Średniowieczna literatura polska stanowiła fundamentalny okres w rozwoju naszej kultury piśmienniczej, kształtując podstawy języka literackiego i gatunków pisarskich.
Kronika polska Gall Anonim to jedno z najważniejszych dzieł tego okresu, napisane po łacinie na początku XII wieku. Kronika ta przedstawia dzieje Polski od czasów legendarnych do panowania Bolesława Krzywoustego. Jest to nie tylko źródło historyczne, ale także wartościowe dzieło literackie, w którym autor wykorzystał różnorodne środki stylistyczne i kompozycyjne. Kronika podzielona jest na trzy księgi i zawiera zarówno opisy wydarzeń historycznych, jak i legendy oraz podania ludowe.
Literatura parenetyczna odgrywała szczególną rolę w średniowieczu, a jej przykładem jest żywot Święty Aleksy, który przedstawia wzorzec doskonałego chrześcijanina. Historia ta opowiada o młodym człowieku z bogatej rodziny, który porzuca życie w dostatku i wybiera życie w ubóstwie, kierując się głęboką wiarą. Podobnie Święty Franciszek i jego droga życiowa stały się wzorem dla wielu. Jego asceza średniowiecze charakteryzowała się całkowitym wyrzeczeniem się dóbr materialnych i życiem w zgodzie z naturą. Franciszkańska filozofia życia, oparta na pokorze i miłości do wszystkich stworzeń, wywarła ogromny wpływ na kulturę i literaturę średniowieczną. Te wzorce osobowe, przedstawiane w literaturze parenetycznej, miały służyć jako przykłady do naśladowania i kształtować postawy moralne ówczesnego społeczeństwa.
Średniowieczna literatura polska, mimo że w dużej mierze pisana po łacinie, położyła podwaliny pod rozwój późniejszej literatury narodowej. Utwory te, często anonimowe, przekazywały uniwersalne wartości i wzorce postępowania, które pozostają aktualne do dziś. Teksty te są nie tylko świadectwem rozwoju kultury piśmienniczej, ale także źródłem wiedzy o mentalności i systemie wartości ludzi średniowiecza.
