Pojęcia i motywy średniowieczne

W literaturze i kulturze średniowiecznej występowało wiele charakterystycznych pojęć i motywów:

1. Ad maiorem Dei gloriam - "na większą chwałę Boga", hasło wyrażające teocentryczny charakter epoki
2. Alegoria - motyw o znaczeniu przenośnym, często stosowany w literaturze średniowiecznej
3. Apokryf - księga o tematyce biblijnej, niewchodząca w skład Pisma Świętego
4. Asceza - umartwianie ciała i wyrzekanie się przyjemności
5. Hagiografia - żywoty świętych, popularna forma literatury średniowiecznej
6. Heroizacja - ukazywanie bohaterów w sposób podkreślający ich męstwo
7. Historiografia - opisywanie dziejów w formie kronik i roczników
8. Idealizacja - przedstawianie postaci jako ideału
9. Memento mori - "pamiętaj o śmierci", motyw przypominający o nieuchronności śmierci
10. Scholastyka - metoda filozoficzna dążąca do uzasadnienia rzeczywistości przez wiarę
11. Danse macabre - taniec śmierci, popularny motyw w sztuce średniowiecznej
12. Vanitas - marność, motyw przypominający o przemijaniu

Vocabulary: Hasła epoki średniowiecza to m.in. "ad maiorem Dei gloriam" i "memento mori".

Definition: Filozofia w średniowieczu charakteryzowała się scholastyką, czyli metodą uzasadniania rzeczywistości przez wiarę.

Polskie piśmiennictwo średniowieczne

W średniowiecznej Polsce rozwijały się różne formy piśmiennictwa historycznego:

1. Roczniki - porządkowały fakty według lat
2. Kroniki - zawierały zapis dziejów w porządku chronologicznym, z komentarzem autora

Najważniejsze kroniki polskiego średniowiecza to:

1. "Kronika" Galla Anonima:

   • Napisana po łacinie przez benedyktyńskiego mnicha
   • Składa się z trzech ksiąg opisujących dzieje Polski od początków państwa do 1113 roku
   • Znana również jako "Kronika trzech Bolesławów"

2. "Kronika Polska" Wincentego Kadłubka:

   • Składa się z czterech ksiąg
   • Opisuje dzieje Polski od czasów legendarnych do 1202 roku
   • Kadłubek był wykształconym duchownym, prawdopodobnie studiował w Paryżu lub Bolonii

3. "Kronika" Jana z Czarnkowa:

   • Opisuje wydarzenia z lat 1370-1384
   • Autor był naocznym świadkiem opisywanych wydarzeń
   • Porusza problemy społeczne i pisze nie tylko o arystokracji, ale też o mieszczaństwie

Highlight: Najważniejsi filozofowie średniowiecza w Polsce to m.in. Wincenty Kadłubek, autor "Kroniki Polskiej".

Vocabulary: Filozofowie średniowiecza i ich poglądy są widoczne w kronikach, które łączyły opis historyczny z refleksją filozoficzną i teologiczną.

Te zabytki piśmiennictwa są niezwykle cenne dla historii języka polskiego, pokazując rozwój polskiej myśli historycznej i literackiej w okresie średniowiecza.

Kroniki Średniowieczne

Filozofowie średniowiecza i ich poglądy znajdują odzwierciedlenie w kronikach z tego okresu.

Highlight: Najważniejsze kroniki:

• "Kronika" Galla Anonima
• "Kronika Polska" Wincentego Kadłubka
• "Kronika" Jana z Czarnkowa

Example: Kronika Kadłubka składa się z czterech ksiąg opisujących dzieje Polski od czasów legendarnych do 1202 roku.