Geneza i charakterystyka Pamiętników Jana Chryzostoma Paska
Jan Chryzostom Pasek napisał swoje Pamiętniki pod koniec życia, około 1690 roku. Dzieło to wpisuje się w barokowy nurt literatury szlachecko-ziemiańskiej i stanowi doskonały przykład gatunku pamiętnikarskiego.
Definicja: Pamiętnik to prywatne zapiski dotyczące wydarzeń, których narrator był świadkiem lub uczestnikiem, zwykle prowadzone z pewnego dystansu czasowego.
Pamiętniki Paska obejmują lata 1656-1688, choć zachowała się jedynie niekompletna kopia. Zostały opublikowane dopiero w 1836 roku, zyskując ogromne uznanie czytelników i badaczy.
Highlight: Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska stały się inspiracją dla wielu twórców, m.in. Henryka Sienkiewicza, który wzorował postać Zagłoby na narratorze Paska.
Dzieło Paska charakteryzuje się swobodnym wyborem faktów i subiektywnym sposobem ich przedstawienia. Narrator, utożsamiany z autorem, jest jednocześnie głównym bohaterem opowieści, co nadaje Pamiętnikom osobisty charakter.
Vocabulary: Sarmatyzm - ideologia i styl życia polskiej szlachty w XVII i XVIII wieku, charakteryzujący się m.in. przekonaniem o wyjątkowości polskiej kultury i ustroju.
Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska dzielą się na dwie wyraźne części:
- Lata 1656-1666 - opisujące wojenne losy autora
- Lata 1667-1688 - przedstawiające życie szlachcica-ziemianina
Pasek porusza w swoim dziele różnorodne tematy, od szczegółowych opisów bitew i ekwipunku wojskowego, przez obserwacje podróżnika stykającego się z obcą kulturą, aż po codzienne życie w gospodarstwie.
