Ramy czasowe i kluczowe pojęcia średniowiecza
Ramy czasowe średniowiecza w Europie obejmują okres około tysiąca lat, od V do XV wieku. W Polsce epoka ta trwała od X wieku, rozpoczynając się symbolicznym chrztem Polski w 966 roku, do końca XV wieku. Koniec średniowiecza w Europie często wiąże się z upadkiem Konstantynopola w 1453 roku, choć inne znaczące wydarzenia, takie jak wynalezienie druku przez Gutenberga w 1450 roku czy odkrycie Ameryki przez Kolumba w 1492 roku, również sygnalizują schyłek epoki.
Nazwa "średniowiecze" pochodzi od łacińskiego terminu "medium aevum" (wieki średnie) i została ukuta przez włoskich humanistów renesansu. Początkowo miała ona negatywne konotacje, podkreślając przejściowy charakter epoki między antykiem a renesansem.
Teocentryzm średniowiecza to kluczowe pojęcie charakteryzujące tę epokę.
Definition: Teocentryzm to pogląd, według którego Bóg znajduje się w centrum zainteresowania i stanowi punkt odniesienia dla wszystkich aspektów życia.
Wyrazem teocentryzmu było m.in. popularne powiedzenie "memento mori" (pamiętaj o śmierci), przypominające o tym, że życie ziemskie jest jedynie wstępem do wieczności.
Example: Teocentryzm w średniowieczu przykłady obejmują sztukę sakralną, literaturę religijną oraz filozofię podporządkowaną teologii.
Dualizm średniowieczny był bezpośrednim wynikiem dominacji teocentryzmu. Przejawiał się w podziale świata na sferę sacrum (boską) i profanum (świecką), a także w postrzeganiu człowieka jako istoty złożonej z wiecznej duszy i śmiertelnego ciała.
Highlight: Uniwersalizm średniowieczny przejawiał się w jednolitości kultury chrześcijańskiej Europy, obejmującej wspólną religię, język (łacinę), system szkolnictwa i wzorce kulturowe.
