - to 60-letni wdowiec, bogaty lichwiarz, którego imię pochodzi z greckiego i oznacza osobę drapieżną o zakrzywionych szponach. Jest on uosobieniem chciwości i egoizmu - źle traktuje dzieci i służbę, widzi wokół samych złodziei, jest podejrzliwy i agresywny.

Harpagon nie liczy się z uczuciami swoich dzieci - chce wydać córkę Elizę za starszego od niej Anzelma, nie bacząc na jej miłość do Walerego. Sam zamierza poślubić młodą Mariannę, w której zakochany jest jego syn Kleant. Małżeństwo traktuje wyłącznie jako transakcję finansową, a nie związek oparty na uczuciach.

💡 "Skąpiec" pokazuje, jak pieniądze mogą zniszczyć relacje rodzinne. Zastanów się, czy ta krytyka nie pozostaje aktualna również w dzisiejszych czasach?

W domu Harpagona trwa poważny konflikt pokoleń. Dzieci są traktowane przedmiotowo, muszą być całkowicie posłuszne ojcu, który nie ma dla nich szacunku. Harpagon postrzega je jako ciężar, którego pragnie się pozbyć poprzez korzystne finansowo małżeństwa. W tej rodzinie nie ma miejsca na miłość ani zaufanie - liczy się wyłącznie zysk.

RAJONALIZM
DEIZM
EMPIRYZM
ATEIZM
SENSUALIZM
,,MONITOR"
OBIADY CZWARTKOWE
ROKOKO
KLASYCYZM
SENTYMENTALIZM
OŚWIECENIE
prawdę o świecie człowie

Obraz rodziny i społeczeństwa w "Skąpcu"

W komedii Moliera obraz rodziny jest przygnębiający. Dom Harpagona to miejsce pozbawione ciepła i wzajemnego szacunku. Dzieci - choć dorosłe - nie mają prawa głosu w sprawach, które ich bezpośrednio dotyczą, jak własne małżeństwo.

Kleant i Eliza reprezentują młode pokolenie, które próbuje się buntować przeciwko ojcowskiej tyranii. Eliza jest zakochana w Walerym, ale ma poślubić starszego Anzelma. Jest osobą dobrze wychowaną, boi się ojca, ale zaczyna nim gardzić. Z kolei Kleant - syn Harpagona - jest hazardzistą, lubi się elegancko ubierać, jest odważny i zdesperowany, do tego stopnia, że życzy ojcu śmierci.

Marianna, obiekt westchnień zarówno Harpagona jak i Kleanta, jest skromną, ubogą dziewczyną, która opiekuje się chorą matką. Kocha Kleanta, ale nie sprzeciwia się ślubowi z jego ojcem. Z kolei Walery, zakochany w Elizie, jest sprytnym i inteligentnym zarządcą domu Harpagona, który dla miłości gotów jest na wszystko.

💡 Molier pokazuje, że obsesja na punkcie pieniędzy niszczy nie tylko osobowość człowieka, ale też wszystkie relacje międzyludzkie, zwłaszcza rodzinne.

W szerszym kontekście "Skąpiec" ukazuje ówczesne społeczeństwo, w którym kościół katolicki odgrywał ogromną rolę, a mieszczaństwo stawało się coraz potężniejszą grupą, dla której pieniądz był najwyższą wartością. Molier krytykuje ten świat, w którym relacje międzyludzkie zostały podporządkowane interesom majątkowym, a miłość i szacunek ustąpiły miejsca chciwości.



Myśleliśmy, że nigdy nie zapytasz...

Czym jest Towarzysz AI z Knowunity?

Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.

Gdzie mogę pobrać aplikację Knowunity?

Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.

Czy aplikacja Knowunity naprawdę jest darmowa?

Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.

Najpopularniejsze notatki: Żona modna

Najpopularniejsze notatki z Język polski

Najpopularniejsze notatki

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

 

Język polski

818

12 gru 2025

5 strony

Epoka Oświecenia: Główne Idee i Motywy

user profile picture

axxz

@axxz

Oświecenie to okres, w którym rozum i racjonalizm stały się podstawą postrzegania świata. W Polsce epoka ta przyniosła ważne przemiany kulturowe i społeczne, a literatura stała się narzędziem walki z zacofaniem i próbą naprawy państwa. Przyjrzyjmy się najważniejszym zagadnieniom tej... Pokaż więcej

RAJONALIZM
DEIZM
EMPIRYZM
ATEIZM
SENSUALIZM
,,MONITOR"
OBIADY CZWARTKOWE
ROKOKO
KLASYCYZM
SENTYMENTALIZM
OŚWIECENIE
prawdę o świecie człowie

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Filozofia i nurty oświecenia

Podstawą myśli oświeceniowej był racjonalizm - przekonanie, że prawdę o świecie można poznać za pomocą rozumu. Twórcą tego nurtu był Kartezjusz, autor słynnego stwierdzenia "Cogito ergo sum" (Myślę, więc jestem).

Równolegle rozwijały się inne kierunki filozoficzne. Empiryzm głosił, że wiedzę zdobywa się poprzez doświadczenie, a sensualizm podkreślał rolę wrażeń zmysłowych jako źródła wiedzy. W kwestiach religijnych pojawiły się nowe podejścia: deizm uznawał istnienie Boga-Stwórcy, ale odrzucał jego ingerencję w świat, natomiast ateizm całkowicie negował istnienie Boga.

W Polsce ważnym ośrodkiem myśli oświeceniowej były obiady czwartkowe organizowane przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego na Zamku lub w Łazienkach. Uczestniczyli w nich wybitni działacze polityczni, poeci i publicyści, jak Ignacy Krasicki. Towarzyszyło im czasopismo "Monitor", które krytykowało kulturę szlachecką i nadmiar przywilejów, popierając reformy królewskie.

💡 Warto zapamiętać, że oświecenie w Polsce miało szczególny charakter - łączyło europejskie idee racjonalizmu z troską o ratowanie upadającego państwa.

W sztuce i literaturze dominowały trzy główne nurty: klasycyzm (racjonalny, dydaktyczny, przestrzegający zasad), rokoko (eleganckie, finezyjne, związane z kulturą dworską) oraz sentymentalizm (stawiający uczucia ponad rozumem, podkreślający indywidualizm i naturalność).

RAJONALIZM
DEIZM
EMPIRYZM
ATEIZM
SENSUALIZM
,,MONITOR"
OBIADY CZWARTKOWE
ROKOKO
KLASYCYZM
SENTYMENTALIZM
OŚWIECENIE
prawdę o świecie człowie

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Gatunki literackie oświecenia

Bajka to jeden z najpopularniejszych gatunków epoki - krótki utwór wierszowany z morałem, w którym zwierzęta reprezentują ludzkie cechy. Ignacy Krasicki stworzył wiele takich utworów, jak "Szczur i kot" (o potrzebie czujności), "Ptaszki w klatce" (o pragnieniu wolności) czy "Jagnię i wilcy" (o prawie silniejszego).

Poemat heroikomiczny stanowił parodię eposu homeryckiego - używał wzniosłego stylu do opisywania błahych tematów, tworząc efekt komiczny. Przykładem jest "Monachomachia" Krasickiego, przedstawiająca wojnę między zakonnikami, która krytykuje ich głupotę i próżniactwo.

Popularnym gatunkiem była też satyra, piętnująca wady społeczeństwa. W utworze "Świat zepsuty" Krasicki jako zatroskany patriota ukazuje ojczyznę jako tonący okręt, nawiązując do toposu ojczyzny. Z kolei w satyrze "Pijaństwo" krytykuje powszechny nałóg, pokazując jak głęboko jest on zakorzeniony w społeczeństwie.

💡 Pamiętaj, że literatura oświecenia miała przede wszystkim cel dydaktyczny - miała uczyć, naprawiać społeczeństwo i wskazywać właściwe wzorce.

Komedia molierowska (od nazwiska francuskiego komediopisarza Moliera) przedstawiała w humorystyczny sposób wady charakteru bohaterów. Jej celem nie była sama intryga, ale raczej wyśmianie negatywnych cech ludzkich poprzez ich przejaskrawienie.

RAJONALIZM
DEIZM
EMPIRYZM
ATEIZM
SENSUALIZM
,,MONITOR"
OBIADY CZWARTKOWE
ROKOKO
KLASYCYZM
SENTYMENTALIZM
OŚWIECENIE
prawdę o świecie człowie

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Ważne utwory polskiego oświecenia

"Do króla" to przewrotny utwór Krasickiego, w którym podmiot mówiący (szlachcic) ironicznie krytykuje króla Poniatowskiego za... jego zalety. Wymienia jako "wady": polskie pochodzenie, młody wiek czy otaczanie się uczonymi. W rzeczywistości satyra ta krytykuje nie króla, a zacofanego, konserwatywnego szlachcica-sarmatę.

"Monachomachia" (wojna mnichów) to poemat heroikomiczny Krasickiego o konflikcie między zakonnikami dwóch klasztorów. Autor parodiuje epos rycerski - zamiast bohaterskiej walki mamy bójkę mnichów używających przedmiotów codziennego użytku. Utwór krytykuje obżarstwo, lenistwo i obłudę zakonników, którzy ostatecznie godzą się przy pucharze wina.

W "Hymnie do miłości ojczyzny" (hymnie Szkoły Rycerskiej) Krasicki podkreśla, że patriotyzm jest wartością najwyższą, za którą warto cierpieć i poświęcić życie. Utwór napisany jest podniosłym, patetycznym stylem, zgodnie z zasadą decorum (stosowności stylu do treści).

💡 Utwory oświeceniowe często ukrywały głęboką krytykę społeczną pod warstwą humoru i ironii - dzięki temu mogły skuteczniej trafiać do odbiorców.

Sentymentalny nurt reprezentuje "Laura i Filon" Karpińskiego - sielanka o parze kochanków, w której świat przedstawiony jest przez pryzmat uczuć. Autor używa prostego języka i realistycznego tła, wprowadzając elementy sentymentalne jak jawor, wieczór czy wianek. Z kolei "Żale Sarmaty" to gorzkie pożegnanie z ojczyzną po trzecim rozbiorze, w którym poeta postanawia "porzucić lutnię" i pozostawić po sobie jedynie "prawo płaczu".

RAJONALIZM
DEIZM
EMPIRYZM
ATEIZM
SENSUALIZM
,,MONITOR"
OBIADY CZWARTKOWE
ROKOKO
KLASYCYZM
SENTYMENTALIZM
OŚWIECENIE
prawdę o świecie człowie

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Problemy społeczne w literaturze oświecenia

Oświecenie przyniosło rozkwit publicystyki politycznej. W latach 1788-1792, podczas Sejmu Wielkiego, powstało wiele ulotnych druków podejmujących aktualne tematy. Najważniejsi publicyści epoki to ksiądz Stanisław Staszic i ksiądz Hugo Kołłątaj, którzy w swoich pismach przedstawiali programy reform państwa.

Świetnym przykładem krytyki społecznej jest komedia Moliera "Skąpiec". Główny bohater - Harpagon - to 60-letni wdowiec, bogaty lichwiarz, którego imię pochodzi z greckiego i oznacza osobę drapieżną o zakrzywionych szponach. Jest on uosobieniem chciwości i egoizmu - źle traktuje dzieci i służbę, widzi wokół samych złodziei, jest podejrzliwy i agresywny.

Harpagon nie liczy się z uczuciami swoich dzieci - chce wydać córkę Elizę za starszego od niej Anzelma, nie bacząc na jej miłość do Walerego. Sam zamierza poślubić młodą Mariannę, w której zakochany jest jego syn Kleant. Małżeństwo traktuje wyłącznie jako transakcję finansową, a nie związek oparty na uczuciach.

💡 "Skąpiec" pokazuje, jak pieniądze mogą zniszczyć relacje rodzinne. Zastanów się, czy ta krytyka nie pozostaje aktualna również w dzisiejszych czasach?

W domu Harpagona trwa poważny konflikt pokoleń. Dzieci są traktowane przedmiotowo, muszą być całkowicie posłuszne ojcu, który nie ma dla nich szacunku. Harpagon postrzega je jako ciężar, którego pragnie się pozbyć poprzez korzystne finansowo małżeństwa. W tej rodzinie nie ma miejsca na miłość ani zaufanie - liczy się wyłącznie zysk.

RAJONALIZM
DEIZM
EMPIRYZM
ATEIZM
SENSUALIZM
,,MONITOR"
OBIADY CZWARTKOWE
ROKOKO
KLASYCYZM
SENTYMENTALIZM
OŚWIECENIE
prawdę o świecie człowie

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Obraz rodziny i społeczeństwa w "Skąpcu"

W komedii Moliera obraz rodziny jest przygnębiający. Dom Harpagona to miejsce pozbawione ciepła i wzajemnego szacunku. Dzieci - choć dorosłe - nie mają prawa głosu w sprawach, które ich bezpośrednio dotyczą, jak własne małżeństwo.

Kleant i Eliza reprezentują młode pokolenie, które próbuje się buntować przeciwko ojcowskiej tyranii. Eliza jest zakochana w Walerym, ale ma poślubić starszego Anzelma. Jest osobą dobrze wychowaną, boi się ojca, ale zaczyna nim gardzić. Z kolei Kleant - syn Harpagona - jest hazardzistą, lubi się elegancko ubierać, jest odważny i zdesperowany, do tego stopnia, że życzy ojcu śmierci.

Marianna, obiekt westchnień zarówno Harpagona jak i Kleanta, jest skromną, ubogą dziewczyną, która opiekuje się chorą matką. Kocha Kleanta, ale nie sprzeciwia się ślubowi z jego ojcem. Z kolei Walery, zakochany w Elizie, jest sprytnym i inteligentnym zarządcą domu Harpagona, który dla miłości gotów jest na wszystko.

💡 Molier pokazuje, że obsesja na punkcie pieniędzy niszczy nie tylko osobowość człowieka, ale też wszystkie relacje międzyludzkie, zwłaszcza rodzinne.

W szerszym kontekście "Skąpiec" ukazuje ówczesne społeczeństwo, w którym kościół katolicki odgrywał ogromną rolę, a mieszczaństwo stawało się coraz potężniejszą grupą, dla której pieniądz był najwyższą wartością. Molier krytykuje ten świat, w którym relacje międzyludzkie zostały podporządkowane interesom majątkowym, a miłość i szacunek ustąpiły miejsca chciwości.

Myśleliśmy, że nigdy nie zapytasz...

Czym jest Towarzysz AI z Knowunity?

Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.

Gdzie mogę pobrać aplikację Knowunity?

Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.

Czy aplikacja Knowunity naprawdę jest darmowa?

Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.

12

Inteligentne Narzędzia NOWE

Przekształć te notatki w: ✓ 50+ Pytań Testowych ✓ Interaktywne Fiszki ✓ Pełny Egzamin Próbny ✓ Plany Eseju

Egzamin Próbny
Quiz
Fiszki
Esej

Podobne notatki

Epos Iliada Homera

Analiza eposu 'Iliada' Homera, obejmująca kluczowe wątki, postawy bohaterów oraz istotne pojęcia literackie. Zrozumienie gniewu Achillesa, smutku Priama oraz ich wpływu na losy wojny trojańskiej. Idealne dla studentów literatury antycznej.

Język polskiJęzyk polski
1

Fundamenty Kultury Europejskiej

Odkryj kluczowe epoki i ich wpływ na kulturę europejską, w tym tradycje grecko-rzymskie, średniowiecze, renesans oraz romantyzm. Zrozumienie wartości, filozofii i wynalazków, które kształtowały naszą cywilizację. Typ: podsumowanie.

Język polskiJęzyk polski
1

Tragizm Bohatera Romantycznego

Zgłębiaj tragizm bohaterów romantycznych, analizując kluczowe dzieła takie jak 'Cierpienia młodego Wertera' i 'Giaur'. Odkryj, jak miłość prowadzi do cierpienia, szaleństwa i autodestrukcji w kontekście relacji między człowiekiem a Bogiem, z przykładami z 'Dziadów cz. III' i 'Smutno mi Boże'. Typ: analiza literacka.

Język polskiJęzyk polski
2

Mit o Dedalu i Ikarze

Analiza mitu o Dedalu i Ikarze, który ukazuje tragiczne losy bohaterów w kontekście buntu i marzeń. Zawiera omówienie archetypów, emocji oraz przestrogi związane z nadmiernym dążeniem do wolności. Idealne dla studentów literatury i mitologii. Typ: analiza literacka.

Język polskiJęzyk polski
1

Epos Homerycki: Tematyka Wojny

Odkryj kluczowe elementy eposu homeryckiego, w tym tematykę wojny w 'Iliadzie'. Analiza mitologicznych inspiracji, inwokacji, stałych epitetów oraz porównań homeryckich. Idealne dla studentów literatury starożytnej. Typ: podsumowanie.

Język polskiJęzyk polski
1

Hiob i Cierpienie

Zgłębiaj temat cierpienia w Księdze Hioba. Analiza postawy Hioba wobec niesprawiedliwości, dialogi z przyjaciółmi oraz teodycea. Idealne materiały do nauki przed kartkówką. Kluczowe koncepcje: cierpienie, wiara, sprawiedliwość Boga.

Język polskiJęzyk polski
1

Najpopularniejsze notatki: Żona modna

Najpopularniejsze notatki z Język polski

Najpopularniejsze notatki

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS